به خاطر پاهایی که از دست می‌روند
تیم تخصصی دیابت یکی دوماهی است که در مرکز جامع توانبخشی مستقر شده‌اند. برنامه‌های غذایی و روش‌های کنترل قند خون، رسیدگی به زخم‌های ناشی از دیابت و همچنین کمک به بهبود و درمان این زخم‌ها اقداماتی است که در این کلینیک می‌توان سراغ‌شان را گرفت.
دکترمحمد حیدری، رئیس مرکز جامع توانبخشی هلال احمر می‌گوید: «بیشتر مراجعان کلینیک پروتز مرکز جامع توانبخشی، افراد دیابتی هستند که به دلیل عدم مراقبت درست دچار قطع عضو شده‌اند. زخم پای دیابتی جزو 10 بیماری شایع دنیاست. درحالی که اگر مراقبت‌های لازم را انجام دهیم و قند خون را کنترل کنیم، می‌توانیم میزان ابتلا به این زخم را تا 85درصد کاهش دهیم که بسیار عدد قابل توجهی است. در واقع اگر تصادفات رانندگی را کنار بگذاریم، قطع پای دیابتی شایع‌ترین دلیل قطع عضو به دلیل بیماری در دنیاست.برای همین تصمیم گرفتیم تا در کنار کلینیک پروتز و سایر کلینیک‌های مرکز جامع توانبخشی، مرکزی برای کنترل قند خون و زخم پای دیابتی راه‌اندازی کنیم.»
بیماری شایع و خطرناکجمعیت 8 تا 10میلیونی مبتلا به دیابت در ایران، تنها مبتلایانی هستند که این بیماری خاموش را در خود شناسایی کرده‌اند. تخمین‌ها خبر از حدود 7میلیون مبتلا به قند خون می‌دهد که به دیابت مبتلا هستند اما هنوز آن را به رسمیت نشناخته و خبر از ابتلای خود به این بیماری ندارند.
«غلامرضا عنایت» پزشک کلینیک دیابت و مراقبت پای دیابتی مرکز جامع توانبخشی هلال‌‌احمر است. او می‌گوید: «دیابت به‌عنوان یک بیماری بسیار شایع و در عین حال خاموش، خطری است که جامعه را تهدید می‌کند. برای همین در سازمان بهداشت جهانی، کمیته بین‌المللی دیابت تشکیل شده و درحال حاضر 187 پایگاه در سراسر جهان دارد. آمارهای مبتلایان به دیابت، تحقیق‌ها و بررسی‌هایی که در زمینه این بیماری انجام می‌شود و تجربه‌های هر کشور در این پایگاه‌ها ردوبدل می‌شود.
طبق بند سوم قانون اساسنامه جمعیت، هلال‌‌احمر لازم است در بیماری‌ها و مشکلاتی که جامعه را درگیر خود کرده، کمک‌رسانی کند. برای همین هم در مرکز جامع توانبخشی هلال احمر کلینیک دیابت و مراقبت پای دیابتی راه‌اندازی شده است.
اگر تصادفات رانندگی را کنار بگذاریم، قطع پای دیابتی شایع‌ترین دلیل قطع عضو به دلیل بیماری در دنیاست.
بخش زیادی از مراجعان کلینیک پروتز را بیماران دیابتی تشکیل می‌دهند که به دلیل کم‌توجهی به زخم پای دیابتی، مجبور به قطع عضو شده‌اند. راه‌اندازی کلینیک دیابت می‌تواند بخش بزرگی از بار این کلینیک را کم کند و با آموزش و راهنمایی مبتلایان به دیابت، از ایجاد زخم پا یا حادشدن وضع این زخم جلوگیری کند.
علاوه بر کم‌کردن بار مراجعان مرکز پروتز، این کلینیک با پیشگیری از وخیم‌شدن وضع زخم دیابتی‌ها، از بروز مشکل بزرگ‌تر یعنی قطع عضو در این افراد جلوگیری می‌کند. این موضوع هزینه‌های درمان را هم از دوش بیماران و همچنین کلینیک‌های پروتز برمی‌دارد.»
ارجاع به دیگر متخصصانمراجعان از بدو ورود به کلینیک، خدمات مختلفی را دریافت می‌کنند؛ خدماتی که بسته به وضع بیماری و عوارضی که دچارش شده‌اند، از پیشگیری تا درمان زخم پا و کمک به بهبود آن، متفاوت است.
دکتر عنایت می‌گوید: «در اولین مرحله به مراجعان آموزش می‌دهیم که چگونه باید قند خون خود را کنترل کنند. داروها را با توجه به میزان قند خونشان تنظیم می‌کنیم. برای داشتن سبک زندگی سالم‌تر، برنامه ورزش و تغذیه به بیماران می‌دهیم.
دیابت کنترل‌نشده می‌تواند به کلیه و چشم هم آسیب بزند. برای همین میزان این عوارض در هر بیمار به صورت سالیانه معاینه و کنترل می‌شود. اگر به این اعضا هم آسیبی رسیده باشد، بیمار را به متخصص مورد نیاز ارجاع می‌دهیم.»
زخم دیابت یکی از مهم‌ترین موضوعاتی است که در این کلینیک درباره آن به مبتلایان توضیح داده می‌شود. پیشگیری از ایجاد این زخم‌ها اولین قدم است: «افراد مبتلا به دیابت ممکن است دچار بی‌حسی در انگشتان پا شوند و به همین دلیل متوجه زخم و پینه‌های ایجادشده در پاهایشان نباشند.
به همین دلیل این زخم‌ها به حال خود رها و به مرور عمیق‌تر می‌شود. افراد دیابتی اگر به این موضوع آگاهی کامل داشته باشند، می‌توانند از آن جلوگیری کنند. این زخم‌ها در مراحل اولیه می‌توانند بهبود پیدا کنند و تنها با پانسمان به‌موقع می‌توان جلوی قطع پا را گرفت.
در مواردی حتی ممکن است لازم باشد گردش خون فرد دیابتی را هم افزایش دهیم و نیاز به ارجاع بیمار به جراح عروق و دیگر متخصصان هم باشد.»
مراقبت ساده و مستمرزخم پای یک فرد مبتلا به دیابت می‌تواند به دلیل نامناسب‌بودن فرم پاهای این فرد هم باشد؛ موضوعی که به کمک متخصصان کلینیک پروتز قابل حل است و درنهایت فرد دیابتی را از قطع‌شدن عضوی از بدن نجات می‌دهد.
دکتر عنایت می‌گوید: «برخی از مشکلات مربوط به زخم پای دیابتی به کمک ابزارهایی مثل کفش طبی و استفاده از کفی‌های مخصوص قابل حل است. ما با معاینات اولیه بیماران، در صورت نیاز آنها را به کلینیک پروتز ارجاع می‌دهیم.
موضوع این است که با رعایت نکاتی ساده اما مراقبت‌های مستمر می‌توان از مشکل بزرگ‌تری جلوگیری کرد و ما در کلینیک دیابت دقیقا قصد داریم که این کار را انجام دهیم.
افراد مبتلا به دیابت می‌توانند با مراجعه مستمر به این کلینیک از خدمات مختلف آن استفاده کنند و تحت‌نظر پزشکان متخصص این مرکز باشند.»
