مسعود دانشمند
کارشناس حمل و نقل

کریدور شــمال - جنوب ۲۰ سال است که در سازمان ملل ثبت شده، اما ما هیچ کاری روی آن انجام ندادیم و در اصل بخاطر کم‌کاری ما، کریدورهای دیگری به وجود آمده است؛ از جمله کمربند چین که از قزاقستان و شمال دریای خزر عبور می‌کند یا کریدور میانی که اتحادیه اروپا به دنبال آن است تا پنج کشور سی آی اس را از طریق دریای خزر به آذربایجان متصل کند و از آن به گرجستان، دریای سیاه و اروپا برود یا کریدور جی ۲۰ که در کنفرانس جی ۲۰ تصویب شد که از هند به امارات، عربستان، اردن و بعد اسرائیل و مدیترانه برود. حداقل سه کریدور ذکر شده شرقی-غربی هستند و بنابراین اگر ایران بتواند سریع کریدور شمال-جنوب را فعال کند، صاحبان کالا خودشان مقایسه می‌کنند که از کدام کریدور بار حود را ببرند که ارزان‌تر و سریع‌تر باشد. منطقی نیست بگوییم بخاطر شکل‌گیری کریدورهای دیگر روند پیشرفت کریدور ایران را متوقف کنیم. فعال کردن کریدو شمال - جنوب نیاز به همت دو کشور صاحب این کریدور، یعنی ایران و روسیه دارد. ایران و روسیه هر دو هیچ اقدامی برای این کریدور نکردند. مانع اصلی فعال سازی کریدور شمال به جنوب این است که نیاز به سرمایه‌گذاری دارد. ایران باید حتما یک شرکت حمل و نقل جاده‌ای بسیار محکم به عنوان پشتیبانی داشته باشد و چون این شرکت وجود ندارد، وضعیت تابع بازار است و شرایط بازار هم متغیر است و نمی‌توان روی سرعت نقل و انتقال کالا حساب کرد باید ترمینال‌های ویژه‌ای در اینرساتا ایجاد کرد اما هنوز ترمینال‌های ویژه در بندر عباس و بندر انزلی ایجاد نشده است. همچنین باید کشتی‌های کانتینردار در دریای خزر داشته باشیم که کالای کانتینتری، به شکل کانتینری عبور کند. در حال حاضر عمده فعالیت‌های حمل و نقل دنیا در حال حرکت به سمت کانتینر است و ما هم باید خط کانتینری ایجاد کنیم. اما هیچ کاری در این حوزه انجام نشده است. همچنین برای کالاهای یخچالی، باید کانتینر یخچالی و ترمینال مناسب داشته باشیم که در این حوزه هم کار خاصی نکردیم. در مورد راه‌آهن ریلی آذربایجان به نخجوان باید بررسی شود که این راه‌آهن چقدر می‌تواند بار جابجا کند. اگر هر روز صبح یک قطار دربست از رشت به سمت آستارا برود و از آنجا به روسیه، نهایتا در هر بار می‌تواند ۲۰۰۰ بار ببرد که این معادل نصف ظرفیت کشتی‌هایی است که در بندر انزلی هستند. بنابراین اقتصادی بودن این کار به توسعه فعالیت در دریا است.