روزنامه جوان
1399/10/08
دی، ماه غم‌ها و حماسه‌ها
در میان همه ماه‌های سال، دو ماه بیش از همه غم‌انگیز است و یادآوری روز‌های سخت آن ذهن ملت ایران را بیش از همه به خود مشغول کرده است. خرداد ماه از آن جهت که ملت ایران یگانه دوران و امامی را از دست داد که یقینا نمونه آن را پس از ائمه اطهار (ع) جهان به خود ندیده است، بسیار سنگین است و پس از خرداد، شاید هیچ ماهی برای ما غم انگیزتر و پر حادثه‌تر از دی ماه نباشد.در کنار رخداد‌ها و حوادث ریز و درشت این ماه از طرح کشف حجاب رضا خانی گرفته تا شهادت مظلومانه جوانان این مرز و بوم در عملیات کربلای ۴، اعدام شهید نواب صفوی و فدائیان اسلام، قیام خونین مردم قم در ۱۹ دی ۱۳۵۶ که نقطه عطفی در پیروزی انقلاب اسلامی در بهمن ۱۳۵۷ شد، آشوب‌های دی ماه ۱۳۹۶ و به مخاطره افتادن امنیت مردم به دست عوامل دشمن، یقیناً هیچ حادثه‌ای به اندازه شهادت سید الشهدای جبهه مقاومت شهید حاج قاسم سلیمانی به دست شقی‌ترین دشمن ملت ایران یعنی دولت خبیث امریکا سنگین و غم انگیز نبوده است.
در کنار این روز‌های غم‌انگیز، شاید در هیچ ماهی هم سراغ نداشته باشیم که ملت ایران با خلق حماسه حضور ماندگار خویش، صحنه‌هایی چنین زیبا خلق کرده باشند. از آن حماسه‌های ماندگار که توانست غم‌ها و تلخی‌های هشت ماه آشوب فتنه‌گرانی که پس از انتخابات ریاست جمهوری سال ۱۳۸۸ فضای کشور را متشنج و امنیت مردم را به مخاطره انداخته بودند راهپیمایی مثال زدنی و کم نظیر ملت ایران در ۹ دی ۸۸ بود که آرامش را به کشور باز گرداند و دشمنان را در رسیدن به اهداف‌شان که همانا پایان جمهوری اسلامی بود به یأس تبدیل کرد. حماسه دوم را مردم همیشه بیدار ایران ۱۰ سال پس از آن، در تشییع بی نظیر پیکر مطهر حاج قاسم سلیمانی - نه در یک استان- بلکه در چند استان کشور با آن شور و حرارت مثال زدنی خلق کردند و نشان دادند که همیشه قدردان فداکاری‌های فرمانده بزرگ خود هستند.
جامعه ایران، در مواجهه با مشکلاتی از جنس فتنه ۸۸، برخوردار از ذخایر خاصّی است که در کمتر جامعه‌ای چنین امتیازاتی وجود دارد. این ذخایر، موقعیت‌های تاریخی عینیت‌یافته ارزش‌های دینی و ملی است. یعنی در تاریخ انقلاب و جمهوری اسلامی، مقاطعی وجود دارد که روح همبستگی، همدلی و وحدت ملت ایران در مقابل تهدیدات و فتنه‌های خارجی و یا داخلی ظهور کرده و عینیت یافته است. چنین روحیه‌ای که در بستر ارزش‌های دینی رشد کرده، سبب تولید یک نیروی خودجوش در تاریخ معاصر ایران شده است که عناصر دینی و ملی جامعه ایران را نمایندگی می‌کند و همواره در مقاطع خطر و بحران، جامعه را نجات داده است. حماسه‌های بزرگی همچون اصل انقلاب اسلامی، دفاع مقدّس، ۹ دی‌ماه ۱۳۸۸ و قدردانی از فرمانده شهیدشان در تشییع باشکوه پیکر وی، از جمله این مقاطع تاریخی هستند که ظهور و عینیت یافتن آن روحِ خودجوش الهی و انسانی و ارزش‌های دینی و ملی نهفته در آن را نشان می‌دهند.
حضور میلیونی و زمان شناسانه مردم مسلمان ایران در راهپیمایی ۹ دی که در طول سه دهه تاریخ انقلاب کم نظیر بوده است، برای همیشه خود را به عنوان حماسه‌ای ماندگار در تاریخ کشورمان به ثبت رساند. بر همین اساس بود که رهبر معظم انقلاب در دیداری که در سال ۱۳۹۰ با اعضای ستاد بزرگداشت ۹ دی داشتند، در تبیین حقیقت حماسه نهم دی به دو عنصر حضور گسترده مردمی و ایمان دینی مردم اشاره و فرمودند: «نهم دی ۸۸، حادثه کوچکی نیست؛ بلکه آن حرکت عظیم و ماندگار مردمی، شبیه حرکت بزرگ ملت در روز‌های اول انقلاب است و باید تلاش شود در سالگرد این حماسه، حرف اصلی ملت ایران، یعنی حرکت در سایه دین و تحقق وعده‌های الهی تبیین شود.»
بنابراین، با توجه به نگاه رهبر معظم انقلاب به حماسه ۹ دی ۸۸، در معناکاوی این حماسه ماندگار، می‌توان ارزش‌ها و معانی ذیل را استنباط کرد:
۱. نهادینه بودن نظام سیاسی و رهبری دینی در جامعه
حماسه ۹ دی نهادینه بودن نظام سیاسی ایران و رهبری دینی آن را بار دیگر یادآوری کرد. در طول تاریخ معاصر ایران، تقریبا تمامی قیام‌های رهایی بخش، توسط علما و روحانیون آغاز شده و لبیک مردم به دعوت علمای دینی سبب تداوم این نهضت‌ها و به نتیجه رسیدن آن‌ها شده است که نمونه بارز آن انقلاب اسلامی ایران در سال ۱۳۵۷ است. حماسه ۹ دی نیز، نقش رهبری دینی در آگاه‌سازی جامعه و هدایت آن‌ها به ایستادن در مقابل فتنه‌ها را بازگو می‌کند.
۲. انسجام‌بخش و ثبات‌دهنده ارزش‌های دینی در جامعه
قیام‌های ماندگار ملت ایران در تاریخ معاصر علیه استبداد و حمله خارجی، با اتکا به آموزه‌های دینی و رهبری علما شکل می‌گرفت که نمونه بارز آن را می‌توان در جنگ‌های ایران و روسیه و نیز مقاومت مردم غیور جنوب در مقابل انگلیسی‌ها مشاهده کرد، بنابراین ارزش‌های دینی به جهت محوریت توحید، همواره جامعه ایران را در حرکت به سوی هدف واحدی تعریف کرده و آنان را از منازعه و فتنه برحذر داشته است. حماسه ۹ دی نیز در همین نظام معنایی قرار دارد. با وجود اینکه سران فتنه سعی می‌کردند با تکیه بر برخی شعار‌های به ظاهر دینی، حرکت خود را لعاب دینی بدهند، اما روشن بود که بخش‌هایی از بدنه اجتماعی آنان نسبتی با ارزش‌های دینی ندارند. بدیهی است که رویارویی جریان فتنه با ارزش‌های اسلامی به مثابه تیر خلاصی بر پیکره این جریان بود. بنابراین معنای دیگر حماسه ۹ دی، دفاع مردم از ارزش‌های دینی خود محسوب می‌شد.
۳. رشد سیاسی جامعه ایران و اولویت داشتن منافع ملی برای آنان
آگاهی و شناخت ملت ایران و تجربه‌ای که از تاریخ کسب کرده‌اند سبب شده این ملت در فتنه‌های بعد از انقلاب حمایت از نظام سیاسی و رهبری انقلاب را بر منافع حزبی و جناحی ترجیح دهد و حماسه ۹ دی ۸۸ و برخی از شعار‌های مردم در این روز، شعار «نوکیسه‌های بی‌ریشه، مشروطه تکرار نمی‌شه»، این آگاهی و رشد سیاسی را بازگو می‌کند. عامل دیگر این رشد سیاسی، آگاهی ملت ایران نسبت به جایگاه قانون و نهاد‌های قانونی است. حماسه ۹ دی نشان داد که موضوع قانون‌گرایی، دست کم در حوزه اطاعت پذیری از نهاد‌های قانونی و قانون صادرشده از سوی نظام، در جامعه ایران نهادینه شده است و در مقابل عدم پایبندی سران فتنه به قانون، این معنا را می‌رساند که مردم یک جامعه، به‌ویژه مردم ایران که قانون را همواره در پیوند با شریعت و آموزه‌های دینی درک کرده‌اند، آغازکننده روند قانون‌شکنی نیستند.
۴. بیگانه‌ستیزی عامل حرکت مردم در حماسه ۹ دی
فتنه ۸۸ در شرایطی رخ داد که دولت امریکا در اختیار دموکرات‌ها و باراک اوباما بود. بخشی از نخبگان سیاسی در داخل ایران، دولت اوباما را فرصتی جهت برقراری رابطه با امریکا دانسته و نسبت به آن خوش بین بودند. وقتی فتنه ۸۸ شکل گرفت، دولت امریکا به صراحت وارد عمل شد و طبق اعتراف هیلاری کلینتون با ابزار‌های رسانه‌ای همچون توئیتر و ارسال پیام‌های مستقیمی به حمایت از جریان فتنه برخاست، اما این مداخله امریکا که همراه با حمایت از عناصر تروریست گروهک منافقین جهت ایفای نقش در فتنه بود، تأثیر قابل توجهی در مرزبندی مردم با جریان فتنه ایفا کرد و در واقع کار نظام را برای شناساندن ماهیت این جریان برای افکار عمومی تسهیل نمود. شعار‌های مردم در حماسه ۹ دی ۸۸، نشان داد که دخالت بیگانگان در اوضاع سیاسی ایران نه تنها امتیازی برای جریان حامی آن‌ها محسوب نمی‌شود، بلکه فرصت ریزش هواداران آن جریان را نیز فراهم می‌کند.
