وخامت اوضاع در جبهه اوکراین و خیز روسها برای تصرف 3 شهر مهم
[ شهروند] درحالیکه تصویب بسته اخیر 61میلیاردی کمک آمریکا به اوکراین با استقبال زلنسکی مواجه شد اما داخل آمریکا، تردیدهای بسیاری در رابطه با اثرگذاری این بسته در تغییر وضعیت جبهه اوکراین مطرح شده است. از سویی فرسایشی شدن جنگ اوکراین پیچیدهتر شدن بیش از پیش وضعیت جبهه جنگ، افزایش تنشهای سیاسی بین مقامات اروپا و سردرگمی آنان در برابر روسیه را سببساز شده است. در این میان روسها خیز بلندی برای تصرف شهرهای راهبردی و مهم اوکراین، خاصه در دونتسک برداشتهاند. دوماهونیم قبل بود که روسها شهر استراتژیک آودیوکا را تصاحب کردند و در حدود سه هفته اخیر چاسیو یار، آرخانگلسکه و اوروژاینویه مورد حمله روسیه قرار گرفتهاند. نیم نگاهی به آخرین خبرها حول جنگ اوکراین و حمله روسیه به شهرهای استراتژیک اوکراین خواهیم داشت.
لهستان بهدنبال تغییر موازنه
در هفتههای اخیر تنش لفظی مقامات لهستان و روسیه بالا گرفته است. حدود دو هفته قبل بود که آندژی دودا، رئیسجمهوری لهستان، اعلام کرد درصورت تمایل ناتو برای تقویت مرزهای شرقی خود با روسیه آماده استقرار سلاحهای هستهای ناتو در خاک خود است. مسئلهای که با هشدار تند روسها و تکذیب صریح چنین برنامهای از سوی دبیرکل ناتو مواجه شد، اما پس از چندبار دیگر توسط مقامات لهستان تکرار شد. موضوعی که تداعیکننده بحران موشکی کوبا در عصر خروشچف-کندی(1962) بود و جهان را تا آستانه جنگ سوم جهانی پیش برد. در آن زمان با استقرار موشکهای بالستیک میانبرد شوروی در خاک کوبا، آمریکا به تقابل دریایی با این کشور پرداخت و در نهایت پس از تنش شدید دو هفتهای و ترس و وحشت جهانی از وقوع جنگ سوم جهانی، با توافق سیاسی به پایان رسید.
تنش بین مقامات اروپا بر سر اوکراین
از سوی دیگر در میان مقامات اروپایی همچنان اختلافات کلانی در مورد نحوه حمایت از اوکراین وجود دارد. پس از سخنان دو ماه قبل امانوئل مکرون، رئیسجمهوری فرانسه، درباره احتمال دخالت در جنگ اوکراین با اعزام نیرو و واکنش تند کشورهای اروپایی و روسیه به این سخنان، وی سه روز قبل مجددا به تکرار سخنان مشابهی پرداخت و عنوان کرد: «اگر روسها پیشروی قابل توجهی در خط مقدم جنگ با اوکراین داشته باشند و درصورتی که اوکراین درخواست کند، ما قانونا باید این سؤال[احتمال اعزام نیرو] را از خودمان بپرسیم. من هیچ گزینهای را رد نمیکنم زیرا ما با کسی طرف هستیم که هیچ گزینهای را رد نمیکند.»(1) سخنانی که با واکنش صریح وزیر دفاع و وزیر خارجه ایتالیا و مخالفت صریح آنان با اعزام نیرو به اوکراین در هر شرایطی مواجه شد. افزون بر این جوزپ بورل، مسئول سیاست خارجی اروپا، گفته است جنگ اوکراین ظرف چند هفته با قطع کمکها به پایان میرسد، مسئلهای که از سوی روسها یک گاف و «اعتراف عالی» تعبیر شده و مورد تمسخر قرار گرفت.(2)
خطوط قرمز ناتو و احتمال ورود به جنگ
در همین رابطه اما روزنامه ایتالیایی لارپوبلیکا احتمال دخالت مستقیم ناتو با اعزام نیرو در اوکراین را کاملا منتفی نمیداند. این روزنامه از دو خط قرمز نهایی توسط ناتو سخن گفته که عبور از آن توسط روسها منجر به مداخله ناتو خواهد شد. لارپوبلیکا اینگونه نوشته است: «ورود ارتش بلاروس به درگیری اوکراین و جانبداری از روسیه یکی از این خط قرمزهاست. بهگفته تحلیلگران غربی، روسیه ممکن است بلاروس را وارد درگیری کند، اگرچه اوکراین هماکنون ضعیف شده است. با عبور روسیه از این خط قرمز، ناتو ممکن است طرف کییف را بگیرد. دومین خط قرمز، تحرک نظامی علیه کشورهای حوزه بالتیک یا لهستان و همچنین حمله روسیه به مولداوی است. با توجه به بالا بودن این احتمال، این خط قرمز توسط کشورهای حوزه بالتیک مطرح شده که بهشدت از روسیه میترسند.»(3) مسئلهای که خطر وقوع یک جنگ جهانی را بهدنبال دارد.
اهمیت تصرف شهرهای چاسیو یار، آرخانگلسکه و اوروژاینویه
در همین حال که تنشهای لفظی بین روسیه و اعضای ناتو در جریان است، روسها درصدد تصرف شهرهای استراتژیک چاسیو یار، آرخانگلسکه و اوروژاینویه هستند. چاسیویار با جمعیتی حدودا 15هزار نفری در حدود 80کیلومتری آودیوکا و حوالی شمال دونتسک قرار دارد و در غرب شهر مهم باخموت بوده و مطابق اعلام رسانهها مرکز فرماندهی اوکراین در دونتسک، در این شهر قرار دارد.(4) آرخانگلسکه با فاصله 32کیلومتری از آودیوکا در شمال شرقی دونتسک اهمیت دارد و اوروژاینویه نیز در غرب استان دونتسک قرار دارد و در ماههای اخیر چندبار میان روسها و اوکراینیها دستبهدست شد. از روز گذشته خبرهایی درباره حملات سنگین روسیه به آرخانگلسکه و اوروژاینویه منتشر شده و صبح یکشنبه منابع خبری از سقوط دهکده اوچرتاین در نزدیکی آرخانگلسکه سخن گفتهاند. بهنظر میرسد روسها در حدود سه ماه اخیر حملات خود را بر اهداف کوچک و استراتژیک متمرکز کرده تا ارتباط بخشهای مختلف جبهه اوکراین را قطع و سایر مناطق دونتسک را به مرور به تصرف درآوردند. بر این اساس وادیم اسکیبیتسکی، جانشین سازمان اطلاعات نظامی اوکراین، اوضاع کنونی جبهه اوکراین را از آغاز جنگ سختتر خوانده است.(5)
رسانهها و تحلیلگران چه میگویند؟
درحالیکه هفته قبل روسیه با سرنگونی 6موشک دوربرد اتکمز آمریکا و دو بمب هوایی هدایتشونده هامر فرانسه توسط پدافند هوایی روسیه، تردیدها درباره تأثیر سلاحهای غربی بر بهبود وضع اوکراین افزایش یافت؛ اکنون منابع مختلف نیز از افزایش وخامت جبهه جنگ به ضرر اوکراین سخن میگویند. افزون بر آن هفته قبل نیز نشریه آلمانی فوکوس از حذف تانکهای آمریکایی آبرامز از نبرد توسط اوکراین بهعلت آسیبپذیری بالای آنان در برابر پهپادهای روسی خبر داد.(6)
به گزارش نشریه انگلیسی «UnHerd» وضعیت در میدان جنگ برای اوکراین در بدترین حالت ممکن از مارس 2022است چراکه برتری عددی روسها و تعداد حملاتشان بهطور مداوم در حال افزایش است. اوایل ماه جاری کایرلو بودانف، رئیس اطلاعات نظامی اوکراین، هشدار داد، از اواسط ماه می به بعد این کشور با وضعیت میدانی دشواری مواجه خواهد شد، زیرا نیروهای روسی با پیروزیهای خود در ماه فوریه در آودیوکا روحیه زیادی گرفتهاند. نیروهای اوکراینی پیشبینی میکنند فشاری از طرف روسیه در شرق برای تصرف بیشتر دونباس انجام شود. آنها همچنین متوجه افزایش تحرکات روسیه در نقاط شمالی و اطراف خارکیف، دومین شهر بزرگ اوکراین شدهاند. تصرف چنین مکان مهمی پیروزی روانی بزرگی خواهد بود. این نشریه انگلیسی همچنین از قول یک تحلیلگر لهستانی به نام کنراد موزیکا درباره ضعف طراحی ارتش اوکراین آورده است: «با وجود اینکه اوکراینیها، غرب را بهدلیل کاهش ذخایر مهمات که به توپخانه روسیه اجازه میدهد بر شدت آتش خود چندین برابر بیشتر از اوکراین بیفزاید، مقصر میدانند؛ اما در این بحران مسئولیت اصلی با کییف است. برخلاف توصیه آمریکا، اوکراین بسیاری از تجهیزات و نیروی انسانی ارزشمند خود را در دفاع غیرمنطقی از باخموت و آودیوکا تلف کرد...»(7)
هفته قبل نیز ژنرال «الکساندر سیرسکی»، فرمانده کل نیروهای مسلح اوکراین، وضعیت جبهه شرقی اوکراین را وخیم خواند. اندیشکده شورای روابط خارجی آمریکا نیز در مطلبی با عنوان «آیا کمکهای آمریکا به اوکراین، خیلی کم و خیلی دیر است؟» درباره بیتأثیر بودن کمکهای آمریکا برای اوکراین و وخامت جبهه جنگ در اوکراین نوشته است: «رأی دیرهنگام کنگره به تصویب بسته کمکهای خارجی نهتنها برای توانایی اوکراین در دفاع از خاکش بلکه برای اعتبار آمریکا در صحنه جهانی بهعنوان شریک قابل اعتماد و حامی متحدانش در برابر تهدیدهای دشمنان بسیار مهم بود. این بسته کمکی، هرچند بزرگ، اما کافی نیست. ایالات متحده باید به کمکهای مستمر متعهد شود تا کییف بتواند مسکو را مجبور به دادن امتیاز یا در میدان جنگ یا در مذاکرات صلح کند. درحالیکه کنگره در حال بحث بود، روسیه در 6 ماه گذشته پیشرفتهای مستمری داشت...تصاویر پیشرویهای روسیه نشانه ضعف ایالات متحده و تمایل آمریکا به ترک شرکای خود دارد. شکست ایالاتمتحده در حمایت از اوکراین، منجر به پیشروی بیشتر مسکو شد.»(8)
اکنون بهنظر میرسد اوضاع برای اوکراین رو به وخامت بیشتر است و چشماندازی برای بهبود وضعیت جنگ در سالجاری دیده نمیشود. روسیه پشت سر هم در حال تصرف مناطق استراتژیک و راهبردی در استان دونتسک بوده و کار برای اوکراین در ماههای آتی با تداوم این روند، سختتر خواهد شد.
پینوشتها:
1- mehrnews.com/x34PFH
2- isna.ir/xdR3wm
3- isna.ir/xdR3Rk
4- mshrgh.ir/1591612
5-tabnak.ir/005BPd
6-tn.ai/3076019
7- rahbordemoaser.ir/fa/news/239044
8- cfr.org/article/us-aid-ukraine-too-little-too-late