ایمان زنگنه
عضو انجمن اقتصاددانان

انتخابات آمریکا به دلیل نقش پر رنگ این کشور در اقتصاد جهانی، بازار‌های مالی جهان را در التهاب قرار داده است. البته این انتخابات سیاست‌های بین المللی و سیاست‌های اقتصادی را تغییر خواهد داد، زیرا آمریکا یک کشور قدرتمند اقتصادی و سیاسی است. از طرفی دولت‌ها در سایر کشورها تجربه یک دوره 4 ساله ریاست جمهوری ترامپ را دارند؛ بنابراین اقتصاد کشور‌ها با توجه به نتایج انتخابات آمریکا و سیاست‌های اعلامی ترامپ واکنش متفاوتی خواهد داشت. در دور اول ترامپ ایران عضو کشور‌های بریکس و شانگ‌های نبود، ولی امروز ایران عضو فعال بریکس و شانگهای شده و اقتصادش نسبت به گذشته در مقابل تحریم‌ها قوی‌تر شده است، این موضوعات موجب خواهد شد تا انتخابات آمریکا در اقتصاد ایران تاثیر بلند مدتی نداشته باشد و صرفا به تغییر تاکتیک های مواجهه و نوع تعامل می‌انجامد. بریکس در حال بزرگ شدن است و سطح مبادلات بین اعضای آن در حال افزایش است، این موضوع در آینده می‌تواند به دور زدن تحریم‌ها کمک کند؛ بنابراین بریکس گزینه بالقوه‌ای برای دلار زدایی و همچنین ایجاد ارز مشترک است. همه این موارد نشان می‌دهد که دولتمردان ما با فرض تداوم تحریم‌ها برای اقتصاد کشور برنامه ریزی کرده‌اند. با وجود این سیاست‌ها، دولت چهاردهم به دنبال رفع تحریم ها و پایان دادن به محدودیت‌هاست که اگر محقق شود اقتصاد ایران به سرعت رشد خواهد کرد؛ در واقع دولتمردان منتظر رفع تحریم‌ها نیستند، بلکه سیاست‌های خود را مبنی بر ادامه تحریم و مقابله با آن حفظ کرده‌اند. اقتصاد امروز ایران نسبت به دورانی که ترامپ در 8 سال پیش رئیس جمهور آمریکا بود، بسیار مقاوم‌تر، هوشمندتر و با برنامه‌تر شده است، در این شرایط ترامپ نمی‌تواند در بلند مدت به ایران فشار‌های جدیدی تحمیل کند که مثل دوره اول او موجب تنگناهای متعدد شود. با وجود تنش‌های منطقه و گمانه‌زنی‌ها از سیاست‌های ترامپ ممکن است در کوتاه مدت انتظارات تورمی اندکی تحریک شود و نوسان داشته باشیم، اما در میان مدت نرخ ارز به ثبات و قیمت بنیادی خود باز خواهد گشت. ترامپ مسلماً به دنبال پایان دادن به جنگ غزه است و به اسرائیل فشار خواهد آورد که با غزه و لبنان سازش و یا صلح کند. از طرف دیگر ایالات متحده ناچار است به جنگ روسیه و اوکراین هم پایان دهد و زمان زیادی را باید برای آن صرف کند. بواسطه مواضعی که ترامپ در خصوص تعرفه‌ها و پیمان‌های بین المللی اتخاذ کرده؛ ریسک سرمایه گذاری در جهان افزایش می‌یابد، زیرا او در دو مورد تصمیم گیری خواهد کرد که اولی موضوع مهاجرت و دوم اعمال تعرفه در کالای وارداتی است. در این شرایط اقتصاد بین المللی از تصمیم‌های آمریکا تاثیر خواهد پذیرفت. همچنین ترامپ کشو‌رهای عضو ناتو را مجبور خواهد کرد که بخش بیشتری از هزینه‌های این پیمان را پوشش دهند و احتمال دارد در صورت عدم تامین خواسته های ترامپ، وی تعرفه‌های سنگین بر کالا‌های اروپایی وضع کند.د ترامپ به دنبال وضع تعرفه بیشتر بر کالا‌های چینی نیز خواهد بود و به نوعی می‌خواهد با چین مواجهه غیرمستقیم و نبرد تجاری داشته باشد. محدودیت جهت سرمایه گذاری در چین نیز شامل بخشی از اقدامات تقابلی خواهد شد. ترامپ در داخل آمریکا به دنبال کاهش نرخ بهره است و قبلاً در مورد این موضوع با فدرال رزرو درگیری‌هایی داشته است؛ بنابراین با آمدن ترامپ سرمایه گذاری در طلا جذاب‌تر خواهد شد. ترامپ در برخی از سخنرانی‌های خود صحبت از تعامل و توافق با ایران کرده است و با توجه به اینکه ترامپ یک تاجر است به دستاورد‌های جدید و با اهمیت بیشتر توجه دارد تا دستاورد‌هایی که دور بوده و یا دست یافتنی نیست. بنابراین ظن کاهش محدودیت‌ها در قبال تعاملات تجاری فی مابین نیز می‌تواند مطرح شود، اگر ترامپ بتواند با آن در ایالات متحده دستاورد سازی کند.