سرمایهگذاری در نظام آموزشی
سعید اصغرزاده| گزاف نگفتهایم اگر بگوییم مهمترین نهاد اجتماعی، آموزش و پرورش است و کیفیت فعالیت سایر نهادهای اجتماعی تحتتأثیر آن است. مشکلات آموزش و پرورش در ایران را به چند سرفصل اصلی میتوان تقسیم کرد که ازجمله مهمترین آنها مشکل لاینحل مالی، وضعیت نیروی انسانی، ضعف در فرهنگسازی و ایجاد حیات طیبه است. جالب اینکه در 10 سال گذشته وزارت آموزش و پرورش 6وزیر و 4سرپرست بهخود دیده است و این یعنی عمق فاجعه و عدمثبات مدیریتی و ناتوانی در برنامهریزی و تداوم و اجرای آن. موضوعی که موجب سرگشتگی و نابسامانی یک سیستم آموزشی میشود. بر این موارد مشکلات تغییرات نسلی را باید افزود، شیوع فرزندسالاری، فرزندان تکوالد، وجود خانوادههای ازهم پاشیده، دانشآموزان متاثر از فضای مجازی، تشدید شکاف طبقاتی و آموزشی، تقویت ناهنجاریهای رفتاری، معلمین منفعل و... همه میدانیم که توسعه پایدار کشورها جز با نقشآفرینی جدی نظام آموزش و پرورش میسر نمیشود و بهینهسازی سیستم آموزشی و کارآمد ساختن آن، نخستین شعاری است که دولتها در برنامههای بلندمدت خود برای تحقق آن عمل میکنند. در دوران معاصر سوادآموزی تعریف جدیدی پیدا کرده است و آن ترکیبی است از سوادهای ارتباطی، عاطفی، مالی، رسانهای، آموزشی و رایانهای. در دنیای توسعهیافته، دوران حفظیات با ورود به عرصه تجربه و آزمایش و مهارتمحوری پایان یافته است. این در حالی است که ما در ایران با بحران ناکارآمدی دروسی مواجه هستیم که در زندگی اجتماعی و اقتصادی ما نقشی را بازی نمیکنند. انبوه بیکاران فارغالتحصیل این سیستم آموزشی و مشتغلین بیربط به رشتههای تحصیلی گواهی است بر این ادعا.
تحول در نظام آموزش و پرورش موضوعی است که بارها مورد تاکید مقام معظم رهبری قرار گرفته است. سند تحول بنیادین به دنبال تغییر نگاه در آموزش و پرورش است و خوشبختانه نخستین آییننامه سند تحول بنیادین آموزش و پرورش، پس از ۱۲ سال در سالجاری به تصویب هیأت وزیران رسیده است، اما آیا در اجرای آن موفق عمل خواهیم کرد؟ آیا.... باید به آحاد جامعه، تصمیمسازان و مجریان در هر مکان و هر رسانهای گفت: برخلاف گذشته، آموزش و پرورش امروز و آینده بهمعنای فرایند دائمی یادگیری توسط هر انسان و هر جامعه است. یکی از اهداف مهم و اصولی آموزش و پرورش یادگیری تغییر است. کسب دانش، پرورش هوش، استعداد، شناخت خود و آگاهی از موهبتها و استعدادهای خویش، به کار انداختن قوای ذهنی خلاق و پرتخیل، غلبه بر انگیزههای نامطلوب و ویرانگر، ایفای نقش مسئولانه و... ازجمله هدفهای آموزش و پرورش نوین است.