گروه اقتصادی – کورش شرفشاهی: دولت به موقع لایحه بودجه را تقدیم مجلس کرد اما هنوز لایحه بودجه در کمیسیونهای مجلس بررسی نشده، اعضای کمیسیون تلفیق مشخص نیست، پیشنهادهای نمایندگان مطرح نشده و خلاصه اینکه معلوم نیست سرنوشت این کتابچه ۱۷ جلدی چه خواهد شد. اما دولت که معتقد به این لایحه است، به دفاع از آن پرداخت و اعضای سازمان برنامه و بودجه جلسه دفاعیه برگزار کردند.

در این نشست رییس سازمان برنامه و بودجه گفت: در سال آینده کف صادرات نفت یک میلیون بشکه در نظر گرفته شده و سقف آن ۲.۳ میلیون بشکه در روز است و طوری برنامه ریزی شده که اگر محقق نشد و نتوانستیم به بیرون بفروشیم، بتوان پیش فروش داخلی کرد و اگر بیش از رقم پیش بینی شده، محقق شود که یک ریال مازاد در اختیار ما نیست و به ذخایر ارزی اضافه می شود.محمدباقر نوبخت گفت: نرخ ۴۲۰۰ تومان که برای کالای اساسی پرداخت می کنیم، همچنان در سال آینده تثبیت شده اما اگر بدانیم می توان کنترل کرد، ادامه می دهیم اما در صورت تبدیل که فکر می کنیم ۹۰ هزار میلیارد تومان آزاد شود، به طور حتم صرف معیشت مردم خواهد شد.رئیس سازمان برنامه و بودجه گفت که دلیل گرانی های اخیر، فشار هزینه هاست و تولیدکننده دست به افزایش قیمت می زنند و مشکل از افزایش تقاضا و کمبود کالا نیست.او به عملکرد بودجه سال جاری و وضعیت شاخص های اقتصاد کلان اشاره کرد و گفت: در سال جاری منابع دولت بالغ بر ۵۷۱ هزار میلیارد تومان بود که باید ۳۸۴ هزار میلیارد تومان در هشت ماهه اول امسال محقق می شود ولی عملکرد آن ۳۳۴ هزار میلیارد تومان بود که نشان می دهد ۵۰ هزار میلیارد تومان محقق نشد.نوبخت گفت: مصارف سال جاری نیز ۵۷۱ هزار میلیارد تومان بوده که در هشت ماه اول باید ۳۳۴ هزار میلیارد تومان مصرف می شد، خزانه ۳۵۳ هزار میلیارد پرداخته است؛ بنابراین ۳۱ هزار میلیارد تومان نسبت به آنچه می توانستیم مصرف کنیم، کمتر و صرفه جویی اجباری بود.به گفته او، در مقایسه هشت ماهه اول امسال با مدت مشابه سال قبل، مصارف ۳۹ درصد بیشتر بوده است که بخش هزینه ای ۳۵ درصد رشد داشته و از این بخش، بخش حقوق و مزایا در هزینه ها ۵۳ درصد نسبت به پارسال رشد داشته است.رئیس سازمان برنامه و بودجه با بیان اینکه منابع ۵۰ هزار میلیارد تومانی و مصارف ۳۱ هزار میلیارد تومانی نشان می دهد که ۱۹ هزار میلیارد تومان ناترازی داشته ایم که آن را بر اساس قانون از تنخواه بانک مرکزی استفاده کردیم، ادامه داد: مجاز بودیم ۳۹ هزار میلیارد تومان از تنخواه استقاده کنیم که در هشت ماه فقط ۱۹ هزار میلیارد تومان استفاده کردیم که نسبت به مدت مشابه سال قبل ۵۰۰۰ میلیارد تومان کمتر است. پس کسری بودجه به بانک مرکزی منتقل نشد و این ۱۹ هزار میلیارد تومان تا پایان سال تسویه می شود. این در حالی است که آقای همتی از سازمان برنامه و بودجه بابت فشاری که به بانک مرکزی وارد نشد، تشکر کرده است.

نگاه سیاسی به لایحه بودجه

در این رابطه یک کارشناس اقتصادی با بیان اینکه لایحه بودجه ۱۴۰۰ با رویکرد سیاسی تدوین شده گفت: دولت نه از سر ناتوانی، بلکه بصورت هدفمند بودجه را به شکلی طراحی کرده که کشور بدون مذاکره قابل اداره نباشد.مهدی موحدی بکنظر در گفت و گو با مهر گفت: بررسی لایحه بودجه ۱۴۰۰ نشان میدهد که نه تنها اصلاحات ساختاری در اولویت نبوده بلکه این لایحه کاملاً سیاسی بسته شده است؛ حدود ۳۰۰ هزار میلیارد تومان درآمد نفتی در لایحه ۱۴۰۰ پیش بینی شده در حالی که در بودجه ۹۹ حدود ۵۰ هزار میلیارد تومان درآمد نفتی پیش بینی شده و طی ۶ ماه نخست امسال حدود ۶ هزار میلیارد تومان درآمد نفتی داشتیم. این طور تدوین بودجه کردن یعنی دولت نه تنها قائل به اصلاح ساختاری بودجه نیست بلکه عطش بالایی برای درآمدهای نفتی دارد.این کارشناس اقتصادی افزود: در کنار موضوع درآمدهای نفتی، در سال آخر دولت رشد بودجه انبساطی را از حیث هزینه و درآمد شاهد هستیم که درآمدها بیشترین وابستگی را به نفت را دارد آن هم در شرایطی که دولت پیش بینی ناامیدانه ای از درآمدهای مالیاتی داشته است.وی با بیان اینکه از حیث اصلاح ساختار دولت عقب گرد داشته است، گفت: دولت در تدوین لایحه به آنچه که قرار بود عمل کند، بی توجهی کرده و از کنار تکالیف برنامه ششم توسعه، منویات رهبری و نامه رهبری در سال ۹۷ برای اصلاحات ساختار و نامههای اقتصاددانان در سالهای گذشته عبور کرده است.

رنگ و بوی نفتی بودجه

از سوی دیگر یک کارشناس اقتصادی گفت: بودجه ۱۴۰۰ میراث مشکل ساز و پر درد سر "روحانی" برای

"دولت آینده" میباشد که بدلیل غیر واقعی بودن و تنظیم رویایی آن، جز کسری بودجه، خزانه خالی و عدم توانایی در پاسخگویی به انتظارات مردم هیچ دستاورد مثبتی نخواهد داشت.محمدرضا سبزعلیپور در گفتگو با تسنیم نسبت به تدوین لایحه بودجه ۱۴۰۰ واکنش نشان داد و گفت: بودجه ریزی و بودجه بندی اَمری بسیار مهم و پر اهمیت میباشد و اهداف و کاربردهای مختلفی در تنظیم، تصویب، اجرا و کنترل سیاستهای دولت و سازمانها را برعهده دارد. در مرحله اول، بودجه چارچوبی را برای تنظیم سیاستهای دولت و سازمانها فراهم میکند و در مرحله تصویب، بودجه وسیله کنترل قانونی دخل و خرج دولت و هزینۀ دستگاههای بودجه بَر است. در مرحلۀ اجرا نیز بودجه بندی راهنمای مدیران در اجرای سیاستهای تدوین شده است و در نهایت بودجه بندی مهمترین ابزار کنترل و نظارت بر عملکرد دولت و سازمانهای مصرف کنندۀ بودجه محسوب میگردد.وی افزود: اَهم وظایف و اهداف دولتها، رسیدن به رشد اقتصادی و فراهم کردن خدمات عمومی و تحقق عدالت اجتماعی است. برای تحقق این اهداف باید وظایف دولتها در کنار وظایف مردم و نهادهای عمومی و غیردولتی مشخص گردد و برای تحقق اهداف، بطور اصولی برنامه ریزی شود. بمنظور تحقق برنامه ها، باید بودجه ریزی دقیق، صحیح و واقع بینانه ای انجام شود و با تخصیص منابع درست، وظایف دولتها از قوه به فعل و به مرحله اجرا درمیآید. بودجه بعنوان برنامه مالی دولتها، نقش بسیار مهمی در توسعه اقتصادی کشورها دارد. خوستگاه و هدف اصلی نظام های بودجه بندی، پاسخگویی و ارزیابی عملکرد دولتها میباشد که این هدف در نظام "بودجه ریزی عملیاتی" در قالب سه معیار (کارآیی، اثربخشی و صرفه اقتصادی) نمایان میشود تا بدین ترتیب دولتها را در جهت تحقق اهدافشان یاری نماید.

انتقاد در کنار دفاع

اظهارات منتقدان نشان می دهد در حالی نوبخت از بودجه تقدیمی دفاع می کند که رد پای سیاست زدگی در بودجه مشاهده می شود. از یک سو دولت دوازدهم هر آنچه در کاسه بودجه ریخته، ایجاد هزینه برای دولت بعد است و از سوی دیگر گام هایی که می توانست در ۸ سال گذشته بردارد و برنداشته، در آخرین بودجه خود تقدیم مجلس کرده است. آنچه نمایندگان مجلس تاکنون مطرح کرده، انتقادهای بسیاری است که به این بودجه گرفته شده و بعید به نظر می رسد کلیات آن به تصویب برسد.