دولت سیزدهم برای ارتقای امنیت غذایی چه کرد؟
[ شهروند] ارتقای امنیت غذایی یکی از دغدغه‌های دولت سیزدهم از همان روزهای ابتدایی آغاز فعالیتش بوده است. دولت سیزدهم یافتن راهکار حل این دغدغه را برعهده وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی گذاشت. دولت راهبردهایی را در این زمینه به عهده گرفت، از توزیع عادلانه یارانه‌ها تا تامین معیشت و سفر مردم به‌ویژه دهک‌های کم‌درآمد اول تا سوم، تا هدف نهایی یعنی امنیت غذایی شهروندان تامین شود. دولت سیزدهم از ابتدا تاکنون این اهداف را در قالب سه طرح جداگانه دنبال کرده است. سه‌‌گانه کالابرگ الکترونیکی، یارانه ارتقای امنیت غذایی کودکان (از 600هزار تا یک‌میلیون تومان) و طرح یسنا مربوط به مادران باردار یا دارای فرزند شیرخوار (400هزار تومان) طرح‌هایی است که دولت برای افزایش ارتقای امنیت غذایی آحاد مردم، کودکان تا 59 ماه و مادران باردار و شیرده به مرحله اجرا درآورده است. هدف از اجرای این طرح‌ها، عدالت در سفره غذایی و معیشت مردم بود تا بودجه تخصیص داده شده برای این کار، مستقیم به میان سفره مردم بیاید.
طرح کالابرگ الکترونیکی در راستای ارتقای امنیت غذایی
«طرح کالابرگ الکترونیکی» اولین اقدام دولت محرومان برای افزایش یارانه‌ها بود. طرح کالابرگ الکترونیک قرار بود از سال 1401 اجرایی شود، البته مهیانبودن زیرساخت‌های مربوط به این طرح اجرایی‌شدن آن را به سال 1402 موکول کرد. به‌واقع در سال 1402 دولت توانست در تحقق ارتقای امنیت غذایی مردم گام مثبتی بردارد.
به گفته معاون رفاه و امور اقتصادی وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی به «شهروند»، یارانه نقدی از دولت‌های قبل به مرحله اجر رسیده بود. دولت سیزدهم از روزهای ابتدایی فعالیتش یارانه 45هزار تومانی را دنبال کرد، البته این یارانه در دولت سیزدهم افزایش حدود10برابری را به خود دید، اگرچه بررسی‌ها و پیگیری‌ها نشان از این داشتند که این مبلغ با وجود افزایش گاهی اوقات بر سر سفره مردم نمی‌آید و در مواردی همچون پوشاک، مسکن و... هزینه می‌شود: «افزایش یارانه نقدی در دولت سیزدهم در راستای ارتقای امنیت غذایی بود، بنابراین تصمیم بر این شد با آماده‌سازی زیرساخت‌ها برای طرح «کالابرگ الکترونیکی» شرایطی مهیا شود تا یارانه‌بگیران دهک‌های یک تا هفت درآمدی یارانه‌شان را صرف خرید سبد غذایی سالم و لازم برای خانواده خود کرده و از این بابت یارانه مضاعف دریافت کنند که به نوعی تشویقی برای خرید خوراک ضروری آنها باشد.»
دهک یک تا هفت درآمدی مشمول طرح کالابرگ الکترونیک می‌شوند
به گفته «علیرضا عسگریان»، طرح کالابرگ الکترونیکی در گام نخست به‌صورت پایلوت و در یک شهر کار خود را آغاز کرد. زمانی که نتایج بررسی و موانع و مشکلاتی که این طرح می‌توانست داشته باشد، رفع شد، کالابرگ الکترونیکی جای خود را در میان مردمی که یارانه دریافت می‌کردند، باز کرد و هر قدر استفاده از آن بیشتر شود، بازنگری در چگونگی بهتر اجرایی‌شدن آن توسط مسئولان نیز صورت می‌گیرد. بنابرنظر «عسگریان»، اکنون تمام افراد دهک یک تا هفت درآمدی که مشمول دریافت یارانه هستند، می‌توانند از طرح کالابرگ الکترونیکی استفاده کنند. سهولت دسترسی به فروشگاه‌های متصل به شبکه این طرح، دریافت یارانه تشویقی برای استفاده از این طرح و افزایش این اعتبار تشویقی به مناسبت دهه فجر، همگی دست‌به‌دست یکدیگر دادند تا مردم به شکل بهتری این طرح را بشناسند و از آن استفاده کنند.
اعتبار خرید کالابرگی افزایش پیدا کرد
به گفته معاون رفاه و امور اقتصادی وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی، اکنون حدود 200هزار فروشگاه کوچک، بزرگ و زنجیره‌ای در شهر و روستا در دسترس مردم هستند تا آنها بتوانند از طریق کالابرگ الکترونیکی خرید خود را انجام بدهند. بنابرنظر «عسگریان»، در گذشته مردم باید حتما 200هزار تومان از مبلغ کالابرگ خود را از سبد 11 قلم کالا شامل شیرکم‌چرب، پنیر، ماست کم‌چرب، تخم‌مرغ، گوشت مرغ ماشینی، روغن مایع، ماکارونی، برنج، قند و شکر، حبوبات و گوشت که برای این طرح در نظر گرفته شده بود، خرید می‌کردند تا اعتبار مضاعف 110هزار تومانی در حساب آنها شارژ شود. به گفته معاون رفاه و امور اقتصادی وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی، با انجام این خرید، مبلغ یارانه خانواده‌ها برای دهک یک تا سه مبلغ 400هزار تومان و از دهک چهار تا هفت مبلغ 300هزار تومان بود که مشمول 120هزار تومان افزایش میشد که برای دریافت این مبلغ کافی بود فرد حدود نیمی از یارانه خود را از این فروشگاه‌ها خرید کند.
«عسگریان» با اشاره به اینکه یکی از خبرهای خوبی که در آستانه سالگرد پیروزی انقلاب اسلامی توسط «صولت مرتضوی»، وزیر تعاون، مطرح شد، افزایش اعتبار خرید کالابرگی از 120هزار تومان تا سقف 220هزار تومان بود، می‌گوید: «این طرح قرار است به مدت سه ماه اجرایی شود، بنابراین افراد یک سبد کالایی با قیمت 743 تومان را به مبلغ یارانه خود خریداری می‌کنند.»
پیش‌شرط اعتبار تشویقی حذف شد
به گفته معاون رفاه و امور اقتصادی وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی به «شهروند»، اعتبار تشویقی که تا پیش از این یک پیش‌شرط برای خرید داشت و فرد باید 200هزار تومان خرید می‌کرد تا مشمول یارانه تشویقی میشد نیز برداشته شد تا خانوار بدون اینکه اجباری به خرید 200هزار تومانی داشته باشند، از طرح کالابرگ الکترونیکی استفاده کنند. بنابرنظر «عسگریان»، برداشته‌شدن این شرط روند اجرایی‌شدن طرح کالابرگ الکترونیکی را بهبود می‌بخشد، چراکه یارانه‌بگیرها دیگر مجبور نیستند حتما سقف خرید خود را به 200هزار تومان برسانند تا اعتبار تشویقی دریافت کنند و نکته مهم‌تر این است که به‌واسطه برداشته‌شدن این شرط، استقبال مردم از آن بیشتر می‌شود و تا پایان سال می‌توان شاهد رشد استقبال مردم از کالابرگ الکترونیکی بود: «وزارت تعاون برای اینکه مردم از این طرح استفاده کرده و از دولت یارانه تشویقی دریافت کنند، راه‌ها را به‌خوبی هموار کرد.»
به گفته معاون رفاه و امور اقتصادی وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی، یکی از اقدامات مهم، مذاکره برای پیوستن سوپرمارکت‌ها و سکوهای اینترنتی به شبکه اعتباری این طرح بود، به شکلی که افراد بتوانند بدون خارج‌شدن از خانه، زمانی که سفارش اینترنتی را از سوپرمارکت‌ها یا سکوهای فروش اینترنت به ثبت می‌رسانند، با استفاده از گزینه «پرداخت با کالابرگ الکترونیکی» پرداخت خود را نجام دهند.
کالابرگ آمده تا یارانه افراد را به شکل مضاعف بالا ببرد
به گفته «عسگریان»، دومین قدمی که در همین مسیر به‌تازگی برداشته شد، افزایش سقف اعتبار تشویقی بود. به این صورت که اگر فردی در گذشته 400هزار تومان یارانه دریافت می‌کرد، اگر این مبلغ را از فروشگاه‌های متصل به شبکه کالابرگ و از سبد 11 قلم کالای ضروری خریداری کند، می‌تواند یارانه خود را به بیش از 600هزار تومان برساند. در گذشته در این سبد کالایی گوشت منجمد گوساله تعریف شده بود که اکنون گوشت گرم نیز به آن اضافه شده است. بنابرنظر معاون رفاه و امور اقتصادی وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی، نکته مهم طرح کالابرگ الکترونیکی این است که با هدف افزایش یارانه مردم و ترغیب آنها به خرید از سبد کالایی تعریف شده است و آنها را در دریافت یارانه نقدی دچار هیچ مشکلی نمی‌کند و فرد با فراغ‌بال می‌تواند برای یارانه خود تصمیم بگیرد. کالابرگ آمده است تا یارانه افراد را به شکل مضاعف بالا ببرد.
به گفته «عسگریان»، طرح جدید کالابرگ الکترونیکی که به طرح فجرانه شناخته می‌شود، همراه با یارانه نقدی به مدت سه ماه (تا اردیبهشت 1403) در حساب افراد شارژ می‌شود. اگر در هر ماه افراد از این طریق خرید کنند، یارانه مضاعف را دریافت می‌کنند، اما اگر خریدی از طریق کالابرگ صورت نگیرد، یارانه آن ماه حذف می‌شود و فرد باید برای ماه دیگر خرید را انجام دهد تا یارانه مضاعف را دریافت کند.
برنامه شبکه ملی اعتبار راهنمای شما در خرید
امکان استفاده از این یارانه به‌صورت کاملا ساده و در دسترس برای تمام مردم در دهک‌های درآمدی یک تا هفت جامعه وجود دارد و دولت از سرپرستان می‌خواهد حتما از این امکان استفاده و تمام مبلغ یارانه مضاعف را در ماه برای خانواده خود هزینه کنند.
به گفته «عسگریان»، وزیر تعاون، بارها اعلام کرده‌اند برای شارژ اعتبار مضاعف در یارانه‌ها هیچ محدودیتی وجود ندارد و هر میزان استفاده از این امکان افزایش یابد، باعث خرسندی مسئولان است: «براساس طرح کالابرگ الکترونیکی، اعتبار یارانه برای همه یارانه‌بگیران در دهک‌های اول تا هفتم جامعه است که 61میلیون نفر را شامل می‌شود و آنها می‌توانند با مراجعه به بیش از 200هزار فروشگاه، کالاهای موردنظر خود را خریداری کنند.» بنابرنظر معاون رفاه و امور اقتصادی وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی، مشمولان با نصب برنامه شبکه ملی اعتبار «شما» می‌توانند فروشگاه‌های نزدیک محل سکونت را شناسایی کرده و برای خرید 11 قلم کالای اساسی به این مراکز خرید مراجعه و برای استعلام از مانده حساب کد دستوری # ۱۴۶۳*۵۰۰* را شماره‌گیری کنند.
قدم‌به‌قدم برای دریافت یارانه مضاعف ۲۲۰هزار تومانی
به گفته «عسگریان»، سبد کالایی که برای این طرح در نظر گرفته شده است، 743هزار و 750تومان قیمت دارد. حجم کالاها به‌ازای هر فرد 3 لیتر شیر کم‌چرب، پنیر 400 گرمی، ماست کم‌چرب دبه ۲.۵ کیلویی، تخم‌مرغ یک کیلو، گوشت مرغ یک کیلو، روغن مایع یک بسته ۸۱۰ گرمی، ماکارونی یک بسته ۷۰۰ گرمی، برنج ۲ کیلو، قند و شکر یک کیلو و گوشت نیم‌کیلو است. بنابرنظر معاون رفاه و امور اقتصادی وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی، افراد دارای دهک یک تا هفت درآمدی به واسطه طرح کالابرگ الکترونیکی می‌توانند به بیش از 200هزار فروشگاهی که در شبکه «شما» معرفی شده و اکنون فاصله فروشگاه‌های متصل به این شبکه تا منازل افراد حتی به ۵۰۰متر رسیده است، مراجعه کنند و از میان آن ۱۱ قلم کالایی که در سبدی مشخص تعریف شده، خرید ماهانه خود را انجام دهند و یارانه تشویقی نیز دریافت کنند. به طور مثال یک خانواده پنج نفره در دهک یک تا سه، مبلغ 400هزار تومان به‌ازای هر عضو خانواده یارانه دریافت می‌کنند که میزان کل یارانه نقدی را به 2میلیون تومان می‌رساند.
به گفته عسگریان، اگر خرید این خانواده از طریق کالابرگ الکترونیکی و فروشگاه‌های اینترنتی یا فروشگاه‌های حضوری معرفی‌شده انجام شود، یارانه هر عضو خانواده می‌تواند تا سقف ۲۲۰هزار تومان افزایش یابد. بنابرنظر معاون رفاه و امور اقتصادی وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی، از آنجایی که شرط سقف خرید ۲۰۰هزار تومانی نیز برداشته شده، کافی است فرد به فروشگاه متصل برود و یک بسته پنیر کم‌چرب بخرد و آن را با اعتبار کالابرگی خود پرداخت کند، یارانه آن پنیر به شکل آنی در حساب اعتباری او شارژ می‌شود. به همین صورت اگر خریدهای خود را ادامه دهد تا پایان ماه مشمول یارانه ۲۲۰هزارتومانی مضاعف برای هر عضو خانواده می‌شود.
کودکان زیر چتر حمایت امنیت غذایی قرار گرفتند
امنیت غذایی کودکان هم یکی از دغدغه‌های دولت سیزدهم بوده، به همین منظور دولت برای برخورداری کودکان از تغذیه سالم، طرحی در قالب امنیت غذایی روی شبکه ملی اعتبار پیاده‌سازی کرده است. به گفته معاون رفاه و امور اقتصادی وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی، بر این اساس کودکان 6 تا 59 ماهی که دچار مشکلات تغذیه‌ای هستند، شناسایی شده و تحت حمایت قرار می‌گیرند: «تاکنون ۱۲۵هزار کودک با دهک درآمدی یک تا هفت شناسایی و براساس دهک درآمدی خانوارشان مشمول دریافت اعتبار یک‌میلیون تا 600هزار تومانی شده‌اند.»
بنابرنظر «عسگریان»، بعد از تولد نوزادان، این مراکز به سرپرستان خانوار کارت سلامت کودک که دارای نمودار سلامتی است، ارائه می‌دهد. در این کارت، شاخص‌های مختلفی از جمله اندازه دور سر، وزن و قد کودک در نظر گرفته می‌شود و اگر کودکی استانداردهای لازم را نداشته باشد، مختصات سلامتی او زیر خط سلامت قرار می‌گیرد و نیازمند توجه ویژه خواهد بود. بخشی از توجه شامل مشاوره سلامتی و بخشی شامل تغذیه است: «قاعدتا برخی خانواده‌ها توان تامین امنیت غذایی کودک‌شان را که نیازمند امنیت غذایی است، ندارند. در حال حاضر، ۱۴۰هزار کودک دچار مشکل امنیت غذایی در کشور شناسایی شده‌اند.»
دولت بودجه خوبی برای رفع مشکل کودکان ۶ تا ۵۹ ماه دارای مشکل تغذیه تامین کرده است
به گفته عسگریان، در این زمینه ۱۴۰هزار کودک به وزارت رفاه اعلام شده و وزارت رفاه نشانی سرپرست خانوار این کودکان را پیدا کرده است. از این ۱۴۰هزار نفر، ۱۵هزار نفر در دهک درآمدی بالای هفت قرار داشته‌اند که به آنها مشاوره داده شده است. اما ۱۲۵هزار نفر از این کودکان در دهک یک تا هفت درآمدی قرار دارند که از این کودکان حمایت می‌شود.
معاون رفاه و امور اقتصادی وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی با اشاره به اینکه دولت بودجه خوبی برای رفع مشکل کودکان ۶ تا ۵۹ ماه دارای مشکل تغذیه تامین کرده است، می‌گوید: «به‌ازای هر کودک شناسایی‌شده توسط وزارت بهداشت که نیازمند تغذیه مضاعف باشد، مبلغی برای خرید از اقلام سبد غذایی تعریف‌شده به حساب سرپرستان خانوار واریز می‌شود، به طوری که برای کودکان دهک درآمدی یک تا پنج، یک‌میلیون تومان و برای کودکان با دهک درآمدی ۶ و هفت، ۶۰۰هزارتومان واریز می‌شود.»
به گفته عسگریان، در این طرح، خانوار مشمول می‌توانند علاوه بر ۱۱ قلم کالابرگی، خرما، سیب، هویج، کدو سبز، پیاز، گوجه‌فرنگی، عدس و مغزدانه نیز خرید کنند. اقلام سبد دارای پروتئین، ویتامین و... است و قدرت تبدیل‌شدن به پوره را نیز دارد. مشمولان این طرح تنها در شرایطی می‌توانند از اعتبارشان استفاده کنند که از میان ۱۶ قلم کالای غذایی خرید کنند.
