بيمارستان بايد با همراه‌سرا ساخته‌شود

اگر از جلوي بيمارستان‌هاي مخصوصاً بزرگ تهران رد شويد، معمولاً افراد يا حتي خانواده‌‌هايي را مي‌‌بينيد كه نزديك بيمارستان در ماشين يا چادر نشسته و به در آن چشم دوخته‌اند تا خبري از بيمارشان شود. بعضي از مواقع نيز اخباري مي‌‌رسد كه بيمارستان‌ها با برخي از اين همراهان برخورد و آنها را از بيمارستان يا حتي جلوي آن بيرون كرده‌اند. در اين ميان برخي از همراه‌‌سراها نيز در نزديكي بيمارستان‌هاي مهم تهران وجود دارد كه البته ناكافي‌بودن آنها مشهود است. اين‌بار به منظور بررسي وضعيت رسيدگي به مشكلات همراهان بيمار به سراغ احمد احمدي صدر، مدير عامل سازمان رفاه، خدمات و مشاركت‌هاي اجتماعي شهرداري تهران رفته‌‌ايم و در گفت ‌وگوي وي با «جوان» اين مسئله را بررسي كرده‌ايم. مسئوليت همراهان بيمار در شهر تهران با چه كسي است؟
مديريت بيماران و همراهان آنها به عهده وزارت بهداشت و نه به عهده هيچ سازمان يا نهاد ديگري است، ولي وقتي كه در كشور يك نهادي وظيفه خود را به درستي انجام نمي‌‌دهد، نهادهاي خدماتي ديگر تكليف ناخواسته پيدا مي‌‌كنند و موظف مي‌‌شوند. ما در شهرداري تهران نسبت به همراهان بيمار هيچ مسئوليتي براساس قانون نداريم، اما امروز كه لطف مكرر به ترك تكليف بعضي از نهادها شامل حال ما شده بايد پاسخگو باشيم كه چرا يك همراهي در گوشه خيابان هست. شما امروز بايد مثلاً از وزارت بهداشت بپرسيد كه چرا افراد با زخم باز و عفوني را درمان نمي‌‌كنيد و در خيابان‌ها رها هستند و چرا شهرداري بايد معتاد متجاهر، زخم باز عفوني، ايدزي، هپاتيتي و ديگر مسئله و مشكل‌داران را از خيابان‌ها جمع كند، چرا همراهان بيمار در خيابان رها هستند و كسي به آنها توجه نمي‌‌كند. وزارت بهداشت موظف است ‌مكان‌‌هايي را براي جمع‌‌آوري آنها ايجاد كند، كما اينكه در دنيا نيز اينگونه است، مگر همراهان بيمار فقط در ايران وجود دارد، در دنيا اين افراد پشتيباني مي‌‌شوند و بالاخره يك دستگاهي متولي است كه شرايط آنها را دنبال كند. حالا شهرداري آمده با اين نگاه كه بايد به همه عزيزاني كه به تهران مي‌‌آيند، كمك و خدمت‌‌رساني كنيم، خواسته بخشي از اين بار را بردارد. در همين راستا بيش از هفت همراه‌‌سرا در تهران راه‌اندازي شده است، دو همراه‌‌سراي آخري كه راه‌اندازي كرديم نيز با كمك مجموعه‌هاي مختلف، خيرين و عزيزاني بوده‌است.
چقدر از اين همراه‌‌سراها خيرساز است؟
خيرين مشاركت مي‌‌كنند ما براي اين موضوع ملك شهرداري را در اختيار همراه‌‌سرا گذاشته‌‌ايم، حالا ممكن است يك مجموعه‌اي از خيرين بگويند من پشتيباني مي‌‌كنیم يا اينكه پرداخت هزينه داريم. يك درصد قابل‌توجهي از هزينه ملك است كه شهرداري در اختيار قرار مي‌‌دهد، خير هم مي‌‌آيد و يك بخشي از هزينه‌ها را برعهده مي‌‌گيرد. برخي مي‌‌آيند مي‌‌گويند ما خدمات مي‌‌دهيم و برخي هم داوطلب هستند كه ساخت ‌و ساز را برعهده بگيرند، در هر صورت به دنبال اين هستيم كه ظرفيت‌هاي مردمي هم بروز داشته‌باشد.


در بيمارستان‌ها و مخصوصاً در بيمارستان‌هاي مركزي و شلوغي كه در تهران وجود دارد، اطلاعيه زده‌‌ايم تا عزيزان همراه بيمار بتوانند با مراجعه به مددكار مستقر در بيمارستان كه اگر محلي را براي اسكان موقت يك شب يا دو شب نياز دارند، اعلام كنند. ما بررسي مي‌‌كنيم و كساني را كه فاقد محلي براي استراحت هستند، كمك مي‌‌كنيم. بالاخره در اين شرايط بيمار هم مهم است و استعلام مي‌‌گيريم. كساني كه امكان اجاره محلي ندارند يا وضع مالي مناسبي را ندارند، خوداظهاري مي‌‌كنند كه نمي‌‌توانند جايي را كرايه كنند تا با ظرفيتي كه در اطراف بيمارستان‌ها داريم، اين امكان را به آنها بدهيم.
اينكه اخباري در خصوص برخورد برخي از بيمارستان‌ها با همراهان بيماران منتشر مي‌‌شود، نشان مي‌‌دهد كه اقدامات انجام شده هنوز نتوانسته به شكل كامل همراهان بيماران را پوشش دهد.
اينكه بيمارستاني با همراهان بيماران برخورد كند و بگويد از اين مكان بلند شويد مي‌‌تواند به اين دليل باشد كه همراهان بيماران بالاخره به دليل اينكه بيمارشان در بيمارستان هستند، دوست دارند نزديك بيمار خود باشند و حتي وقتي به آنها گفته مي‌‌شود مثلاً خيابان روبه‌رو محلي هست و مي‌‌توانيد آنجا اسكان پيدا كنيد، مي‌‌گويند مثلاً بچه من در بيمارستان است و دلم تاب نمي‌‌آورد، مي‌‌خواهم در ماشين باشم تا اگر تماس گرفتند، سريع خود را برسانم، حرف درستي هم است و بالاخره دغدغه بيمار خود را دارند، ولي آن چيزي كه بايد اساسي حل شود، اين است بيمارستان‌ها موظف شوند كما اينكه موظف هستند، همراه بيمار را پشتيباني كنند و در ملك بيمارستان يك فضاي اسكان موقتي را براي همراهان بيماران در نظر بگيرند. اين بايد در كلانشهر تهران نهادينه شود.
چه كسي بايد آنها را موظف كند؟
دولت موظف كرده‌است. قانون همراه بيمار را با وزارت بهداشت دانسته‌است. دولت بايد حتماً اين را جزو پروتكل‌هاي خود بيمارستان بياورد كه اگر بيمارستاني احداث مي‌‌شود، بايد يك همراه‌‌سرايي هم براي همراهان بيمار احداث شود، مخصوصاً بايد در مورد بيمارستان‌‌هايي كه با مراجعه بسيار بالا هستند، مانند بيمارستان امام خميني (ره)، بيمارستان قلب و بيمارستان كودكان كه از سراسر كشور مراجع داريم، همراه‌‌سرا با ساختمان بيمارستان در خودشان طراحي شود.
چقدر چنين ايده‌اي اجرايي است؟ بالاخره مثلاً پاركينگ هم جزو الزاماتي است كه بايد همراه ساختمان‌هاي مختلف از بيمارستان گرفته می‌شودتا مراكز خريد و ادارات ساخته شود، ولي خيلي از مواقع انگار در اين موضوع هم امكان الزام واقعي نيست، مثلاً بسياري از ادارات حتي پاركينگ خود را نيز تبديل به محل اداري كرده‌اند. در اين شرايط بايد چكار كنيم كه اين قانون قابل‌اجرا شود؟
متأسفانه فرار از قانون وجود دارد. اينكه الان مثلاً در حوزه كودكان كار هم بهزيستي موظف و مسئول اصلي است، ولي ما عيد غدير مراسمي براي كودكان كار داشتيم و 34 مركز براي كودكان كار اختصاص داده‌‌ايم يا طرح استعداديابي را شروع كرديم، نشان مي‌‌دهد كه به مسئوليت خود عمل نكرده‌است و اگر سازمان بهزيستي اين كار را طي سال‌هاي مختلف انجام مي‌‌داد، امروز شهرداري درگير اين مسئله نمي‌‌شد. در مسئله معتادان متجاهر يا نگهداري از بهبوديافته‌هاي بالاي 65 سال نيز به عهده بهزيستي است، ولي چون مسئوليت خود را انجام نداده‌اند، بار ساير نهادها روي سر شهر تهران خراب شده و ما هم نمي‌‌توانيم مانند سايرين بگویيم به ما ربطي ندارد و مي‌آیيم وسط، ولو اينكه مورد مطالبه قرار بگيريم. الان با ما تماس مي‌‌گيرند كه چرا معتادان كف خيابان را جمع نمي‌‌كنيد، در حالي كه وظيفه جمع‌‌آوري معتادان از كف خيابان به عهده پليس است، نه شهرداري.
البته شما يكبار هم در گفت ‌وگو به ما گفتيد اگر اختيار بدهند، آنها را نيز جمع‌‌آوري و ساماندهي مي‌‌كنيم.
بله، مجوز قانوني به ما بدهند كه شما ضابط قضايي هستيد، مي‌‌توانيم جمع كنيم، ولي تا امروز مجوز قضايي نداده‌اند با اينكه ما در سال گذشته درخواست داشتيم يك تعداد ضابط قضايي به شهرداري تهران داده شود تا ما خودمان طرح جمع‌‌آوري را انجام دهيم، ولي متأسفانه موافقت نشد. حالا آيا اين كاري كه ما كرديم يك كار اساسي و درست است، خير ما آمده‌‌ايم وسط تا رفع‌تكليف ساير نهادها را پيگيري كنيم. اگر قرار باشد شهرداري معتاد متجاهر را جمع كند، كودك كار را جمع كند، همراه بيمار را جمع كند، بايد يك شهرداري كنار شهرداري تأسيس كنيم تا تكاليف طرد شده ساير نهادها را انجام دهد.
بالاخره من جواب خودم را نگرفتم. شما سال 1400 گفته بوديد كه ما همراه بيماري را كه در چادر بخواهد بخوابد، نخواهيم داشت، ولي هنوز اين اتفاق نيفتاده الان هم كه مي‌‌فرمایيد بيمارستان‌ها را موظف كنيم تا همراه‌سرا بسازند، چطور قرار است اين الزام را براي آنها انجام دهيم، چون بيمارستان طبيعتاً دنبال كم‌كردن هزينه‌هاي خود است.
درست است. با توجه به اينكه در مورد برخي از آسيب‌هاي اجتماعي، آقاي دكتر زاكاني به عنوان نماينده ويژه آقاي رئيس‌جمهور مشخص شده‌اند، ان‌‌شا‌‌ءالله بعد از ايام صفر، اولين جلسه قرارگاه اجتماعي را با حضور نماينده آقاي رئيس‌جمهور خواهیم داشت. البته تا الان 34 جلسه قرارگاه اجتماعي با حضور دكتر زاكاني داشته‌‌ايم، اما جلسه سي ‌وپنجم كه تشكيل شود با حضور نماينده ويژه رئيس‌جمهور در برخي از آسيب‌هاي اجتماعي در كلانشهر تهران است و اينجا آن اختيار رياست محترم جمهور را هم داريم كه بتوانيم سؤال و وظايف را از دوستان مطالبه كنيم و به سمتي ببريم كه ضمن اينكه خواهش مي‌‌كنيم، كمك مي‌‌كنيم، خودمان ورود مي‌‌كنيم و خودمان بخش عمده‌اي از بار را حتماً برخواهيم داشت. از طرفي، نماينده ويژه رئيس‌جمهور هم دارد سؤال، مطالبه و پيگيري مي‌‌كند. اميدواريم با اين روند، رويكرد و اختياري كه از طرف رياست محترم جمهوري واگذار شده‌است بتوانيم در قصه مطالبه‌گري و اينكه شما سؤال مي‌‌كنيد چه كسي بايد اينها را مكلف كند با يك منطق قانوني‌‌تري مطالبه كنيم.
در پايان اصلاً آماري داريد كه بيمارستان‌هاي بزرگ ما چندتا همراه بيمار غيربومي دارند و نياز به چه تعداد ظرفيت همراه‌‌سرا وجود دارد؟
نه، اين آمار را ما نداريم و اين آماري است كه وزارت بهداشت دارد، منتها معمولاً در اوج مراجعه به پزشكان 15 تا 20 خانواده پشت در بيمارستان‌ها هستند.