روزنامه همدلی
1397/04/05
«همدلی» معضل اعتیاد را همزمان با روز جهانی مبارزه با مواد مخدر بررسی می‌کند افیون بشریت
همدلی| ستاره لطفی: در تقویم جهانی امروز( 26 ژوئن)، روز جهانی مبارزه با مواد مخدر است. براساس برخی از اسناد موجود، مصرف مواد مخدر در جهان سابقه دیرینه دارد و آشنایی مردم با آن به 4000 سال قبل از میلاد بر‌می‌گردد. می‌گویند «پلین» دانشمند رومی قرن اوّل میلادی، اولین کسی است که شیره غلیظ خشخاش را به نام «اپیوم» عرضه کرد. اپیوم از ریشه «اپوس» «opos» به معنی شیره است که به تلفظ‌های دیگر «اٌفیون» یا «هپیون» خوانده میشود.در سال ۲۰۱۵ حدود ۲۵۰ میلیون نفر مواد مخدر مصرف کردند. از این تعداد حدود 5/29 میلیون نفر از جمعیت بزرگسال در جهان درگیر مصرف مشکل‌ساز بودند و از اختلالات مصرف مواد، از جمله وابستگی به مواد رنج بردند. بر اساس جدیدترین گزارش جهانی مواد مخدر که در سال 2017 توسط دفتر مقابله با مواد مخدر و جرم سازمان ملل متحد (UNODC) ارائه شد، مواد افیونی مضرترین نوع مواد بوده و عامل ۷۰درصد از اثرات منفی بر سلامت مرتبط با اختلالات مصرف مواد در سراسر دنیا است.
بر اساس این گزارش، هپاتیت C عامل بیشترین آسیب در بین ۱۲ میلیون مصرف‌کننده تزریقی مواد در سراسر دنیا است. از این تعداد، یک نفر از هر 8نفر (1/6میلیون) مبتلا به اچ‌آی‌وی است و بیش از نیمی (1/6 میلیون) به هپاتیت C مبتلا هستند، در حالی که 3/1میلیون نفر از هر دو بیماری رنج می‌برند. در مجموع، تعداد مصرف‌کنندگان مواد مخدر که بر اثر ابتلا به هپاتیت C جان خود را از دست می‌دهند سه برابر مبتلایان به اچ‌آی‌وی است. با این وجود، این گزارش تاکید می‌کند که علیرغم پیشرفت‌های اخیر در درمان هپاتیتC، دسترسی به خدمات درمانی هم چنان ضعیف است، چرا که درمان در بسیاری از کشورها بسیار گران است.
نامگذاری روز جهانی مبارزه با مواد مخدر
آسیبهای اجتماعی -اقتصادی و بهداشتی و عوارض ناشی از مصرف مواد مخدر که جامعه بشری را در چنگال مرگ‌آور خویش گرفتار ساخته بود، موجب اجماع جهانی در مبارزه با مواد مخدر شد. بنابراین درتاریخ 17 تا 26 ژوئن سال 1987 میلادی کنفرانسی بین‌المللی به منظور مبارزه با مواد مخدر در شهر وین اتریش با هدف ابراز عزم سیاسی ملت‌ها در امر مبارزه با پدیده خانمان‌سوز و شوم مواد مخدر تشکیل شد و در آن سندی با عنوان «C.M.O» به تصویب کشورهای شرکت‌کننده رسید.
در این کنفرانس سندی در 4 فصل تنظیم شد که بیش از 35 مورد اقدام عملی را همچون ارزیابی میزان مصرف، پیشگیری از طریق آموزش، نقش رسانه‌ها در بازگشت معتادان به دامن اجتماع و معالجه آنان، ریشه‌کنی مزارع غیرمجاز خشخاش، نابودی شبکه‌های عمده قاچاق مواد مخدر، همکاری‌های حقوقی کشورها و غیره را در خود جای داده است.
در واقع ماحصل این کنفرانس، خط مشی همه‌جانبه اقدامات در امر کنترل مواد مخدر را از سوی کشورهای شرکت‌کننده مشخص کرد و آنان را متعهد کرد تا اقدامات بین‌المللی در خصوص مبارزه با قاچاق مواد مخدر را قاطعانه دنبال کنند. این سند در 26 ژوئن مصادف با 5 تیرماه به اتفاق آرا مورد تایید و تصویب کشورهای شرکت‌کننده قرارگرفت و سالروز تصویب این سند به نام روز جهانی مبارزه با مواد مخدر در دنیا اعلام شد.
تاریخچه مواد مخدر در ایران
به گواه تاریخ، تریاک به عنوان یک ماده مخدر و در عین حال شفابخش از قرن‌هاپیش از سوی ایرانیان مورد استفاده قرار می‌گرفت، اما به نظر می‌رسد رواج دهنده این مواد در ایران عوامل انگلستان بودند که در عصر صفویه راه‌های کشت خشخاش و استفاده از تریاک را رواج دادند، به نحوی که ابتدا مواد مخدر به دربار صفویه راه یافت و بعداز آلوده کردن شاهان و شاهزادگان و درباریان صفوی به درون مردم سرایت کرد. بر اساس اسناد تاریخی، نحوه گسترش مواد مخدر در زمان صفویان به قدری وسیع و سریع بود که بعداز گذشت زمانی کوتاه تبدیل به اپیدمی شد و درون قهوه‌خانه‌ها به صورت رسمی به عنوان تفنن استعمال می‌شد.
با شروع حکومت قاجار، تریاک‌کشی چنان در ایران رواج یافت که حتی تصویر «ناصرالدین شاه» را همانند نقش سکه بر حقه‌های وافور منقوش ساختند و بدین‌سان به آن رسمیت بخشیدند و در همین ایام نیز کشت خشخاش را ترویج کردند و برای اولین بار در «ماهان کرمان» مرغوب‌ترین نوع این محصول را کاشتند.
در زمان حکومت سلسله پهلوی، سطح زیر کشت افزایش یافت و علاوه بر تریاک‌های سناتوری که اسباب عیش طبقه اشراف و ثروتمندان بود، برای اولین بار مرزهای کشور به روی هروئین گشوده شد و از حدود سال 1340 مردم در معرض یکی از مهم‌ترین نوع مواد مخدر قرار گرفتند. در 4دهه اخیر نیز به دلیل اینکه ایران در مسیر ترانزیت مواد مخدر آسیا به اروپا قرار دارد، بزرگترین لطمه‌ها را متحمل شد و علیرغم تلاش‌هایی صورت گرفته در مبارزه با مواد مخدر اما هر روزه شاهد گسترش این موضوع در جامعه و حتی بین زنان و دانش‌آموزان نیز هستیم.
نقش سازمان‌های مبارزه با مواد مخدر تنها اعلام آمار است
اعتیاد یک معضل اجتماعی و بسان یک اختاپوس هراس‌آور است که این روزها در بسیاری‌ها از خانواده‌ها در سراسر جهان رسوخ کرده است و زندگی بسیاری از افراد را تحت تاثیرقرار داده است. اگرچه بار سنگین اعتیاد بر شانه‌های بسیاری از مردم جهان سنگینی می‌کند اما فعالیت‌های سازمان‌ها و نهادهای ذیربط حتی امروز هم که سالروز جهانی مبارزه با مواد مخدر است، چه در سطح بین‌المللی و چه در سطح کشوری به اعلام آمارهای جدید که معمولا روند افزایشی را نشان می‌دهد و همچنین صدور چند بیانیه خلاصه میشود.
امروزه کمتر کشوری را در جهان می‌توان یافت که پدیده مواد مخدر و اعتیاد، مهم‌ترین دغدغه یا یکی از مهم ترین مشکلات اجتماعی‌اش نباشد. هر ساله، مبالغ هنگفتی برای مبارزه با معضل اعتیاد و مواد مخدر در دنیا هزینه میشود، اما به دلیل سودآور بودن مواد مخدر برای مافیای آن، همچنان آمارها از روند رو به رشد باندهای قاچاق و همچنین مصرف‌کننده‌های مواد مخدر خبر می‌دهند.
3میلیون نفر معتاد در کشور
«پرویز افشار» سخنگوی ستاد مبارزه با مواد مخدر چند وقت پیش آمار معتادان کشور را نزدیک به 3 میلیون نفر اعلام کرد. اما بسیاری بر این باورند که آمار ذکر شده آمار واقعی نیست چرا که آمارهای نهادهای رسمی با رویکردی «محافظه‌کارانه» اعلام میشود و آمارهای غیر رسمی به مراتب بسیار بیشتر از این آمار است. به نحوی که برخی با احتساب مصرف کننده‌های تفننی مواد مخدر، آمار مصرف کننده‌های مواد مخدر را نزدیک به 10میلیون نفر در کشور تخمین می‌زنند. البته مشاهدات میدانی نیز تردیدهایی را در پذیرش آمار اعلام شده از سوی مراجع رسمی ایجاد می‌کند. به نحوی که هرازچندگاهی عکس‌ها و خبرهایی از استعمال مواد مخدر در شبکه‌های اجتماعی منتشر میشود که نه تنها حاکی از روند رو به رشد این پدیده شوم است، بلکه عواطف انسانی را نیز دچار سردرگمی می‌کند و در برخی مواقع خشم و انزجار جایگزین احساس ترحم و تاسف میشود.
این صحنه‌ها که در طول روز بخصوص در تهران به وفور شاهد آن هستیم این سوال را در ذهن متبادر می‌کند که چقدر می‌توان به آمارها اعتماد کرد؟ آیا با وجود حجم گسترده معتادان کارتن‌خواب آمار واقعی اعتیاد در ایران 3 میلیون نفر است؟ آیا آمار معتادان تفننی نیز در این گزارش‌ها گنجانده شده است؟آیا تعداد معتادان به مواد مخدر صنعتی نیز در این آمار لحاظ شده است؟
در یک جامعه با نشاط آسیبهای اجتماعی کاهش می‌یابد
یک روانشناس بالینی در مورد آمار3 میلیونی معتادان کشور از مرجع رسمی به همدلی گفت: آمار اعلام شده عدد صحیحی نیست و باید به این رقم معتاد در کشورحداقل ۲۰درصد دیگر نیز اضافه کرد. «الهام نشیب‌زاده» معتقد است که آمار واقعی اعتیاد را در ایران نمی‌توان به‌دقت روشن کرد. وی افزود: خود سانسوری و پنهان کاری مردم در پیمایش‌های شیوع‌شناسی باعث شده تا آمار معتادان در ایران کمتر از رقم واقعی به نظر برسد.
نشیب‌زاده اعلام آمار صحیح از معتادان کشور را مهم دانست و گفت: تا زمانی که آمار دقیق برای هر موضوع یا مشکلی وجود نداشته باشد نمی‌توان برنامه‌ریزی درستی برای رفع آن انجام داد، اعتیاد هم جزو این موارد است که نیازمند آمار و اطلاعات دقیق است؛ به عبارت دیگر باید بدانیم که چقدر معتاد در کشور به‌سر می‌برند تا برای مقابله با آسیبهای اعتیاد و نیز پیشگیری از به دام افتادن افراد به ویژه جوانان کشور برنامه‌ریزی کنیم و اقدامات لازم را
انجام دهیم.
وی با بیان اینکه جای خالی جامعه‌شناسان در معضل اعتیاد پررنگ است، گفت: بررسی‌ها نشان می‌دهد که حضور کارشناسان علوم اجتماعی در پیشگیری از اعتیاد و مقابله با آن کمرنگ است و تشکیل کارگروه‌های تخصصی در این زمینه می‌تواند جامعه را از معضل اعتیاد رهایی بخشد.
نشیب‌زاده آموزش شادی و فراهم کردن شرایط شاد برای افراد جامعه از ضروریات دانست و گفت: در یک جامعه با نشاط آسیبهای اجتماعی کاهش می‌یابد او همچنین به نقش «امید» در جامعه اشاره کرد و گفت: بر اساس تجربه شخصی خود، می‌توانم با اطمینان بگویم که هر وقت جامعه چشم‌انداز امیدوارکننده‌تری در پیش‌رو داشته است. شمار کسانی که برای ترک اعتیاد به مراکزترک اعتیاد مراجعه کرده‌اند بیشتر بوده است.
سایر اخبار این روزنامه
«همدلی» از حرکت بازاریان تهران و درخواست آنها برای بهبود کسب و کار کشور گزارش می‌دهد
«همدلی» معضل اعتیاد را همزمان با روز جهانی مبارزه با مواد مخدر بررسی می‌کند افیون بشریت
«همدلی» از حرکت بازاریان تهران و درخواست آنها برای بهبود کسب و کار کشور گزارش می‌دهد
گزارش «همدلی» از ترک تحصیل ۱۵۱هزار و ۴۶دختر در سال جاری دختران خانه‌نشین، دختران بازمانده
اردوغان؛ پیروز انتخابات ریاست جمهوری ترکیه رجب، سلطان شد
هرمز شریفیان سردار و صفویه
ایران از رونالدو و یارانش مساوی گرفت و سرفرازانه با جام جهانی وداع کرد
«همدلی» از حرکت بازاریان تهران و درخواست آنها برای بهبود کسب و کار کشور گزارش می‌دهد
«همدلی» از حرکت بازاریان تهران و درخواست آنها برای بهبود کسب و کار کشور گزارش می‌دهد
