روایت پشتپردههای تاریخ پیچیده بازوی سوم مقاومت!
[ رضا فرجپور] چند روزی است که مستند «صور صعده» به کارگردانی امیرحسین رضایی و محمدمهدی شعاعی- که جنبش انصارالله یمن را موضوع خود قرار داده و در کنار نمایش شکلگیری این جنبش و تاریخچه جنگهای داخلی یمن روایتی از فرازونشیبهای شکل گیری دولتی اسلامی در یمن ارائه میدهد- رونمایی شده است.
این مستند که به نظر میرسد وجه تسمیه آن به اولین استانی اشاره دارد که در بحبوحه اعتراضات سراسری یمن در جریان بهار عربی، بعد از شدیدترین صفآرایی نیروهای نظامی و مردم در جمعه خونین که به کشته شدن دستکم پنجاه نفر انجامید، به تصرف مخالفین علی عبدالله صالح، رئیسجمهور درآمد؛ به عنوان تازهترین اثر مستند مرکز سفیرفیلم این روزها در مراکز دانشگاهی و مجامع سینمای مستند در حال نمایش است و استقبال مخاطبان از آن لزوم تولید آثاری درباره یمن و دیگر کشورهای منطقه را با صدای بلند یادآوری میکند.
در کل؛ درباره «صور صعده» که سازندگانش آن را «روایت مستند ۲۰ سال مبارزه جنبش انصارالله» عنوان کردهاند که «در یکی از استانهای یمن تشکیل شد و پس از فرازونشیبهای بسیار تبدیل به بازوی مقاومت در منطقه شده»؛ باید گفت که این فیلم به زودی در جشنوارههای «سینماحقیقت»، «مستند تلویزیونی» و «عمار» به نمایش درخواهد آمد. آنچه در پی میآید؛ صحبتهای امیرحسین رضایی ، کارگردان مستند «صور صعده» است درباره روند تولید و چالشهای این مستند...
مستند «صور صعده»
مستند «صور صعده» به تاریخچه یمن و شکلگیری جنبش انصارالله میپردازد. این مستند در واقع روایتی از ۲۰ سال مقاومت یمن- از شکل گیری تا رسیدن به نقطه و جایگاه فعلی- است؛ روایتی بیوگرافی و مستندی پرتره درباره جنبش انصارالله یمن که ایده اولیه شکلگیری این جنبش را مورد اشاره و بررسی قرار میدهد. به بیانی دیگر این مستند میتواند به عنوان پرتره این جنبش اسلامی شناخته شود.
چرا یمن؟
ما قبل از این فیلم هم در مجموعه سفیرفیلم مستندی در مورد منطقه ساخته بودیم، با عنوان «وداع با اسلحه»، که مستند اثرگذاری در حوزه منطقه محسوب میشود. از نظر علایق شخصی هم من به شخصه به مسائل منطقه و محور مقاومت علاقهمند بودم و به همین دلیل هم بود که سعی کردم این فیلم را جلوی دوربین ببرم. البته یک دلیل ویژهتری نیز برای ساخت یک مستند درباره یمن وجود دارد و آن هم این است که تاکنون در رابطه با یمن که به عنوان بازوی سوم جبهه مقاومت شناخته میشود مستند ویژهای ساخته نشده است و این نیاز احساس میشد و از این رو ما هم تلاش کردیم در این مستند این امر محقق شود.
یمن در سینما
دیگر کارهایی که تاکنون راجع به یمن ساخته شده، بخشی از روایت کلی یمن هستند. مثلاً در مستند «قاعده بازی» که همزمان با همین مستند «صور صعده» ساخته شد، یمن از زمان انقلاب بررسی شده است. ما ولی در این مستند مسئله و تاریخ یمن را از ابتدای شکلگیری این کشور مرور کردهایم و همچنین سعی و تلاشمان در این جهت بوده داستان و روایتی هنری ارائه دهیم و تنها توجه و تمرکزمان نگاه پژوهشی مستند مشابه کارهای قبلی نباشد.
پژوهش یمنی
در رابطه با روند پژوهشی این مستند میتوانم بگویم که در پژوهش «صور صعده» از تمام ظرفیتها و اطلاعاتی که در مورد این موضوع وجود داشت، استفاده کردهایم- و به تعبیری میتوان گفت که با چنگ و دندان پژوهشها را تکمیل کردیم. اگر به این موضوع فکر کنید که تنها ۲ کتاب جدی در رابطه با یمن نوشته شده است؛ دشواری کار ما را در مرحله پژوهش این فیلم متوجه خواهید شد. ما البته به این متون موجود اکتفا نکردیم و علاوه بر این که کتابهای «انقلاب یمن» به قلم معین رسولی و «انصارالله در یمن» نوشته روح الله نجابت را- به عنوان ۲ منبع اصلی و جدی پژوهش درباره یمن- مورد استفاده قرار دادیم، ولی من به شخصه در کنار این منابع وبلاگهای افراد فعال در زمینه یمن و یادداشتهای آنها را هم به دقت بررسی و مطالعه میکردم و بخش عمیقی از پژوهشها را هم با کمک اندیشکده مرصاد جمعآوری کرده و کار را جلو بردیم.
چالشهای تولید
درباره چالشهای تولید این مستند باید گفت که چالش اصلی ما تاریخ یمن بود، چرا که در بخشهایی از تاریخ سیاسی یمن پیچیدگیهای قابل توجهی وجود دارد و اتفاقاتی در این تاریخ روی داده که پشت پردههای عظیمی دارند. در واقع مشکل ما این بود که با یک تاریخ پیچیده مواجه بودیم و سادهسازی این پیچیدگیها و روایت همهفهم آنها دشوارترین کار بود. به عنوان نمونه در این زمینه میتوان به توان موشکی انصارالله اشاره کرد که دشواریهای زیادی در روایت و فهم روند آن وجود دارد. در کل باید گفت توضیح اتفاقات پیچیده تاریخ یمن برای مخاطب سخت است، اما ما تمام سعی خود را کردیم روایت خوبی داشته باشیم.