وداع با صدای مادرانه
هم زمان با هفته ای که به نام مادران و زنان این سرزمین است، ژاله یا شوکت علو بازیگر سینما، تئاتر و تلویزیون و گوینده و بازیگر هنرهای نمایشی رادیو که ماندگارترین نقش‌آفرینی‌اش ایفای نقش «خاله لیلا» در سریال ماندگار «روزی روزگاری» بود، در سن ۹۷ سالگی درگذشت. علو که از برگزیدگان هشتمین همایش چهره‌های ماندگار در سال ۱۳۸۹ نیز بود، ظهر روز گذشته به گفته فرزندش شاهرخ رزمجو در بیمارستان شهرام تهران درگذشت.
یک عمر فرهنگ
ژاله علو با نام اصلی «شوکت» در سال ۱۳۰۶ در محله سنگلج تهران به‌دنیا آمد. به گزارش ویکی‌پدیای این بازیگر؛ پدرش ارتشی و پدربزرگش نیز عُلُوّالسلطنه از خوشنویسان دوران قاجار بود. او در کودکی آثار ادبی ادیبان ایرانی همچون حافظ و سعدی و مولانا را فرا‌گرفت. در نوجوانی عضو چند انجمن ادبی و گروه شعرخوانی بود و همین فعالیت‌ها موجبات راهیابی وی به رادیو برای دکلمه شعر و گویندگی را در سال ۱۳۲۷، مهیا کرد. ژاله علو فارغ‌التحصیل دانشسرای مقدماتی تهران در سال ۱۳۲۶ و هنرستان هنرپیشگی تهران در سال ۱۳۲۹ است...
یک عمر هنرمندی
نخستین فعالیت‌های هنری ژاله علو از سال ۱۳۲۷ با گویندگی زنده در رادیو آغاز شد. او در این دوره اعلام برنامه‌ها را نیز بر عهده داشت. علو سپس به اجرای نمایش‌های رادیویی پرداخت و از پایه‌گذاران برنامه «داستان شب» بود و اولین نمایشنامه‌ای نیز که به‌طور زنده برای «داستان شب» کار کرد، «دختر خورشید» به کارگردانی نصرت‌الله محتشم بود. علو در این روزگار نام هنری «ژاله» را برگزید.
یک عمر سینما
آغاز فعالیت‌های سینمایی ژاله علو نیز در سال ۱۳۲۷ با فیلم «طوفان زندگی» به کارگردانی علی دریابیگی بود- که با فیلم‌های «زندانی امیر» و «واریته بهاری» ادامه پیدا کرد. ژاله بعد از این وارد عرصه تئاتر شد و نخستین اجرای خود را در سال ۱۳۲۸، در یکی از نمایش‌های هنریک استپانیان به نام «ماری مادلن» در «تئاتر فردوسی» تجربه کرد. این آغاز کارنامه گسترده‌ای بود که ژاله علو در این زمینه به یادگار گذاشت. حضور در نقش اول فیلم «افسونگر»- با این‌که نقش منفی بود- آغاز دوره جدیدی در کارنامه سینمایی ژاله علو بود. او تا اواخر دهه سی ایفاگر نقش‌های اصلی بود اما به تدریج به یکی از شمایل‌های مادر در سینمای ایران بدل شد. ژاله علو که بعد از انقلاب بازی در تلویزیون را نیز با حضور در مجموعه «امیرکبیر» آغاز کرده بود، آخرین یادگار تلویزیونی‌اش مجموعه «مختارنامه» بود.
فیلم‌ها و سریال‌های مختلفی از جمله «روز واقعه»، «پری»، «مهمان مامان» و البته سریال‌هایی چون «امیرکبیر»، «شیخ بهایی»، «گرگ‌ها» و نیز شاه‌نقش این بازیگر در سریال «روزی روزگاری» ماحصل حضور نزدیک به هفت دهه‌ای ژاله علو در دنیای سینما و تلویزیون بود- که یکی از پربارترین و احترام برانگیزترین کارنامه ها را در میان همکارانش به وجود آورده است.
تاریخ‌سازی در عرصه دوبله
ژاله علو که فعالیت در دوبله را از سال ۱۳۳۱ در استودیو «پارس فیلم» و با گویندگی در فیلم «مادر» اسماعیل کوشان آغاز کرده بود، پس از مدتی بیشتر تمرکزش را بر این عرصه گذاشت و در فیلم‌های زیادی به‌جای ستارگان معروف سینمای جهان و ایران صداپیشگی کرد. او آغازگر دوبله کارتون در ایران بود و دوبله بسیاری از کارتون‌های والت دیسنی، مانند «زیبای خفته» و «گربه‌های اشرافی» به سرپرستی وی انجام شده است. مدیریت دوبلاژ مجموعه‌هایی چون «پت پستچی»، «سال‌های دور از خانه (اوشین)» جزو نقاط اوج کارنامه ژاله علو در عرصه دوبله هستند.
جوایز و افتخارات
فعالیت‌های ژاله علو در حوزه سینما، تلویزیون، تئاتر و دوبله و نقش‌های ماندگاری که بازی یا گویندگی کرده، او را به یکی از پرافتخارترین هنرمندان زمان خود بدل کرده است. این بازیگر که در سال ۱۳۸۲ تندیس افتخار برای یک عمر فعالیت سینمایی را از سوی خانه سینمای ایران دریافت کرد، بارها و بارها برای یک عمر فعالیت هنری و تأثیر فرهنگی از سوی انجمن‌های مختلف در زمینه بازیگری و دوبله مورد تقدیر قرار گرفته است.
ژاله علو لوح تقدیر کارگردان برتر را نیز از ششمین جشنواره بین‌المللی برنامه‌های رادیویی دریافت کرده و البته در سال ۱۳۸۵ نیز در جشنواره بین‌المللی برنامه‌های رادیویی لوح تقدیر و جایزه بهترین کارگردانی را برای نمایشنامه رادیویی «یک اتفاق ساده» دریافت کرده است. معرفی به عنوان چهره ماندگار در سال ۱۳۸۹ و دریافت لوح تقدیر و هدیه کمیسیون ملی یونسکو در ایران به پاس یک عمر فعالیت هنری از دیگر جوایز و افتخارات ژاله علو هستند.
