فرزندآوری، اولویت کشورهای توسعه‌یافته
[شهروند] فرزندآوری یکی از موضوعاتی است که به محض تبلیغات در ایران، با واکنش شدید شبکه‌های معاند مواجه شد. هنوز هم هرکدام از مسئولان در ایران سخنی در ترویج فرزندآوری به زبان می‌آورد، فورا آن را دستمایه انواع نقد، اعتراض، تمسخر و حتی توهین قرار می‌دهند. درحالی‌که نمی‌دانند بسیاری از کشورهای توسعه‌یافته جهان، همین حالا، چنین اقدامی را در رأس کار خود قرار داده‌اند. در این گزارش که بر اساس آمارهایی از گزارش‌های خبرگزاری‌های فارس، تسنیم و دولت تنظیم شده است، قصد داریم نگاهی به این موضوع در کشورهای مختلف بیندازیم، اما پیش از آن بهتر است از برنامه کاهش جمعیت در سطح جهانی بگوییم که برای نخستین بار در اواسط قرن بیستم با حمایت سازمان ملل اجرایی شد، اما رفته‌رفته کشورهای مختلف زنگ خطر این برنامه زیان‌آور را احساس کردند و سیاست‌های افزایش جمعیت را پیش گرفتند. درک ماجرا خیلی هم دشوار نبود. کارشناسان در کشورهای مختلف به این نتیجه رسیدند که کاهش جمعیت هر کشور، به‌معنای به خطر افتادن تمامیت ارضی آن است، چراکه اگر آمار مهاجران یک کشور بالاتر از زاد و ولد شهروندان پیشین آن کشور باشد، طبیعتا بعد از مدتی چهره ملیتی آن کشور هم تغییر خواهد کرد. به همین دلیل بود که کشورهایی نظیر فرانسه، آلمان، سوئد، ژاپن، آمریکا و... از سیاست‌های کاهش جمعیت که سازمان ملل زمانی آن را تحت حمایت قرار داده بود، خارج شدند و بی‌وقفه بر میزان تسهیلات و حمایت‌های دولتی برای فرزندآوری اضافه کردند.
فرانسه: جایزه برای فرزند سوم
فرانسه نظام قانونی مدونی دارد با سابقه یک قرن برای حمایت مالی، بیمه‌ای و اجتماعی از مادران کم‌درآمد. بنابراین نظام، مادران کم‌درآمد، کمک‌هزینه‌های معیشتی، مشاوره پزشکی رایگان، درمان رایگان، اختصاص پرستار رایگان و... را دریافت می‌کنند. دولت فرانسه از تمام مادران کم‌درآمد با هر تعداد فرزند حمایت می‌کند، اما جالب است بدانید درصورت تولد فرزند سوم، به والدین جایزه مالی اختصاص می‌دهد. همچنین دولت فرانسه تضمین می‌کند مخارج تحصیل فرزندان خانواده را تأمین کند. علاوه بر آن، والدین تا زمانی که کوچک‌ترین فرزندشان به ۱۸ سالگی برسد، از مالیات معاف هستند و هرماه کمک‌هزینه قابل‌توجهی می‌گیرند و می‌توانند وام رهن آپارتمان ۳ خوابه نیز دریافت کنند.
آمریکا: مالیات کم‌فرزندان به خانواده‌های پرفرزند می‌رسد
آمریکایی‌ها در ۲۰ سال اخیر حدود ۵۰ میلیون نفر به جمعیت‌شان اضافه کرده‌اند؛ درواقع از ۲۸۱ میلیون نفر در سال ۲۰۰۰، رسیده‌اند به ۳۳۳ میلیون نفر هم‌اکنون. چگونه چنین کاری کرده‌اند؟ آمریکا یک برنامه جامع برای فرزندآوری دارد که به‌صورت صریح در مجموعه قوانین این کشور منعکس شده است و فرزندآوری را برای هر آمریکایی در حوزه‌های اقتصادی، بیمه‌ای، خدمات رفاهی و معیشتی، خدمات اجتماعی، کمک‌هزینه‌های دولتی، معافیت‌های مالیاتی و... به یک مزیت بزرگ تبدیل کرده است. هدف این است که خانواده‌های دارای فرزند بیشتر مرفه‌تر باشند. همه خدمات برای فرزندآوری هم معمولا سطح بالاست. برای نمونه با اینکه بیمه درمان در آمریکا بسیار گران است و بخشی از جامعه اصلا توان خریدش را ندارند، هر مادری از دوران بارداری، بیمه درمان رایگان دریافت می‌کند. از ارائه کمک هزینه ۲۰۰ دلاری در ماه برای هر فرزند و اعطای شیرخشک، ارائه آموزش‌های مادری و... که بگذریم، می‌رسیم به یک نکته جالب‌تر. براساس سیستم اقتصادی آمریکا، خانواده‌های کم‌درآمد پرفرزند نه‌تنها مالیات کمتری می‌دهند بلکه حتی مالیات دیگران را نیز دریافت می‌کنند! این نوع حمایت مالی براساس نظام بازگشت مالیات (tax return) انجام می‌شود و البته طبق سیستم (child tax credit) میزان این مالیات برگشتی به ازای هر فرزند افزایش می‌یابد.
نروژ: 56هفته مرخصی با حقوق برای کسی که فرزندی به دنیا بیاورد
در کشورهای حوزه اسکاندیناوی به‌دلیل رفاه نسبی و وضعیت اقتصادی مناسب خانواده‌ها، حمایت از فرزندآوری بیشتر در حوزه تسهیلات اجتماعی و شغلی ارائه می‌شود. برای مثال در نروژ، پس از تولد هر کودک، پدر و مادر، دو هفته مرخصی با حقوق دارند. پس از این مدت، آنها می‌توانند بین ۴۶ هفته مرخصی با حقوق کامل یا ۵۶ هفته مرخصی با ۸۰ درصد پرداختی که باید میان والدین تقسیم شود، یکی را انتخاب کنند. برای اطمینان از اینکه پدران حتما در امر نگهداری و بزرگ‌کردن کودکان‌شان مشارکت خواهند داشت، پدران موظف هستند دست‌کم ۱۰ هفته از این دوران را از محل کار مرخصی بگیرند. جالب اینجاست که استفاده از این مرخصی برای وزیران دولت نیز امری غیرعادی تلقی نمی‌شود و بسیار معمول است که وزیران دولتی در سال نخست تولد فرزندشان چند ماهی در مرخصی باشند. در ضمن دولت به یکی از والدینی که تصمیم دارند تا دوسالگی کودک‌شان در خانه بمانند کمک هزینه ویژه‌ای پرداخت می‌کند. به همه اینها مراقبت‌های رایگان از کودک، دارو و درمان رایگان و حق اولاد در فیش حقوقی نیز اضافه می‌شود.
آلمان: 1800یورو تا 5سالگی فرزند
در آلمان، برای خانواده‌ای که فرزندی به دنیا بیاورند، تسهیلات ویژه درنظر گرفته می‌شود؛ تسهیلاتی نظیر مرخصی‌های طولانی برای مادر و پدر نوزاد، مزیت‌های شغلی، امکان درخواست خدمات عمومی بیشتر و امکان درخواست کمک‌هزینه‌های اقتصادی. همچنین مادر می‌تواند در دوران نوزادی فرزند، سر کار نرود، اما حقوقش را دریافت کند. دولت آلمان همچنین برای مادرانی که در خانه به مراقبت از بچه‌های خود مشغول هستند، حقوق یک‌هزار و ۸۰۰ یورویی درنظر گرفته است که تا ۵ سالگی فرزند به مادر پرداخت می‌شود.
سوئد: مرخصی 15ماهه با 80درصد حقوق
برخی کشورها برای تشویق به فرزندآوری به والدین کودکان تا وقتی کودک به سن معینی برسد، کمک‌هزینه ماهانه می‌پردازند. وضعیت در سوئد از این نظر، بهتر از کشورهای دیگر است. در این کشور، مرخصی والدین ۱۵ ماه است و آنها اجازه دارند بعد از این مدت تا ۸ سالگی کودک‌شان به‌طور متناوب مرخصی بگیرند و در زمان مرخصی از ۸۰ درصد حقوق خود بهره‌مند شوند. همچنین خانواده‌هایی که بعد از ۳۰ ماه برای فرزند بعدی اقدام می‌کنند از امکانات ویژه‌ای برخوردار می‌شوند. یکی از این تسهیلات اجتماعی که دولت سوئد برای کودکان سوئدی قائل می‌شود، پرداخت کمک‌هزینه کودک است. این کمک‌هزینه، مبلغ مشخص و بلاعوضی است که دولت سوئد در ازای هر کودکی که در سوئد متولد می‌شود تا زمانی که کودک به ۱۶ سالگی برسد به والدین پرداخت می‌کند. میزان این کمک‌هزینه ارتباطی با میزان درآمد والدین کودک ندارد و همه اقشار جامعه با هر سطح درآمدی از این تسهیلات دولت برخوردار هستند.
ژاپن: حقوق ماهانه به والدین فرزند تا 15سالگی
ژاپن نیز ازجمله کشورهای آسیایی بود که زنگ خطر را درباره کاهش جمعیت کشورش احساس کرد. به همین دلیل در سال 2010، قانونی تصویب کرد با عنوان «کودومو تیت» تا کمک‌هزینه‌هایی برای والدینی که فرزندی به دنیا می‌آورند درنظر بگیرد. در این کشور به خانواده‌ها تا رسیدن فرزند به ۱۵ سالگی، ماهانه حقوق پرداخت می‌شود. روسیه، فنلاند، دانمارک و ایتالیا نیز کشورهای دیگری هستند که فرزندآوری در آنها با حمایت‌های دولتی جدی همراه است و در سال‌های اخیر کشورهای بیشتری هم به این فهرست اضافه شده‌اند.
