فروش نفت ایران زیر ذره‌بین آمریکا
نگرانی کنگره آمریکا از کسب درآمدهای نفتی ایران بیش از گذشته زیرذره‌بین قرار گرفته است چرا که گزارش‌ها نشان می‌دهد صادرات نفت ایران در سال ۲۰۲۴ به اوج جدیدی رسیده است و بیشتر این صادرات به مقصد چین است. در همین زمینه رویترز در گزارشی اعلام کرد که به‌تازگی کنگره و مجلس سنای آمریکا مصوبه‌ای داشته و به چین فشار وارد کرده‌اند که از ایران نفت نخرند و یا کمتر وارد کنند. صباح زنگنه، کارشناس اقتصاد بین‌الملل، درباره صادرات نفت ایران به چین به ایلنا گفته است: ابتدا باید این موضوع را در نظر داشت، اینکه ایران به راحتی نفت را به چین می‌فروشد درست نیست، ولی به هر ترتیب راه‌هایی پیدا کرده که بتواند نفت را در حدی که نیازهای اساسی کشور را تامین کند بفروش برساند. اگر ایران می‌توانست براحتی نفت خود را بفروشد باید می‌توانست حداقل در شرق آسیا و چین و هند با قیمت خوب و مقادیر مورد توافق بفروشد. در واقع در طرح جدید کنگره و سنای آمریکا قرار است به چین فشار بیشتری در راستای کاهش خرید نفت از ایران وارد شود یا آنکه این کشور میزان خرید نفت خود را از ایران کاهش دهد. موافقان این طرح می‌گویند که دولت بایدن تحریم‌های نفتی ایران را در ۲سال گذشته چندان جدی نگرفته و این موضوع باعث افزایش صادرات نفت ایران شده است. تدکروز، نماینده ایالت تگزاس در مجلس سنای آمریکا گفته است: فروش نفت ایران از ۳۰۰ هزار بشکه در سال ۲۰۲۱ (۱۳۹۹) به روزانه بیش از ۲ میلیون بشکه در سال ۲۰۲۴ (۱۴۰۳) رسیده و دولت آمریکا در جلوگیری از فروش نفت ایران ناموفق بوده است. به گفته وی، ایران از محل افزایش فروش نفت حدود ۸۰ میلیون دلار درآمد داشته است؛ ناوگان سایه ایران در (نوامبر ۲۰۲۰) ۷۰ فروند نفتکش داشته که اکنون این رقم به ۴۰۰ فروند رسیده است.
آمارهای صندوق بین‌المللی پول از نفت ایران
آمارهای صندوق بین‌المللی پول حکایت از آن دارد که ایران در سال ۲۰۲۳ روزانه یک‌میلیون و ۴۰۰هزار بشکه نفت صادر کرده که نسبت به سال‌پیش از آن ۵۰۰ هزار بشکه افزایش داشته است. براساس آماری که صندوق بین‌المللی پول از اقتصاد ایران منتشر کرده‌است، بخش نفت در اقتصاد ایران در سال‌گذشته میلادی رشد قابل‌توجه ۱۵درصدی را ثبت کرد. رشد بخش نفتی اقتصاد ایران در دوره فعالیت دولت سیزدهم دو رقمی بود. این بخش در سال۲۰۲۱ رشد ۱۰.۱درصدی، در سال۲۰۲۲ رشد ۱۰درصدی و در سال۲۰۲۳ رشد ۱۵درصدی را تجربه کرده‌است. براساس آمارهای صندوق بین‌المللی پول، تولید نفت ایران در سال ۲۰۲۳ نسبت به سال‌پیش از آن روزانه ۵۰۰ هزار بشکه افزایش یافته و به ۳ میلیون و ۱۰۰هزار بشکه در روز رسیده است؛ درعین‌‌‌‌‌حال پیش‌بینی می‌شود تولید نفت این کشور در سال۲۰۲۴ هم با افزایش روزانه ۱۰۰هزار بشکه، به ۳میلیون و ۲۰۰هزار بشکه در روز برسد که البته به این آمار هنوز فاصله است. تولید گاز ایران از روزانه معادل ۴.۸میلیون بشکه نفت در سال۲۰۲۲، به معادل روزانه ۵میلیون و ۱۰۰هزار بشکه در سال۲۰۲۳ رسیده‌است و براساس پیش‌بینی صندوق بین‌المللی پول، این رقم در سال ۲۰۲۴ با افزایش ۳۰۰هزار بشکه‌‌‌‌‌ای به معادل ۵ میلیون و ۴۰۰ هزار بشکه نفت در روز خواهد رسید. گفته می‌شود که در حال حاضر حدود 80 درصد از حدود 1.5 میلیون بشکه صادرات روزانه نفت ایران به پالایشگاه‌های کوچک مستقل چینی موسوم به «قوری» حمل می‌شود.
فروش نفت با تخفیف
در همین رابطه نیز چندی پیش نیز روزنامه فایننشال‌تایمز در گزارشی نوشت که صادرات نفت ایران به بالاترین میزان در ۶ سال گذشته رسیده و ۳۵ میلیارد دلار درآمد برای این کشور داشته است؛ در همین راستا آمریکا و کشورهای اروپایی در حال بررسی دور جدیدی از تحریم‌ها علیه تهران هستند چرا که تهران در سه ماه اول سال جاری میلادی به‌طور متوسط روزانه یک میلیون و ۵۶۰ هزار بشکه نفت صادر کرده که عمده آن به چین بوده است.
این رقم بالاترین میزان از سه ماهه سوم سال ۲۰۱۸ به این سوء است. فرناندو فریرا از گروه انرژی «رپیدین» در آمریکا با بیان اینکه ایرانی‌ها در دور زدن تحریم‌ها «ماهر» شده‌اند، گفته بود: دولت بایدن اگر واقعاً به دنبال کاهش درآمد نفتی ایران است باید روی چین تمرکز کند. در این میان مدت‌هاست که سخن از فروش نفت ایران به چین آن هم با تخفیف بالاست، دی‌ماه سال گذشته بود که سایت نفت‌ما نوشت: یک حساب سرانگشتی نشان می‌دهد جمهوری اسلامی ایران بیش از 10 میلیارد دلار تخفیف نفتی به چین داده است. بنابر تحلیلی که این سایت خبری داده بود؛ اگر میانگین صادرات نفتی ایران به چین را بنا به ادعای دولتی‌ها 1.2 میلیون بشکه در نظر بگریم، با عدد 12 دلار بیش از 9 میلیارد دلار و با عدد 15 دلار تخفیف بیش از 10 میلیارد دلار از درآمدهای نفتی کشور، به چین هدیه شده است.
پس از مدتی شایعه توقف فروش نفت ایران به چین مطرح شد؛ در این باره منابع اگاه به رویترز گفته بودند: صادرات نفت ایران به چین متوقف شده زیرا دو طرف بر سر قیمت نفت دچار اختلاف شده‌اند. ایران خواهان قیمت بالاتر و تخفیف کمتر برای فروش نفت خود است. چون چینی‌ها این قیمت‌ها را قبول نکرده‌اند ایران هم برخی محموله‌های صادرات نفت به چین را متوقف کرده است. رویترز در این باره نوشته بود: دو تاجر گفتند حداقل یک خریدار چینی قیمت‌های بالاتری را پذیرفت و توضیح دادند که یک پالایشگاه مستقر در شاندونگ در اواخرماه گذشته محموله‌ای را با تخفیف بین 5.50 تا 6.50 دلار بر اساس تحویل در بندر مورد توافق در کشور ورودی خریداری کرد. اما در نهایت توقف فروش نفت ایران به چین توسط رئیس اتاق مشترک ایران و چین تکذیب شد و در این رابطه عنوان کرده بود: با توجه به افزایش ظرفیت پالایشی چین و همچنین افزایش تولید نفت ایران، اخبار مبنی بر توقف صادرات نفت به چین صحت ندارد و ادعایی بیش نیست.
وزیر نفت: به هر کجا بخواهیم نفت می‌فروشیم
در همین رابطه نیز جواد اوجی، وزیر نفت در مراسم امضای قرارداد «فشارافزایی میدان گازی پارس جنوبی» که روزهای پایانی سال گذشته برگزار شد عنوان کرد که امروز به هر جا بخواهیم می‌توانیم نفت صادر می‌کنیم، آن هم با کمترین تخفیف‌ها و در حال حاضر بالاترین میزان صادرات نفت ایران رقم خورده است. وی در ادامه درباره تحریم‌های نفتی غرب اذعان داشت: تحریم‌های غرب تاثیری بر رشد و توسعه ما نداشته و رشد اقتصادی گروه نفت به ۲۰ درصد رسیده است؛ به این معنا که تحریم‌ها تاثیری نداشته و رشد تولید گاز نیز پنج درصد بوده، درصورتی که رشد تولید گاز، در مابقی کشور‌ها ۲.۵ درصد برآورد می‌شود. وزیر نفت همچنین به برخی اظهارات پیرامون ارائه تخفیف‌های نفتی ایران اشاره کرد و گفت: می‌خواستند صادرات نفت ایران را متوقف کنند، امروز به هر جا بخواهیم می‌توانیم نفت صادر کنیم، آن هم با کمترین تخفیف‌ها؛ بالاترین میزان صادرات نفت را اکنون داریم و درآمدهای ارزی کشور مبین تحقق صادرات حداکثری نفت ایران است.
در حال حاضر چین بزرگترین خریدار نفت ایران است که پا پس کشیدن از خرید نفت ایران، درآمدهای نفتی کشور به طور محسوسی کاهش خواهد یافت؛ اما در کارشناسان حوزه انرژی معتقدند که طرح این دست موضوعات بیشتر جنبه روانی و رسانه‌ای دارد؛ چرا که چین برای خرید نفت از ایران توافق کرده و از طرف آمریکا به دنبال فشار حداکثری ایران نیست.
