اهرم‌هاي يونان و تركيه براي تنش‌زدايي

دور سوم گفت ‌و گوهاي سياسي يونان و تركيه به‎ رياست خانم «پاپادوپولو» و آقاي «بوزاي» معاونين وزارتخانه‎هاي خارجه دو كشور اخيرا در آتن برگزار شد. طي اين نشست روابط دوجانبه، اختلافات دو كشور و همچنين آخرين تحولات منطقه‎اي و بين‎المللي مورد بررسي قرار گرفت. مقامات عالي‎رتبه يوناني بارها تكرار كردند حفظ كانال‎هاي ارتباط بين يونان و تركيه به‎ عنوان يكي از اولويت‎هاي سياست خارجي دولت جهت پيشگيري از وقوع بحران در روابط دو كشور مطرح است. در همين چارچوب هفتمين نشست گفت‌ و گوهاي يونان و تركيه پيرامون «دستور كار مثبت» در آتن برگزار شد. در اين جلسه كه بين معاونين وزراي خارجه برگزار شد همكاري‎هاي دو كشور با تمركز بر بخش‎هاي اقتصادي-تجاري مورد بررسي قرار گرفت. به نقل از بيانيه مشتركي كه طرفين صادر كردند معاونين وزراي خارجه دو كشور ابعاد مختلف روابط دوجانبه را مورد بحث قرار داده و آخرين تحولات و چشم‌انداز روابط در چارچوب تدارك ششمين اجلاس شوراي عالي همكاري كه قرار است در اوايل 2025 در تركيه برگزار گردد را بررسي نمودند. در اين نشست روابط اتحاديه اروپا و تركيه و تحولات منطقه‎‌اي در پرتو تحولات اخير مورد بحث قرار گرفت. ظاهرا اين نشست در «فضاي مثبت» انجام گرفت و طرفين تعهد مشترك خود براي زمينه‎هاي بيشتر همكاري‎هاي دوجانبه و بين‎المللي را تكرار كردند. آقاي يراپتريتيس، وزير خارجه يونان در حاشيه اجلاس وزراي خارجه ناتو با آقاي فيدان، وزير خارجه تركيه ديدار كرد. طي اين ديدار موضوعات مربوط به تدارك اجلاس بعدي شوراي عالي همكاري يونان و تركيه مورد بحث قرار گرفت.  وزير خارجه يونان كه از حاميان اصلي توسعه روابط با تركيه است، اعتقاد دارد يونان در مقابل تركيه سه گزينه دارد؛ «گفت‎وگو، بي‎تحركي و جنگ.» از اين سه مسيري كه در مقابل ما است ما گزينه «گفت‎وگو» را انتخاب كرديم. موضوع تحديد مناطق دريايي دو كشور در اژه و شرق مديترانه را به ‎عنوان تنها موضوع مورد اختلافي كه يونان به‎ رسميت مي‎شناسد، معرفي كرد و اينكه اين پرونده را مي‌توان به ديوان بين‌المللي ارجاع داد. به ‎باور او، علي‎رغم وجود اختلافات بين دو كشور، آتن و آنكارا به‎ دنبال حفظ گفت ‎و گو و تماس‎هاي ديپلماتيك هستند و اين گفت ‌و گوها به ايجاد ثبات و جلوگيري از وقوع بحران‌ كمك مي‌‎كند. علي‏رغم اختلافات، روابط دو كشور در 16 ماه اخير پيشرفت قابل‌توجهي داشته است. حفظ آرامش در آسمان يونان، همكاري در مسائل مهاجرت و تقويت روابط فرهنگي و ديپلماتيك بين دو كشور مي‌توان اشاره كرد.  دو كشور فهرست مشتركي ارايه نموده كه در آن آقاي سيرينوغلو (از طرف تركيه) به‎ عنوان دبيركل سازمان امنيت و همكاري اروپا و خانم تلاليان (از طرف يونان) به‎ عنوان رييس دفتر نهادهاي دموكراتيك و حقوق‎ بشر اين سازمان معرفي شدند. اخيرا تبادل هيات‎هاي نظامي نيز بين دو كشور صورت گرفت كه مهم‎ترين آن بازديد فرمانده تاكتيكي نيروي ‎هوايي يونان از پايگاه هوايي اسكي‌شهر تركيه بود.  معاونين وزارتخانه‎هاي خارجه يونان و تركيه طي ديدار خود در آتن در چارچوب هفتمين دور 
اجلاس دستور كار مثبت، برگزاري «هكاتون  يونان و تركيه 25-2024»  (Hackathon Türkiye-Greece 2024-25) را رسما اعلام كردند. هدف برگزاري هكاتون يونان و تركيه ترويج نوآوري، همكاري و درك متقابل بين جوانان دو كشور اعلام شده است. اين ابتكار توسط پايگاه فناوري و نوآوري تركيه (Bilişim Vadisi) و يك شركت نوپا (وابسته به اتاق بازرگاني و صنايع آتن) انجام گرفت.  طبق اعلام وزارت خارجه يونان تمركز هكاتون  25-2024 بر طراحي «شهرهاي هوشمند»، ازجمله بهبود شرايط زندگي در شهرها با استفاده از فناوري پيشرفته، توسعه ساختمان‎هاي هوشمند، بهبود زندگي روزمره شهروندان، مديريت پسماند و پيشگيري و مقابله با چالش‎هاي زيست‌محيطي خواهد بود. شركت‌كنندگان بايد راه‌حل‎هاي نوآورانه و پايدار براي مقابله با چالش‎هاي كنوني و آينده جويا و پيشنهاد نمايند.  از دانشجويان، مديران شركت‎هاي نوپا و گروه سني بين 18 تا 35 ساله دو كشور دعوت شده است تا در اين رويداد شركت كنند. در اين مسابقه گروه‎هاي مشترك از دو كشور تشكيل شده كه بايد پيشنهادهاي نوآورانه خود پيرامون موضوع شهرهاي هوشمند را معرفي نمايند.  در حوزه نظامي، مطبوعات تركيه اخيرا اعلام كردند هواپيماهاي ترابري C-130J انگليس نسخه «Super Hercules»، كه پيش‌تر توسط آتن رد شده بود، سرانجام به تركيه تحويل داده خواهند شد. تركيه و انگليس به توافق اوليه براي خريد ۱۲ فروند C-130J به مبلغ ۷۴۰ ميليون دلار دست يافته‎‌اند و به‎زودي قرارداد مربوطه به امضا مي‎رسد. آتن در اواخر سال ۲۰۲۲ به بررسي اين هواپيماها پرداخت و تيم كارشناسي از نيروي هوايي براي بازرسي از آنها به انگليس اعزام شد. پس از انجام ارزيابي‎هاي دقيق، تصميم گرفته شد كه خريد اين هواپيماها به ‏علت فرسودگي بالاي هواپيماها و نزديك بودن آنها به پايان عمر عملياتي خود، به‌صرفه به‌ نظر نمي‎رسد.  گفت ‎و گوهاي دو كشور در‌حالي برگزار مي‎شود كه اكثر شهروندان يوناني نسبت به روند روابط دوجانبه با تركيه «بدبين» هستند.  طبق نظرسنجي موسسه 
Metron Analysis يونان، 53درصد شهروندان يوناني ارزيابي مي‎كنند روابط دو كشور در ماه‎هاي آينده بدتر خواهد شد. ازسوي ديگر 33درصد معتقدند كه روابط بهبود خواهد يافت. در مورد گفت ‎و گو بين يونان و تركيه 51درصد شهروندان خواستار گفت ‎و گو در مورد تمامي موضوعات كه از سوي هر دو طرف مطرح مي‎شود، هستند.  26درصد خواستار گفت ‌و گو فقط در مورد موضوعاتي كه طرف يوناني مطرح مي‎كند، مي‎باشند. 21درصد نيز معتقدند هيچ ظرفيتي براي گفت‎وگو بين دو كشور وجود ندارد.  سخنان اخير آقاي دندياس، وزير دفاع يونان كه تاكيد دارد مواضع «تركيه هرگز تغيير نكرده بلكه درصدد گسترش دامنه ادعاهاي خود عليه يونان است و اينكه ما شاهد تعرض به حريم خود نيستيم ناشي از نياز تركيه جهت جلوه‌ دادن تصويري خوب از خود در جهان است» نشانگر فاصله شديد ميان دو كشور همسايه است.پژوهشگر مسائل بين‌الملل