روزنامه ابتکار
1398/05/13
کاهش نرخ بیکاری، ناشی از کاهش جمعیت فعال است ضعف اطلاعات بازار کار
کارشناسان معتقدند کاهش جمعیت بیکار در بهار امسال به دلیل رشد اشتغال نبوده است بلکه مهمترین عامل آن کاهش جمعیت فعال و ناامیدی کارجویان از جستوجوی شغل است.به گزارش مهر، گزارش نتایج نیروی کار مربوط به فصل بهار، از کاهش نرخ بیکاری حکایت دارد و جمعیت بیکار کشور نیز ۳۶۴ هزار و ۸۰۰ نفر نسبت به بهار سال گذشته کاهش پیدا کرده است. نرخ بیکاری با کاهش ۱.۳ درصدی از ۱۲.۱ درصد در بهار سال گذشته به ۱۰.۸ درصد در بهار امسال رسید؛ در مقابل به جمعیت شاغل کشور نیز ۳۲۱ هزار و ۲۹۳ نفر اضافه شده است.
همچنین نرخ بیکاری جوانان در گروه سنی ۱۵ تا ۲۹ سال از ۲۵.۵ درصد در بهار سال گذشته با کاهش ۱.۸ درصدی به ۲۳.۷ درصد در بهار امسال رسید. در شاخص نسبت اشتغال نیز به روایت آمار، نسبت اشتغال کشور در بهار امسال نسبت به بهار سال گذشته ۰.۱ درصد رشد داشته است.
به رغم اینکه آمار از کاهش نرخ بیکاری حکایت دارند اما به اعتقاد کارشناسان کاهش نرخ بیکاری به دلیل شاغل شدن بیکاران نیست، بلکه بخش عمدهای از جمعیت بیکار به دلیل کاهش جمعیت فعال و خروج بخشی از بیکاران از گروه افراد «در جستوجوی شغل» و اضافه شدن به «جمعیت غیرفعال» است.
جمعیت فعال به مجموع جمعیت شاغل و بیکار کشور گفته میشود که کاهش جمعیت این گروه میتواند ناشی از کاهش جمعیت بیکاران یا حتی شاغلان باشد. در مقابل جمعیت غیرفعال به گروهی از جامعه گفته میشود که بهرغم قرار داشتن در سن کار، اما نه شاغل هستند و نه تمایلی برای حضور در بازار کار دارند. زنان خانهدار، دانشجویانی که متقاضی شغل نیستند یا افرادی که از درآمدهای غیرکاری مانند دریافت سود بانکی، تامین معاش از محل دریافت اجاره ملک یا سایر درآمدها برخوردارند، در گروه جمعیت غیرفعال قرار میگیرند.
به عبارتی کارشناسان کاهش بیکاران را به معنای ناامید شدن از جستوجوی شغل و خروج از جمعیت فعال عنوان میکنند.
نتایج مرکز آمار ایران نیز از کاهش ۰.۵ درصدی نرخ مشارکت (جمعیت فعال) از ۴۱.۱ درصد در بهار سال گذشته به ۴۰.۶ درصد در بهار امسال حکایت دارد و از جمعیت فعال کشور ۴۳ هزار و ۵۰۰ نفر کم شده است.
نکتهای که در گزارش اخیر مرکز پژوهشهای مجلس نیز به آن اشاره شد و بر اساس اعلام این مرکز، در بهار ۱۳۹۸ نسبت به فصل مشابه سال قبل، جمعیت فعال ۴۳ هزار نفر کاهش داشته است. طبق اعلام مرکز پژوهشهای مجلس «به نظر میرسد کاهش جدی در جمعیت فعال، بیشتر به دلیل دلسردی افراد از یافتن کار رخ داده و این رویه در کاهش جمعیت فعال زنان بسیار مشهود است.»
این مرکز با اشاره به این موضوع که کاهش نرخ بیکاری نه به دلیل افزایش اشتغال قابل توجه بلکه به دلیل خارج شدن افراد از بازار کار و افزایش قابل توجه جمعیت غیرفعال رخ داده است، ادعا کرد: «درصورتی که افراد خارج شده از بازار کار در فصل بهار ۱۳۹۸ همچنان تقاضای شغل داشتند نه تنها نرخ بیکاری ۱.۳ درصد کاهش نمییافت بلکه ۱.۶ درصد نیز افزایش مییافت. این موضوع در نرخ بیکاری زنان بسیار جدیتر است به طوری که با این فرض نرخ بیکاری زنان به جای ۱۷.۳ درصد به ۲۸.۱ درصد میرسید.»
کاهش جمعیت متقاضی شغل
در همین زمینه علیرضا عبدالهزاده، کارشناس اقتصاد و سیاستگذاری توسعه به کاهش جمعیت فعال در کشور اشاره کرد و گفت: وقتی نرخ مشارکت کاهش مییابد بخشی از این کاهش به دلیل کم شدن از جمعیت افراد «در جستوجوی شغل» است.
وی با اشاره به اینکه در حال حاضر نرخ مشارکت اقتصادی در ایران در محدوده ۴۰ تا ۴۱ درصد است، گفت: این در حالی است که در سایر کشورهای در سطح ما، میزان نرخ مشارکت بین ۶۰ تا ۶۵ درصد است. بنابراین نرخ مشارکت در کشور ما با میزان مطلوب فاصله زیادی دارد و همین میتواند عاملی برای بیکاری حدود ۲۴ درصدی جمعیت جوان و افزایش بیکاری در گروههای مختلف از جمله بانوان باشد.
این کارشناس سیاستگذاری توسعه به تاثیر سایر متغیرهای اقتصادی بر شاخصهای بازار کار اشاره کرد و افزود: هرچند افزایش نرخ ارز در اقتصاد کلان یک پالس منفی برای اقتصاد است اما با توجه به اینکه افزایش قیمت ارز میتواند منجر به رشد صادرات شود، انتظار برای جذب نیروی کار در مشاغل صنعتی بیشتر میشود کما اینکه بر اساس گزارش مرکز آمار هم اشتغال در بخش صنعت در بهار امسال با رشد مواجه بوده است.
عبدالهزاده با تاکید بر تاثیر تثبیت شاخصها و متغیرهای اقتصادی بر توسعه بازار کار ادامه داد: سیاستهای ارز دولتی و تغییرات مداوم سیاستهای صادراتی و وارداتی از سوی وزارت صنعت هم به بیثباتی بازار کار دامن زده است.
وی ادامه داد: مطالعهای در حوزه آسیبشناسی رشد پس از تحریمهای دوره قبل صورت گرفت مبنی بر اینکه چرا رشد اقتصادی کشور متوقف شد؛ برای پاسخ به این سوال سال گذشته با ۳ هزار بنگاه اقتصادی مصاحبه کردیم و مشکلات و موانع پیش روی آنها را جویا شدیم. جالب است که مشکل بسیاری از بنگاهها «نوسانات سیاستی» بود. اینکه هر روز با قوانین و مقررات جدید مواجه میشوند و سیاستهای بیمهای و مالیاتی تغییر میکند.
عبدالهزاده با بیان اینکه استارتآپهای حمل و نقلی تاثیر قابل توجهی در جلوگیری از کاهش بیکاری داشتند، گفت: اگر این استارتآپها نبودند امروز نرخ بیکاری کشور بسیار بیش از رقمهای فعلی بود و این نوع کسب و کارها با ایجاد مدلی از بازار کار، فرصت اشتغال زیادی را فراهم آوردهاند.
بارندگیها باعث رونق مشاغل کشاورزی شد
همچنین حمید حاجاسماعیلی، کارشناس بازار کار با تحلیل نتایج آمار بیکاری گفت: در تحلیل شاخصهای بازار کار هم باید عوامل مثبت و هم ضعفهای دولت را مورد بررسی قرار داد.
وی گفت: مهمترین عامل مثبت، بارشهای ابتدای امسال است که منابع آبی کشور را غنی و بستر فعالیتهای کشاورزی را فراهم و بسیاری از بیکاران را درگیر بازار کار کرد.
این کارشناس بازار کار با بیان اینکه با افزایش منابع آبی در کشور بسیاری از کارجویان ما به سمت مشاغل حوزه کشاورزی، دامپروری و آبزیپروری هدایت شدند، افزود: حتی در ماههای آینده میتوانیم شاهد افزایش اشتغال در بخش کشاورزی باشیم.
وی با تاکید بر اینکه کشاورزی بازار بسیار گستردهای است که باید از ظرفیت آن استفاده کنیم، افزود: بنابراین بخش زیادی از اشتغال به دلیل ذخایر منابع آبی است و برآورد ما این است در سال جاری اگر منابع آبی را به درستی استفاده کنیم، میتوانیم در حوزههای دامپروری، کشاورزی و آبزیپروری بیش از ۲۰۰ هزار شغل تا پایان امسال ایجاد کنیم. اما در بحث کاهش بیکاری واقعیت این است که منابع اطلاعاتی ما کامل نیستند و ضعف بانک اطلاعاتی جامع در بازار کار وجود دارد و از این حیث همیشه آمارها با واقعیت جامعه همخوانی ندارد.
آمار جمعیت فعال واقعی نیست
حاجاسماعیلی همچنین با اشاره به کاهش جمعیت فعال در کشور گفت: میزان جمعیت فعال حداقل دو تا سه میلیون کمتر از آن چیزی است که مرکز آمار اعلام میکند. این در حالی است که ما جمیعت بسیار جوانی داریم و جمعیت زنان ما نسبت به گذشته تمایل بیشتری برای حضور در بازار کار دارند. بخش قابل توجهی از زنان ما امروز به عنوان کارجو آماده ورود به بازار کار هستند.
وی با تاکید بر اینکه مرکز آمار باید حساسیت ویژهای بر سنجش و اعلام میزان جمعیت فعال داشته باشد، گفت: کم نشان دادن جمعیت فعال باعث میشود که نرخ بیکاری کشور کاهنده باشد.
این کارشناس بازار کار همچنین با اشاره به اینکه مرکز آمار ارتباط دقیقی با سازمانها و دستگاههای درگیر در حوزه کار از جمله وزارت کار، وزارت صنعت و دستگاههای حمایتی ندارد، گفت: نرخ بیکاری که مرکز آمار اعلام میکند زیاد به واقعیت نزدیک نیست.
سایر اخبار این روزنامه
به مناسبت سالروز تاسیس فرودگاه مهرآباد، مزایا و چالشهای این فرودگاه برای تهرانیها بررسی شد
جهانبخشمحبی نیا
ضرورت هوشیاری ملی
کاهش نرخ بیکاری، ناشی از کاهش جمعیت فعال است
ضعف اطلاعات بازار کار
«ابتکار» پیامدهای خروج آمریکا و روسیه از پیمان INF را بررسی میکند
گام به گام تا جنگ سرد جدید
مرور برخی از نمایشهای در حال اجرا در تماشاخانههای تهران
تئاتر ببینیم
«ابتکار» از روند شکلگیری دولت در سایه و زمینههای ایجاد آن گزارش میدهد
بازی با «دولت در سایه»
دلایل و پیامدهای احتمالی دیدارهای احمدینژاد و قالیباف چیست؟
پیوند بازندهها!
فلاحتپیشه:
برجام را نمیتوان با اروپاییها حفظ کرد
روسیا الیوم:
بن سلمان به طور جدی در حال بررسی گفتوگو با تهران است
قالیباف:
با ثروتمندی و تولید ثروت مخالف نیستم
مصری بیان کرد
مخالفت سران قوا با افزایش قیمت بنزین
یک فعال اصلاحطلب:
شکلگیری جریان سوم موضوعی «موهوم» است