سنگینتر شدن بار مسئولیت نمایندگان مجلس دوازدهم
عبدالباسط انصاری| روز دوشنبه هفتم خردادماه دوازدهمین دوره مجلس شورای اسلامی آغاز بهکار کرد. به مناسبت افتتاحیه این دوره از مجلس نیز به مانند ادوار پیشین، رهبر انقلاب پیامی صادر کردند که در این جلسه قرائت شد. پیام رهبر انقلاب از یک منظر در چارچوب توصیههای همیشگی معظم له به مجلس قابل ارزیابی است و از یک منظر دیگر تکالیف خاصی متوجه این دوره از مجلس و اعضای آن خواهد کرد. در ادامه به ذکر نکاتی چند از پیام رهبر انقلاب برای مجلس دوازدهم خواهیم پرداخت:
1-تأکید مقام معظم رهبری بر «ترکیب نمایندگان تازهنفس با منتخبان کارآزموده و مجرب» با هدف دور نگهداشتن قانونگذاری و نظارت از «تلاطم و آشفتگی و رکود و سکون» در ابتدای پیام خود حاوی نکات مهمی است. یکی از این نکات این است که نمایندگان تازهکار و جوان نباید بهدنبال تکرار رویکردهای اشتباه یا دارای خلل ادوار پیشین مجلس بروند و در این راه باید از منتخبان باسابقهتر کمک بگیرند. وجه دیگر این موضوع نیز در بیان رهبری، احتمال رکود و سکون و روزمرگی است که ممکن است برخی نمایندگان باسابقه یا منتخبان کمسابقه ولی مسنتر، به آن دچار شوند. لذا آنان نیز باید از نوآوریها و دیدگاههای بهروز نمایندگان جوان و روحیه خلاق آنان در جهت قانونگذاری و نظارت استفاده کنند.
2-رهبر انقلاب در ادامه پیام خود خطاب به مجلس عنوان کردهاند: «تعامل منضبط و همدلانه با قوای دیگر و نیز رفتارِ جمعی صحیح و صبورانه در داخل قوه مقننه، به تحقق همه ویژگیهای یک مجلسِ تراز کمک خواهد کرد و یاد نیک نمایندگان را ماندگار خواهد ساخت.» تأکید بر این مسئله از سوی رهبر انقلاب به این سبب است که در برخی ادوار، از داخل مجلس برخی رویکردهای تقابلی با قوه مجریه و دیگر نهادها شکل گرفت که جز اختلال و آسیب به امور کشور و دلسردی مردم نتیجهای در برابر نداشت. اشاره رهبری به رفتار جمعی صحیح و صبورانه نیز از این بعد اهمیت دارد که بدانیم هرگاه رفتارهای هیجانی و جنجالسازی نمایندگان به قصد مطرح کردن خود یا با اهداف حزبی و جناحی بر رفتار جمعی و احتیاط و صبر غلبه پیدا کرده است، حاصلی جز درگیریهای بیهوده و اختلافافکنی در کشور و تهیه خوراک برای معاندان بهدنبال نداشته است.
3-رهبر انقلاب همچنین در پیام خود با اشاره به وظیفه مجلس برای امیدآفرینی و همدلی در کشور عنوان کردند: «مجلس باید آرامشبخش و امیدآفرین و برانگیزاننده همتها و دعوتکننده به همدلی و برادری در محیط عمومی کشور باشد. در خود مجلس نیز مسابقات بیفایده رسانهای و مجادلات مضرّ سیاسی، وقت و عمر کوتاه دوران مسئولیت را بهخود مصروف نسازد؛ وگرنه ظرفیت ارزشمند حضور نمایندگان در این جایگاه والا ضایع خواهد شد و این خسارت بزرگی است.» تأکید رهبری بر پرهیز از مسابقات رسانهای و مجادلات مضر سیاسی از این جهت است که هرگاه رقابت بین فراکسیونها و جریانهای داخلی مجلس، به شکلی افراطی افزایش یافته است، مجلس در ایفای نقش و وظایف خود بازمانده است و آرامش و عقلانیت فضای سیاسی کشور به هم خورده و بسیاری از امور اساسی نیز بر زمین مانده است. لذا تأکید رهبری بر پرهیز از اینگونه مجادلات و رقابتها را باید در راستای پیشگیری از این آسیب تحلیل کرد.
4-تأکید ویژه رهبر انقلاب بر جدی گرفتن سوگند نمایندگی و توجه به تبعات دنیوی و اخروی آن و همچنین التزام به فضایل اخلاقی چون: «تقوا و گذشت و انصاف و صداقت و مسئولیتپذیری و کار بیمنت» و اشاره به فضایل اخلاقی شهدای خدمت، توصیه و هشداری جدی برای نمایندگان است که بهصورت مداوم در معرض وسوسههای دنیوی، زد و بندهای سیاسی و درخواستها و روابط خلاف قانون قرار دارند. رهبر انقلاب در همه ادوار مجلس، علاوه بر بحث پیگیری امور، رعایت قانون، پرهیز از اختلاف و... تأکید جدی بر اخلاقیات و ضرورت توجه به اینگونه مسائل نیز داشتهاند، چرا که در نبود تقوا و اخلاق، رعایت سایر توصیهها و چارچوبها نیز مورد توجه قرار نمیگیرد.
5-توجه دادن نمایندگان به نگاه ملی و پرهیز از ارجحیت افراطی نگاه منطقهای و استانی نیز یکی از قدیمیترین آسیبهای مجلس است. رهبری در اینباره عنوان کردند: «هر یک از نمایندگان مجلس، نماینده همه ملت ایران است؛ این بدان معنی است که کار اصلی نماینده تأمین منافع ملّی است. پیگیری مسائل حوزه انتخابیه باید در چارچوب نگاه کلان به مسائل کشور انجام گیرد و از تصویب طرحهای آبادانی بهصورت افراطی و بیرون از حد طاقت بودجه عمرانی پرهیز شود.» این تأکید رهبر انقلاب بر نگاه ملی و پرهیز دادن نمایندگان از تحمیل تکالیف فراتر از توان بودجه عمرانی کشور، میتواند باب جدید برای اصلاح عملکرد نمایندگان و بازنگری در پرداختن به مسائل منطقهای و ملی از سوی آنان باشد تا این آسیب قدیمی مجلس نیز رفع شود.
پیام رهبری برای افتتاحیه مجلس دوازدهم را میتوان یک منشور کاری و اخلاقی جامع و به منزله نقشه راه مجلس تعبیر کرد. با صدور این پیام عمیق و خردمندانه از جانب رهبری، یقینا بار مسئولیت نمایندگان مجلس سنگینتر شده و هیچ عذری برای کمتوجهی به این بیانات و توصیهها و غفلت از آن و تکرار مواردی که رهبر انقلاب، مجلس را از آن برحذر داشتهاند، پذیرفته نیست. امید که مجلس دوازدهم در اجرای این توصیههای دلسوزانه و مهم رهبری عملکرد موفقی داشته باشد.