روزنامه ابتکار
1398/09/09
محمدعلی وکیلی رفتارشناسی مسئولان درخصوص اتفاقات بنزینی
افزایش قیمت بنزین و اعتراضات خیابانی به آن، آشوب و آشفتگی در عرصه عمومی ساخته است. کف خیابان بعضاً دچار آشوب و عرصه رسمی قدرت مبتلا به آشفتگی شده است! تناقض و گاه تنازع در عرضه روایتهای رسمی این آشفتگی در ساحت قدرت را نشان میدهد. گذشته از این نزاعها، به نظرم همه دوستداران کشور باید دستکم در چند نکته توافق کنند تا امیدی به اصلاح امور باشد.۱- اعتراض «حق طبیعی» هر شهروند است. حقی که قانون اساسیِ ما آن را به رسمیت شناخته است. معنای حق طبیعی این است که خدشهناپذیر است و بر هر امری اولویت دارد. لذا با هر بهانهای نمیتوان آن را نقض کرد. یکی از موارد نقض آن، بالا بردنِ میزانِ خشونت در آن است؛ چراکه تولید خشونت از هر طرف، به طور طبیعی مجوز خشونت به طرف مقابل هم میدهد. بالا رفتن هزینه اعتراض، یک قربانی بزرگ دارد: «حق اعتراض!» لذا این خشونت و این هزینه سرسامآور در اعتراضات، عملاً به ذبح حق اعتراض میانجامد. خشونت میتواند از هر طرفی آغاز شود(حکومت، مردم و یا دشمن)، اما باید بدانیم حفظ این حق بر ذمه حکومت است. حتی اگر دشمن در پی مهندسی اعتراضات برای بالابردنِ هزینه و خشونت آن است، جلوگیری از این کار بر عهده حکومت است. بالارفتنِ خشونت اعتراضات، به معنای عدم توفیق حکومت در انجام یکی از وظایفش و عدم صیانت از یکی از حقوق بنیادین شهروندان است.
۲- پس از اتفاقات سال۹۶ تقریباً همه متفق بودیم که حکومت یک اصلاحات معوقشده به مردم در زمینه حکمرانی بدهکار است. آن زمان در ضرورت این اصلاحات و خسارات ناشی از تاخیر در انجام آن، هزاران یادداشت و سخنرانی متولد شد، اما متاسفانه همچنان کشور را روی زمین کشاندیم و تن به اصلاحات جدی ندادیم. به علت فشارها و تهدیدهای خارجی، در این دو سال ملت نجیبانه ما را تحمل کردند، اما انگار پاک فراموش کردهایم هزینه این تعویق و تاخیر بر شانه ملت است. در واقع اگر فراموش نکرده بودیم که در یک شب تصمیم نمیگرفتیم این همه هزینه دوباره بر سفره مردم تحمیل کنیم؛ آن هم با این وضعِ اسفناک و توهینآمیز در اجرای آن!
لذا همان عواملی که اصلاح در شیوه حکمرانی را در سال۹۶ ضروری و اورژانسی کرده بود، همچنان با قوت بیشتری پابرجا است. مشخص نیست اگر دوباره به تعویق بیفتد چه سرنوشتی در انتظار کشور باشد؟!
۳- وضع موجود با یک شرط تحملکردنی است. اینکه «امید» به اصلاح وجود داشته باشد. رفتارهای مسئولان میتواند این امید را تولید کند و یا بخشکانَد. این تصمیم، با هر فرض از توزینِ تقصیر، توسط شورای هماهنگی اقتصادی سران سه قوه گرفته شده است. اینکه هیچکدام زیربارِ مسئولیت نمیرود پیام خوبی به ملت مخابره نمیکند. گذشته از آن، وضعِ کنونی تنها محصولِ اصلاحِ قیمت بنزین نیست؛ مطالبات معوق، نحوه برخورد با معترضین، عدم احساس برابری در توزیع فرصتها، عدم امید به اصلاح، عدم اعتماد به کارکرد صندوق رای، عدم اعتماد به کارآمدی روشهای مرسوم حکمرانی، تحریمها و... همه در رساندنِ نقطه جوش و بیتابی جامعه به وضع کنونی، نقش داشتهاند. وقتی تصمیم پختهنشدهای از جلسه سران سه قوه بیرون میآید، ملت ناکارآمدی را متوجه کلِ ظرفِ سه قوه میبیند؛ اینکه افراد حاضر در جلسه آن را به گردن یکدیگر میاندازند جز پیام ناامیدی چیز دیگری مخابره نمیشود. در واقع همه کسانی که در شورای هماهنگی کنار هم نشستند و این تصمیم را گرفتند مسئولیت مشترک دارند و امروز خسارت عدم پذیرش مسئولیت بیش از خسارات جبرانناپذیر حوادث ایجادشده است.
بنابراین، برای گام اول باید حق اعتراض را به معنای واقعی به رسمیت شمرد تا عمق نارضایتی و بیتابی مردم را درک کنیم. دوم اینکه بغرنج بودنِ وضعِ فعلی را با عمق واقعی مسائل بپذیریم و بهخاطر اغراض سیاسی، مسائل کشور را سادهسازی نکنیم. سومین گام این است که همه ما در پیدایش وضع کنونی نقش خود را بپذیریم و از زیربارِ مسئولیت شانه خالی نکنیم تا امید اصلاح از جامعه نرود. جامعه پرمسئله که افق روشنی هم نمیبیند کمترین اتفاقی که در آن میافتد خشونتِ بیحد است.
سایر اخبار این روزنامه
گزارش «ابتکار» از سفر غیرمنتظره رئیس ایالات متحده آمریکا به افغانستان
ترامپ در کابل به دنبال چیست؟
محمدعلی وکیلی
رفتارشناسی مسئولان درخصوص اتفاقات بنزینی
تاثیر جنجالیترین تصمیم اقتصادی دولت بر قیمت کاهای اساسی بررسی شد
تکرار ارز 4200!
ترابیان: مدرسه فرانسوی هم برای فرزندانش پیدا کرده بود
افشاگری جالب درباره توافق ایران با هروه رنار
«ابتکار» اهمیت وجود مشاوران حوزه ارتباطات در کنار مسئولان دولتی برای پاسخگویی را بررسی میکند
«ابتکار» از تلاش تندروها برای ساقط کردن دولت گزارش میدهد
دولت در سیبل سقوط
نبود اراده یا تخصص در مدیران شهری؛ چه چیزی سبب شده تهران دومین شهر آلوده جهان باشد؟
درپی تعرض به کنسولگری ایران در نجف
وزیر خارجه عراق عذرخواهی کرد
عباسعلی کدخدایی :
شورای نگهبان از پیروزی یا شکست افراد متضرر نمیشود
صلح در پناه پذیرش تنوع
امیر دریادار موسوی: قدرت اطلاعاتی ایران در دریا بینظیر است