واکسیناسیون کرونا در کشور از این هفته شتاب می‌گیرد

فریبا خان احمدی
خبرنگار
در چهارمین مرحله از ورود واکسن کرونا به ایران از سوی جمعیت هلال احمر، روز پنجشنبه گذشته یک میلیون دوز واکسن کرونا وارد کشور شد و این محموله برای توزیع در اختیار وزارت بهداشت قرار گرفت. اگرچه پیش از این اعلام شده بود این محموله شامل دو میلیون دوز واکسن است اما بنا به گفته سخنگوی جمعیت هلال احمر به‌دلیل محدودیت حمل بار، یک میلیون دوز واکسن به کشور ارسال شده و مابقی محموله نیز با پروازی دیگر به کشور خواهد رسید.
طبق آمار وزارت بهداشت،تاکنون بیش از 6 میلیون و 800 هزار دوز واکسن وارد کشور شده است که تاکنون ۴ میلیون و ۳۶۹ هزار و ۳۹ نفر دوز اول واکسن کرونا و ۸۹۵ هزار و ۵۲ نفر نیز دوز دوم را تزریق کرده‌اند و مجموع واکسن‌های تزریق شده در کشور به ۵ میلیون و ۲۶۴ هزار و ۹۱ دوز رسیده است. همچنین یک میلیون دوز اخیر در شرایطی در میان استان‌ها توزیع می‌شود که طی هفته‌های گذشته وقفه میان واردات واکسن، فرایند واکسیناسیون را کند کرده بود هر چند که بنا به‌گفته سخنگوی سازمان غذا و دارو، با توزیع واکسن برکت و واردات محموله‌های بعدی، واکسیناسیون عمومی با اولویت گروه‌های سنی 65 سال به بالا طی روزهای آتی آغاز می‌شود.


تزریق روزانه 70 هزار دوز واکسن
آن‌طور که کارشناسان حوزه سلامت می‌گویند،کند شدن فرایند واکسیناسیون عمومی در هفته‌های گذشته به‌دلیل بدعهدی کشورهای تولید کننده واکسن کرونا در عمل به تعهدات‌شان بوده و همین مسأله باعث شده واردات واکسن در کشور به تعویق بیفتد. این موضوعی است که در هفته‌های گذشته بویژه از زمانی که روند ارسال محموله‌های واکسن مورد انتظار ایران مختل شد، در رسانه‌ها مطرح می‌شود و نگرانی‌ها را برای واکسیناسیون گروه‌های در اولویت دریافت واکسن و تزریق دوز دوم بالا برده است. برای مثال کوواکس یعنی همان سازوکار مرتبط با سازمان بهداشت جهانی که به کشورهای کم درآمد سهمیه واکسن می‌دهد قرار بود 16 میلیون و 800 هزار دوز واکسن به ایران بدهد که از این میزان تنها یک و نیم میلیون دوز واکسن تحویل داده و مابقی واکسن‌ها را به ایران بدهکار است. در این میان همچنان صف انتظار کارکنان بخشی از نظام سلامت در حوزه سرپایی از جمله آزمایشگاهیان، برخی دانشجوهای پزشکی و برخی بیماران خاص و گروه‌های سنی بالای 70 سال که متقاضی دریافت واکسن هستند طولانی است و هنوز هم رده سنی بالای 65 سال که قرار بود هفته گذشته واکسیناسیون‌شان شروع شود بلاتکلیف مانده‌اند. این در شرایطی است که هفته گذشته سخنگوی ستاد ملی مقابله با کرونا از واردات سه میلیون واکسن کرونا به کشور خبر داده بود در حالی‌که از این میزان تنها یک میلیون دوز آن تأمین شده و اواخر هفته گذشته تحویل وزارت بهداشت شد. با وجود این، این روزها اخبار خوشی نیز از تولید واکسن‌های ایرانی به گوش می‌رسد و آن‌طور که مسئولان وزارت بهداشت قول داده‌اند، واکسن ایرانی کووبرکت نیز این روزها وارد کمپین واکسیناسیون علیه کووید19 می‌شود.
در تهران نیز مطابق اعلام معاون درمان ستاد کرونای پایتخت موجودی واکسن‌ها در مراکز تجمیعی در حال اتمام است اما ورود محموله‌های جدید واکسن به کشور و دریافت مجوز اضطراری واکسن کووبرکت نگرانی‌ها درباره توقف واکسیناسیون را در این مراکز کاهش داده است. نادر توکلی در این باره به «ایران» می‌گوید: مراکز تجمیعی در تهران روزانه ظرفیت تزریق 70 هزار دوز واکسن دارند یعنی در 10 روز می‌توان 700 هزار دوز واکسن در تهران تزریق کرد. با توجه به اینکه واکسن برکت مجوزهای اضطراری را دریافت کرده امیدواریم با ورود کووبرکت به چرخه واکسیناسیون روند واکسیناسیون در تهران سرعت بگیرد. به گفته وی، هم اینک اولویت دریافت واکسن در استان تهران شامل کارکنان نظام سلامت در حوزه سرپایی، بخشی از دانشجویان پزشکی و بیماران خاص از جمله مبتلایان به سرطان است.
اولویت تزریق دوز اول واکسن است
اگرچه این روزها سالمندان بالای 70 سال و گروه‌های سنی 65 سال در انتظار واردات محموله‌های جدید واکسن نشسته‌اند با این حال همزمان این شائبه‌ها مطرح می‌شود کسانی که هنوز موفق به تزریق دوز دوم واکسن نشده‌اند در عوض از واکسن جایگزین برای آنها استفاده خواهد شد. موضوعی که سخنگوی سازمان غذا و دارو در واکنش به این شائبه‌ها به «ایران» می‌گوید: واکسن برکت یا هر واکسن ایرانی که به کمپین واکسیناسیون علیه کووید19 اضافه شود و مجوز مصرف اضطراری بگیرد به‌صورت مستقل و مجزا استفاده خواهد شد و وزارت بهداشت برنامه‌ای برای استفاده از دوز دوم یا استفاده ترکیبی از واکسن‌ها در برنامه واکسیناسیون عمومی ندارد، اگرچه این موضوع نامحتمل نیست و در برخی کشورها شیوه نامه‌های استفاده ترکیبی از واکسن‌ها در ماه‌های آتی تدوین می‌شود. با وجود این تا اطلاع ثانوی دوز اول و دوم واکسن‌های تزریقی یکسان خواهد بود.
 کیانوش جهانپور درباره تأخیر ایجاد شده در دریافت دوز دوم و کاهش اثر بخشی واکسن‌ها هم می‌گوید: بر اساس دانسته‌های علمی تأخیر چند روزه بین دوز اول و دوم واکسن‌ها اثربخشی واکسن‌ها را کم نمی‌کند، البته این موضوع در مورد واکسن اسپوتنیک‌وی 5 با توجه به تفاوت دوز اول و دوم خاص است و طبیعتاً بعد از دسترسی به دوز دوم تزریق خواهد شد. دوز اول اسپوتنیک از بردارهای ویروسی آدنوویروس است و دوز دوم آن آدنوویروس تیپ 5 انسان است. فعلاً بر اساس دانسته‌های موجود فاصله بیشتر بین دوز اول و دوم اثربخشی واکسن‌ها را افزایش می‌دهد برای مثال فاصله دوز اول و دوم آسترازنکا بیش از 90 روز است.
وی با بیان اینکه تا این لحظه بیش از 6میلیون و 800 هزار دوز واکسن وارد کشور شده و بیش از 75 تا 80 درصد آن تزریق شده است، می‌افزاید: اغلب سالمندان بالای 70سال که مایل به دریافت واکسن بودند و در سامانه ثبت‌نام کرده‌اند دوز اول را دریافت کرده‌اند و در حال دریافت دوز دوم هستند. در روزهای آتی وارد فاز تزریق افراد بالای 65 سال می‌شویم. با توجه به اینکه سرعت واکسیناسیون تابع زمانبندی تأمین و واردات واکسن است و البته واردات و تأمین واکسن نیز فراز و فرودهای بسیاری دارد بنابراین اعلام زمانبندی دقیق از سوی تولیدکنندگان خارجی امکانپذیر نیست ولی طی روزهای آتی واکسیناسیون افراد بالای 65 سال آغاز می‌شود.
سخنگوی سازمان غذا و دارو در پاسخ به این سؤال که محموله یک میلیون دوز واکسن کرونا که به‌تازگی وارد شده برای کدام گروه‌ها تزریق خواهد شد، عنوان می‌کند: اولویت با دوز اول است، هنوز بالای 70 سال که متقاضی واکسن بودند واکسیناسیون‌شان کامل نشده. به محض اینکه واکسیناسیون داوطلبان دوز اول واکسن بالای 70 سال انجام شود وارد گروه‌های بعدی خواهیم شد.
وی در ادامه می‌افزاید: بخشی از این واکسن‌های تزریقی، واکسن برکت خواهد بود ولی با توجه به اینکه یک میلیون دوز واکسن نیز ظرف روزهای آتی از چین وارد کشور می‌شود و احتمالاً تا قبل از دهم تیرماه محموله‌ای از واکسن‌ها را از کوواکس خواهیم داشت به‌طور دقیق نمی‌توان اعلام کرد برای افراد در اولویت بعدی از چه واکسن‌هایی استفاده می‌شود.
به‌گفته جهانپور، کسانی که واکسن سینوفارم دریافت کرده‌اند نگران تزریق دوز دوم نباشند چرا که بسیاری از کشورها از جمله کانادا و اروپای غربی که دسترسی بالایی به واکسن دارند دوز اول را در اولویت قرار داده‌اند و دوز دوم را بعد از سه ماه تزریق می‌کنند. در کشور ما این برنامه به‌صورت رسمی وجود ندارد اما شیوه‌نامه‌های کشورهای مختلف حاکی از این است تأخیر در واکسن دوز دوم تأثیری در اثربخشی واکسن‌ها نخواهد داشت. به‌نظر می‌آید بسیاری از نظام‌های بهداشتی در دنیا معتقدند اگر قرار بر انتخاب بین دوز اول و دوز دوم باشد، دوز اول را باید تزریق کرد تا حداقل ایمنی پایه‌ای در جامعه فراهم شود.