حمایت چین از تقویت نقش منطقه ای ایران
گروه سیاسی: در جریان سفر سید عباس عراقچی وزیر امور خارجه کشورمان به پکن، دولت چین حمایت قاطع خود را از تقویت جایگاه ایران در منطقه خاورمیانه اعلام کرد. علاوه بر تاکید دو کشور بر تقویت مناسبات دوجانبه و همکاری‌های راهبردی به نظر می‌رسد مقامات پکن بیش از هر زمان دیگری از بازگشت موازنه قوا به منطقه خاورمیانه با افزایش نقش‌آفرینی ایران استقبال می‌کنند.
به گزارش «تجارت»، در دومین روز سفر سید عباس عراقچی جمهوری اسلامی ایران به چین، او با وانگ یی همتای چینی خود و نورلان یِرمک‌بایف، دبیرکل سازمان همکاری شانگهای دیدار و تبادل نظر کرد. سفر وزیر امور خارجه کشورمان به چین در شرایطی صورت گرفت که منطقه خاورمیانه در یکی از حساس‌ترین برهه‌های خود طی هزاره جدید (2000) قرار دارد. همچنین، در وضعیت جدید موضوع برنامه هسته‌ای ایران در مقام مساله‌ای غامض پیش‌روی دستگاه سیاست خارجی کشورمان قرار دارد. روی کار آمدن دونالد ترامپ در کاخ سفید تا 20 روز دیگر، اهمیت سفر عراقچی به پکن را بیش از بیش افزایش داده است.
برنامه ۲۵ ساله مبنایی محکم برای توسعه مناسبات تهران و پکن
در مهم‌ترین بخش از برنامه روز دوم سفر عراقچی به پکن، او با وانگ‌یی، وزیر امور خارجه چین دیدار کرد. وزیر امور خارجه کشورمان در دیدار با همتای چینی خود، با اشاره به سابقه دیرینه و استحکام روابط بین دو ملت ایران و چین به‌عنوان دو تمدن و فرهنگ ریشه‌دار در آسیا، تصریح کرد که جمهوری اسلامی ایران از هیچ کوششی برای بهره‌برداری از ظرفیت‌های فراوان تعامل مشترک با چین فروگذار نمی‌کند و برنامه ۲۵ ساله را مبنای محکمی برای توسعه مناسبات در عرصه‌های مختلف می‌داند. همچنین، وزرای امور خارجه جمهوری اسلامی ایران و جمهوری خلق چین تاکید کردند که خاورمیانه متعلق به مردم خاورمیانه است و نباید صحنه مداخله‌های مخرب بازیگران خارج از منطقه در جهت پیشبرد اهداف و مطامع ژئوپولتیک آن‌ها شود.
در ارتباط با محتوای این دیدار، اسماعیل بقایی سخنگوی وزارت امور خارجه کشورمان در صفحه شخصی خود در شبکه اجتماعی ایکس نوشت: سیدعباس عراقچی وزیر امور خارجه در اولین دیدار رسمی دوجانبه خارج از منطقه از زمان تصدی مسئولیت، امروز در پکن است. وی گفت: عراقچی گفتگوی بسیار مفید و جامعی با همتای چینی خود، وانگ یی، در مورد طیف گسترده‌ای از موضوعات دوجانبه، منطقه‌ای و بین‌المللی داشت. بقایی ادامه داد: ایران و چین به عنوان شرکای جامع راهبردی مصمم هستند که رایزنی‌های نزدیک دوجانبه را برای تقویت مناسبات دوجانبه و ارتقای منافع دو ملت و نیز کمک به حاکمیت قانون و صلح و امنیت در سطح بین‌المللی گسترش دهند.
حمایت قاطعانه چین از حفظ منافع مشروع ایران
در سطحی دیگر در جریان دیدار با عراقچی، وزیر امور خارجه چین نیز با اشاره به اهمیت جایگاه جمهوری اسلامی ایران به‌عنوان یک قدرت فعال و مهم در غرب آسیا و برخوردار از ظرفیت‌های طبیعی، جغرافیایی و انسانی، بر عزم رهبران چین برای تقویت هر چه بیشتر روابط تاکید کرد. طرفین همچنین در مورد آخرین تحولات امنیتی و سیاسی در منطقه غرب آسیا گفتگو و تبادل نظر کردند. در ارتباط با محتوای این دیدار، وزارت امور خارجه چین در بیانیه‌ای اعلام کرد که «وانگ یی» وزیر خارجه چین، دیروز(شنبه) میزبان «سید عباس عراقچی» وزیر امور خارجه جمهوری اسلامی ایران در پکن بود. طبق این بیانیه که در شبکه سی‌جی‌تی‌ان چین منتشر شده، آمده است: وانگ یی گفت که در اکتبر سال جاری، رئیس جمهور «شی جین پینگ» و رئیس‌جمهور «مسعود پزشکیان» در حاشیه نشست سران بریکس در کازان با موفقیت دیدار کردند و رهنمودهای راهبردی برای تعمیق روابط چین و ایران ارائه کردند. او افزود: چین و ایران شرکای راهبردی جامع و اعضای مهم «جنوب جهانی» هستند. روابط چین و ایران دارای سابقه‌ای طولانی است که ریشه در دوستی سنتی قوی و عمیق بین ۲ ملت، اعتماد متقابل و حمایت متقابل از زمان برقراری روابط دیپلماتیک بین ۲ کشور در بیش از نیم قرن پیش و پیگیری مشترک ۲ کشور برای استقلال، خودسازی و تجدید حیات ملی دارد. وزیر خارجه چین تاکید کرد که «افزایش هماهنگی و همکاری بین چین و ایران نه‌تنها به نفع مردم ۲ کشور خواهد بود، بلکه به ارتقای صلح، ثبات و توسعه در منطقه و جهان نیز کمک خواهد کرد.»
تاکید ایران بر تقویت همکاری بین اعضای شانگهای
علاوه بر دیدار با وزیر امور خارجه چین، «سید عباس عراقچی» وزیر امور خارجه عصر دیروز شنبه به وقت محلی با « نورلان یرمکبایف» دبیرکل جدید سازمان همکاری شانگهای دیدار و گفت‌وگو کرد. وزیر امور خارجه در این دیدار با اشاره به اهمیت فزاینده سازمان همکاری شانگهای در پیشبرد چندجانبه‌گرایی و تامین منافع امنیتی و سیاسی کشورهای عضو، تصریح کرد: سازمان همکاری شانگهای به دلیل عضویت مجموعه‌ای از کشورهای مهم و اثرگذار در تحولات منطقه‌ای و بین‌المللی، از جمله ۲ عضو دائم شورای امنیت سازمان ملل متحد با اقتصادهای بزرگ و چند بازیگر مهم منطقه‌ای، می‌تواند نقشی تاثیرگذار و فزاینده در ارتقای چندجانبه‌گرایی و تقویت همکاری بین کشورهای عضو در حوزه‌های مختلف امنیتی، سیاسی و اقتصادی داشته باشد.
چین در اندیشه احیا و تقویت قدرت ایران در خاورمیانه
سفر سید عباس عراقچی به پکن افزون بر ایران برای کشور چین نیز می‌تواند در چهار سال آتی، یعنی در دوران دوم ریاست جمهوری دونالد ترامپ بسیار حائز اهمیت باشد. چینی‌ها در قالب طرح «یک کمربند یک جاده» نفوذ اقتصادی و گسترش مناسبات با کشورهای خاورمیانه را در دستور کار جدی خود قرار داده‌اند. اکنون می‌توان پیش‌بینی کرد که طی 4 سال آتی بعد از روی کار آمد ترامپ، چین برای ایجاد تعادل در روابط امنیتی عمیق خود با ایالات متحده، ایجاد اهرم فشار تقویت روابط با عربستان سعودی و همچنین سایر کشورهای کلیدی عربی را در اولویت قرار خواهد داد. آن‌چنان که در تحلیل اندیشکده بروکینگز مورد اشاره قرار گرفته، چین اقدام علیه سازمان یا مکانیسم امنیتی منطقه‌ای به رهبری ایالات متحده که آن را «ناتوی خاورمیانه» می‌نامند، شروع کرده است. به همین ترتیب، حمایت چین از تلاش‌های ایران برای بازیابی قدرت و اعتبار خود پس از تحولات سوریه اهمیت می‌دهد. به نظر می‌رسد چین مایل است معماری امنیتی منطقه‌ای را که بر توازن قوا پایه گذاری شده است، با ایران به عنوان یک ستون قوی و به عنوان شریک چین در مقابله با سلطه ایالات متحده در امور امنیتی منطقه ببیند، بنابراین، تضعیف ایران برای این رویکرد خوب نیست. آن‌چنان که بروکینگر نوشته، چین اجازه نخواهد داد تهران شکست بخورد چون روابط پکن با تهران احتمالاً به تعادل روابط عربستان سعودی با ایالات متحده و اسرائیل کمک خواهد کرد. در حرکتی رو به جلو، چین ممکن است بازسازی قدرت تهران را برای حفظ توازن قدرت منطقه در اولویت قرار دهد. این امر می تواند مستلزم واردات بیشتر نفت خام ایران، افزایش سرمایه گذاری در زیرساخت های ایران و حمایت از رویکرد منطقه ای این کشور باشد.
