مصدق مصدق‌پور
کارشناس مسائل منطقه

با نگاه به بیانیه پایانی نشست سران عربی و اسلامی در ریاض به وضوح می‌توان دید که تمام کشورهای مذکور به خصوص عربستان سعودی اقدامات اسرائیل علیه لبنان و غزه را محکوم کردند و تمامی حملاتی که طی این مدت انجام شده را نوعی تمامیت‌خواهی ارضی قلمداد کردند. این نشست در حالی برگزار شد که اسرائیل همچنان به حملات خود در لبنان و غزه ادامه می‌دهد و حالا بحث الحاق کرانه باختری به سرزمین‌های اشغالی را در چهارچوب «طرح اسرائیل بزرگ» مطرح کرده است. ولیعهد عربستان سعودی در افتتاحیه اجلاس مذکور سخنرانی خوبی را ارائه داد و بر این موضوع تاکید کرد که ریاض در کنار فلسطین ایستاده و از سوی دیگر بر راهکار دو دولتی تاکید کرد. بن‌سلمان به این موضوع اشاره کرد که وضعیت فلسطین به صورتی است که امروز سازمان ملل متحد می‌تواند آن را به عنوان یک کشور مستقل به رسمیت بشناسد و مورد شناسایی قرار بگیرد. بسیاری بر این عقیده هستند که خروجی این اجلاس غیرقابل تحقق است و برخی دیگر این اجلاس را مثبت ارزیابی کردند اما در کل باید گفت که در این فرایند می‌بایست یک نقشه راه عملی و مشخص طرح شود تا در نهایت بتوان آن را برای گذار از این بحران اجرایی کرد. بسیاری از افکار عمومی کشورهای عربی اعتقاد دارند که خروجی خاصی از اینگونه اجلاس‌ها بروز و ظهور نخواهد کرد و دلیل آن را بی‌عملی دولت‌های عربی در خصوص اسرائیل و رفتار آن در منطقه عنوان می‌کنند. با تمام این تفاسیر باید توجه شود که این اجلاس به صورت فوق‌العاده و خارج از وقت مقرر خود برگزار شده و دوماً اینکه این نشست در زمانی برگزار شد که اوضاع احوال منطقه به شدت در هاله‌ای از ابهام و تنش قرار دارد که ستون فقرات این وضعیت را باید رفتار و اعمال اسرائیل دانست. این اجلاس نشان داد که یک اجماع اسلامی و عربی علیه رژیم صهیونیستی تشکیل شده و همه آنها به رفتار اسرائیل علیه غزه و لبنان اعتراض دارند. مسئله دیگر این است که پیام این اجلاس می‌تواند متوجه رئیس جمهوری منتخب ایالات متحده یعنی دونالد ترامپ باشد. کشورهای حاضر در اجلاس سران اسلامی و عربی به نوعی در حال مخابره اعتراض خود به ایالات متحده در قبال رفتار اسرائیل علیه کشورهای منطقه هستند. همچنین این کشورها در حال ارسال مستقیم پیام خود به اسرائیل هستند. آنها در این شرایط در وهله اول به رژیم صهیونیستی اعلام می‌کنند که با یکدیگر متحد هستند و در وهله دوم به نوعی اعلام می‌کنند که اگر قرار باشد در آینده روابطی با تل‌آویو داشته باشند، این اقدامات اسرائیل به هر ترتیب مانع این روابط و چشم‌پوشی از جنایات آنها در غزه و لبنان می‌شود.