پیچاندن امریکایی احیای برجام با بهانه چرخش سانتریفیوژ‌های ایران

درحالـی که مقامات روسی و ایرانی از پیشرفت در مذاکرات وین برای توافق نهایی خبر می‌دهند، پالس‌های منفی از سوی امریکایی‌ها و متحدان‌شان به گوش می‌رسد که می‌تواند هر گونه توافق احتمالی را تحت‌الشعاع قرار دهد. وزیر خارجه امریکا دیروز توپ را به زمین ایران انداخت و مدعی شد که پیشرفت در برنامه هسته‌ای ایران، شرایط برای بازگشت به برجام را دشوارتر خواهد کرد. مسئول میز ایران در کاخ سفید هم ادعا کرده که امریکا آماده رفع تحریم‌هایی است که برای بازگشت به برجام لازم است، نه همه تحریم‌ها. سخنگوی وزارت خارجه ایران هم پاسخ بلینکن را داد و گفت که ایران هیچ وقت برجام را ترک نکرده که بخواهد به برجام برگردد، این امریکاست که باید با لغو تحریم‌های غیرقانونی و اجرای‌تعهدات به برجام بازگردد.
دور هشتم مذاکرات وین درباره احیای برجام در روز‌های آینده برگزار می‌شود، اما باز هم همانند سال ۲۰۱۵ امریکا در دقیقه نود به کارشکنی‌هایش ادامه می‌دهد تا مذاکرات را از ریل خارج کند. آنتونی بلینکن، وزیر امور خارجه امریکا جمعه شب در گفتگو با روزنامه نیویورک‌تایمز درباره مذاکرات برجامی ایران و ١+٤ که واشنگتن به صورت غیرمستقیم در آن حضور دارد، تلاش کرد توپ را به زمین ایران بیندازد و هشدار داد که توسعه برنامه هسته‌ای تهران می‌تواند به یک مانع برطرف نشدنی در این رایزنی‌ها تبدیل شود. بلینکن تأکید کرد: «اگر توسعه برنامه هسته‌ای ایران ادامه یابد و این کشور همچنان به چرخش سانتریفیوژ‌های پیشرفته‌تر در سطوح بالاتر ادامه دهد، به نقطه‌ای خواهیم رسید که به لحاظ عملی بازگشت به پارامتر‌های توافق هسته‌ای اولیه بسیار دشوار خواهد بود.» اظهارات بلینکن به غنی‌سازی ۶۰ درصدی ایران اشاره دارد که در واکنش به بدعهدی‌های غرب انجام شد و باعث شد امریکا از مواضع خود عقب‌نشینی کند و به پای میز مذاکره بیاید. وزیر خارجه امریکا در ادامه مصاحبه خود عدم توافق موقت بین ایران و آژانس بین‌المللی انرژی اتمی را یک نگرانی جدی طرف امریکایی خواند و خواستار حل و فصل این موضوع شد. وی درباره اینکه چه زمانی ممکن است دولت جو بایدن، رئیس‌جمهور امریکا از مذاکرات برجامی خارج شود، گفت: «نمی‌توانم تاریخی برای آن تعیین کنم، اما در حال نزدیک‌تر شدن به آن هستیم.». بلینکن همچنین ادعا کرد: «دستیابی ایران به سلاح اتمی نه فقط تهدیدی برای منطقه بلکه تهدیدی برای جهان است.»
بلینکن درحالی از بازگشت ایران به توافق هسته‌ای ۲۰۱۵ سخن می‌گوید که مقامات ایرانی بار‌ها گفته‌اند که این واشنگتن بوده که از برجام خارج شده است و باید به این توافق بازگردد. ایران حتی اعلام کرده که پس از بازگشت احتمالی امریکا به برجام، باید راستی‌آزمایی کرده و پس از آن تهران به بازگشت به تعهداتش ذیل برجام برگردد. امریکایی‌ها تلاش می‌کنند در دقیقه نود، توپ را به زمین ایران انداخته و تهران را مانع پیشرفت مذاکرات برجامی اعلام کنند و هرگونه اقدام برای شکست مذاکرات را به گردن تهران بیندازند. پیش‌تر برخی منابع غربی گفته بودند که واشنگتن درصدد است پیش از پایان دولت دوازدهم در ایران، وین را به سرانجام برساند، اما پالس‌های منفی که این روز‌ها از مقامات غربی به گوش می‌رسد، نشان می‌دهد که امریکایی‌ها برخلاف ادعای‌شان در مذاکرات جدی نیستند.
تحریم‌های ترامپ باقی می‌ماند


درحالی که ایرانی‌ها خواستار لغو همه تحریم‌های امریکا برای بازگشت به برجام هستند، امریکایی‌ها نظر متفاوتی در این زمینه دارند. رابرت مالی، نماینده امریکا در امور ایران روز جمعه در مصاحبه با شبکه رادیویی ان‌پی‌آر، درباره احتمال لغو تحریم‌ها گفت: «ما گفته‌ایم که آماده رفع تحریم‌هایی هستیم که برای بازگشت ما به برجام لازم است، اما همه تحریم‌هایی را که دولت ترامپ اعمال کرد رفع نخواهیم کرد.» وی افزود: «چیزی که آن‌ها می‌خواهند رفع تمامی تحریم‌هایی است که بعد از سال ۲۰۱۸ توسط دولت رئیس‌جمهور ترامپ اعمال شد. این خواسته زیادی است.» رابرت مالی همچنین ادعا کرد: «چنانچه توافقی که ایران خواستار آن است آن توافقی نباشد که کف مطالبات امنیتی امریکا را برآورده کند، امریکا آماده خروج از مذاکرات است.» این اظهارات درحالی است که هیئت ایرانی بار‌ها تأیید کرده‌اند که امریکا برای نشان دادن حسن نیت خود برای بازگشت به تعهداتش بیاید همه تحریم‌ها را لغو کند، چرا که همه تحریم‌ها نقض توافق هسته‌ای به شمار می‌روند که باید برداشته شوند. دونالد ترامپ، بیش از هزار تحریم جدید علیه ایران و شرکت‌هایی که با آن تعامل می‌کنند، اعمال کرد، ولی مقامات کاخ سفید مدعی هستند که این تحریم‌ها ارتباط با برجام ندارد و به مسائل حقوق بشری و غیرهسته‌ای مربوط می‌شود و نیازی به رفع آن‌ها نیست. امریکایی‌ها درصدد هستند توافق طولانی‌مدت‌تر با ایران امضا کنند که برنامه موشکی و رفتار‌های منطقه‌ای را نیز دربر بگیرد؛ اقدامی که با واکنش ایرانی‌ها روبه‌رو شده و مقامات تهران برنامه موشکی را به لحاظ اینکه جنبه دفاعی دارد، خط قرمز توصیف کرده‌اند که به هیچ وجه قابل مذاکره نیست.
واکنش تهران
ادعای امریکایی‌ها برای متهم کردن ایران به نقض برجام و بازگشت این کشور به توافق، واکنش وزارت خارجه را در پی داشته است. سعید خطیب‌زاده، سخنگوی وزارت امور خارجه ایران روز شنبه در واکنش به ادعا‌های بلینکن تأکید کرد: «ایران هیچ وقت برجام را ترک نکرده که بخواهد به برجام برگردد بلکه این امریکاست که باید تصمیم خود را بگیرد و با لغو تحریم‌های غیرقانونی و اجرای مؤثر تعهدات قطعی خود به برجام بازگردد.» به گزارش خبرگزاری فارس، خطیب‌زاده افزود: «در خلال مذاکرات وین بار‌ها اعلام شد که این امریکا است که توازن برجام را بر هم زده و در یک عدم پایبندی کامل، عملاً مانع اجرای برجام شده است. کمااینکه مکرر تأکید شد که جمهوری اسلامی ایران آمادگی کامل برای توقف اقدامات جبرانی و از سرگیری اجرای تعهدات خود ذیل برجام را به شرط اجرای کامل آن از سوی امریکا دارد و سایر طرف‌ها نیز به خوبی از موضع ایران مطلع هستند. روشن است که اگر امریکا تصمیم خود را بگیرد، آماده اجرای کامل تعهدات خود شود و از استفاده از تحریم‌ها به عنوان اهرم مذاکراتی دست بردارد، توافق ممکن خواهد بود.» سخنگوی دستگاه دیپلماسی همچنین خاطرنشان کرد: «موضع ما از ابتدای مذاکرات وین تا الان تغییری نکرده است. ما خواستار لغو تحریم‌های امریکا، راستی‌آزمایی آن‌ها و سپس توقف اقدامات جبرانی و از سرگیری اجرای تعهدات ایران هستیم. این طرف‌های مقابل هستند که باید تصمیم خود را بگیرند.» سید عباس عراقچی، مذاکره‌کننده ایران در مذاکرات وین، اخیراً گفته که پیشرفت‌های قابل‌توجهی در مذاکرات انجام شده و احتمالاً تا چند هفته آینده توافق حاصل خواهد شد. حتی میخائیل اولیانوف، نماینده روسیه در سازمان‌های بین‌المللی هم درباره موفقیت مذاکرات وین در توئیتی نوشت: «احتمال تکمیل موفق گفتگو‌های وین در دور هشتم زیاد به‌نظر می‌رسد، اما هیچ وقت از قبل با اطمینان نمی‌دانید که می‌شود یا نه.»