عصبانیت شدید امام(ره) از قاضی آمر شنود



نخستین سالگرد درگذشت آیت‌الله العظمی موسوی اردبیلی با حضور سید حسن خمینی نوه بنیانگذار انقلاب اسلامی در کانون توحید برگزار شد. به گزارش جماران، سید حسن خمینی در این مراسم با یادآوری دیدگاه آیت‌الله موسوی اردبیلی در حوزه قضا، گفت: از دیدگاه آیت‌الله موسوی اردبیلی، دستگاه قضایی تنها متصدی اجرای عدالت در جامعه نیست. آن گونه که من از هم صحبتی با ایشان و خاطراتی که از این بزرگوار خواندم درک کرده‌ام، وظیفه دستگاه قضایی صرفاً اجرای عدالت نیست، بلکه این است که علاوه بر اجرای عدالت جامعه ما اقناع شود که آنچه اجرا می‌شود، عدالت است. سید حسن خمینی تصریح کرد: بعضاً بحران‌ها از آنجا ناشی می‌شود که من و شما به‌عنوان قاضی می‌گوییم ما که کاری با این کارها نداریم؛ما وظیفه خودمان را در برابر خدا انجام می‌دهیم. در حالی که این همه وظیفه ما نیست.
یادگار امام با بیان اینکه وظیفه حاکمان، قاضیان و متصدیان امر قضا این است که به گونه‌ای عمل کنند که مردم حکم را بپذیرند، اظهار داشت: وقتی هیأت منصفه شکل می‌گیرد از این باب است که آیا واقعاً ذهنیت جامعه این عمل را جرم و ناهنجاری می‌داند یا خیر؟ این امر بسیار مهمی است که دادگاه قابل پیش‌بینی باشد و آیین دادرسی برای  همین هدف است. شما اگر در یک دادگاهی شرکت می‌کنید و نمی‌دانید که چه کار باید بکنید که این قاضی شما را مجرم نداند یا اینکه اگر کدام گناه را مرتکب شده باشید قاضی شما را مجرم می‌داند.


وی با بیان اینکه همیشه کسانی پیدا می‌شوند که کلاه شرعی برای کارها درست کنند، در پاسخ به این سؤال که چه کار باید کرد که حکم قاضی قابل پیش‌بینی باشد، یادآور شد: پیامبر(ص) می‌فرمایند که باید به روش‌های عقلایی تکیه کرد. پیامبر(ص) به علم غیب خودشان عمل نمی‌کردند، بلکه بر همین قواعد عقلایی تأکید داشتند.
سید حسن خمینی با اشاره به فرمان هشت ماده‌ای امام خطاب به قوه قضائیه، به نقل خاطره‌ای مهم از سیره امام راحل به نقل از «یک سند منتشرنشده» پرداخت و گفت: مرحوم ابوی ما از یک جلسه‌ای که با حضور امام بوده است گزارشی نوشته‌اند. در این جلسه یک قاضی به پیش امام آمده و مدعی است که ما از فردی شنود کرده‌ایم و در این شنود یک موارد جرمی را نسبت به این فرد پیدا کرده‌ایم. بعد این فرد جوان به امام رو می‌کند و می‌گوید ما باید پاسدار خون شهدا باشیم‌ ای امام! شما هم باید پاسدار خون شهدا باشید. امام می‌گویند این اسنادی که دارید نوار ضبط شده است و هیچ ارزش قضایی ندارد. او زیر بار نمی‌رود. مطابق آن گزارشی که ابوی ما نوشته در این جلسه آنقدر امام عصبانی شد که دستانشان شروع به لرزیدن کرد؛ امام گفتند اگر مصالح نبود می‌گفتم همین حالا شما را به خاطر نسبت‌هایی که به دیگران می‌دهید حد بزنند. آن قاضی از حرفش برنمی گردد و می‌گوید این شنود ما درست است و من به افراد دیگری هم اطلاع داده‌ام. امام می‌گوید باید این مواردی را که ضبط کرده‌اید امحاء کنید و حق ندارید که آن را منتشر کنید؛ به چه حقی برای دیگران شنود گذاشته اید و آبروی دیگران را می‌برید؟!
وی ادامه داد: ابوی ما که گزارش این جلسه را نوشته‌اند در آخر گزارش خودشان هم عصبانی هستند و می‌نویسند آنقدر که این فرد در این یک ساعت به امام توهین کرد، بنی صدر در تمام عمرش نکرد! بعد نوشته است این فرد(نامش هم در گزارش آمده است) آمده بود که امام را بِکشد. یعنی آنقدر امام را عصبانی کند تا ایشان سکته کنند.جالب است که این فرد تا دوران بازنشستگی‌اش سر کار است و کسی کاری به کارش نداشته است.
یادگار امام ابراز داشت: فکر می‌کنم مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی(ره) می‌تواند برای رعایت حیثیت افراد، اسامی افراد در این گزارش را بردارد و نامه را منتشر کنند. این گزارش، گزارش بسیار تکان دهنده‌ای است و همه آن در این راستاست که آیین دادرسی و وحدت رویه قضایی وجود داشته باشد و مردم بدانند اگر چه کار کنند، طبق این قانون مجرم نیستند و اگر چه چیزی را رعایت نکنند مجرمند؛ به عبارتی آیین دادرسی قابل پیش‌بینی باشد و سپس بتوان جامعه را به عادلانه بودن آن قانع کرد.
وی ابراز داشت: نباید تصور کنیم یکی از هر دو نفری که از دادگاه بیرون می‌آیند، ناراضی هستند؛ چرا که در آن لحظه ممکن است ناراضی باشد، ولی اگر قانع شده باشند، بعد از اینکه عصبانیت شان کم شد حکم را می‌پذیرد.سید حسن خمینی با بیان اینکه «آیت‌الله موسوی اردبیلی وحدت رویه داشت»، یادآور شد: شاهد این سخن آن است که در داستان بنی صدر آقای اردبیلی چندین و چند خطبه می‌خوانند و جزئی‌ترین مسائل را بیان می‌کنند تا انصاف را در برابر جریان مقابلشان رعایت کرده باشند.
نوه بنیانگذار انقلاب اسلامی ادامه داد: دومین نکته‌ای که می‌توان از مجموعه زندگی آیت‌الله موسوی اردبیلی دریافت کرد این است که ایشان معتقد است دستگاه قضایی حَکم بین طرفین دعوا است، حتی اگر یک طرف آن حکومت باشد. دستگاه قضایی ابزار کنترلی نظام نیست، بلکه حَکم(داور) بین مردم با مردم و نظام با مردم است و حتی کسی ممکن است از بخش عظیمی از نظام شکایت کند.
ماجرای احضار امام به دادگاه
یادگار امام با اشاره به سندی که از دهه اول انقلاب مانده است، گفت: بر اساس نامه و سندی که در حال حاضر وجود دارد در سال 59 یا 60 یک قاضی برای امام احضاریه می‌فرستد.این احضاریه درب منزل امام می‌آید و در آن ضمن ذکر نام شاکی، خوانده آن «آقای سید روح‌الله خمینی ملقب به امام خمینی» ذکر شده بود؛ مورد اتهامی هم این بود که «وقتی صدام به خرمشهر حمله کرد، امام به ما گفتند در شهر بمانید و شهر را خالی نکنید. ما این کار را کردیم. ولی در جنگ منزلمان خراب شد. لذا آقای خمینی باید بیاید و خسارت منزل من را بدهد». وی افزود: آیت‌الله موسوی بجنوردی می‌گفتند این شکایت در شورای عالی قضایی مطرح شد که در آنجا معترض شده و گفتند این شکایت مسموع نیست؛چرا که عنصر مادی جرم را دارا نیست و باید قاضی احضارکننده را عزل کنید. ایشان(آیت‌الله موسوی بجنوردی) می‌گویند من از اتاق کناری به حاج احمد آقا زنگ زدم و گفتم به خاطر این موضوع می‌خواهند این قاضی را عزل کنند؛ حاج احمد آقا گفتند گوشی دستتان باشد تا من از امام بپرسم. رفتند و برگشتند گفتند امام می‌فرماید هیچ کس حق ندارد این قاضی را برکنار کند. شاکی را بخواهید و با پرداخت مبلغی رضایت او را بگیرید.
یادگار امام در بخش پایانی سخنان خود گفت: مرحوم آیت‌الله موسوی اردبیلی پس از یک دوره طولانی از بیماری از بین ما رفتند که همین بیماری باعث شد چندان ارج و مرتبت علمی آقای اردبیلی شناخته نشود. علیرضا بهشتی هم در این مراسم گفت: در جهان ما مسائل بسیار پیچیده است و نمی‌شود در حجره نشست و در فقه به جمع‌بندی رسید. مسأله زمان‌آگاهی در فقها، بسیار تعیین‌کننده است و جا دارد مورد بحث قرار گرفته شود. مرحوم موسوی اردبیلی انصافاً از این حیث دارای امتیازات ویژه‌ای بود.
سید علی موسوی اردبیلی فرزند آیت‌الله موسوی اردبیلی هم در این مراسم خبر داد: در ستاد ارتحال آیت‌الله موسوی اردبیلی گروه‌هایی تشکیل شد که شش ماه فعالیت کردند و اسناد ساواک، مصاحبه‌ها و زندگینامه ایشان جمع‌آوری شده است. در پایان این مراسم از سه جلد آثار مرتبط با آن مرجع عالیقدر رونمایی شد.