روزنامه وطن امروز
1400/07/19
درگذشت خان امنیت
شبکه تایمز هند دیروز در خبری به نقل از شبکه دولتی PTV پاکستان اعلام کرد «عبدالقدیر خان» که به عنوان پدر بمب هسته‌ای پاکستان شناخته میشود، در 85 سالگی درگذشت. این دانشمند هسته‌ای به دلیل تبدیل کردن کشورش به عنوان نخستین قدرت هسته‌ای دنیای اسلام به عنوان یک قهرمان ملی در پاکستان شناخته می‌شد. طبق آخرین گزارش‌ها وی پس از انتقال به بیمارستان به دلیل مشکلات ریوی درگذشت. عبدالقدیر خان، فیزیکدان هسته‌ای پاکستانی و بنیان‌گذار برنامه غنی‌سازی اورانیوم پاکستان بود. در همین رابطه عمران خان، نخست‌وزیر پاکستان در توییتی نوشت: عمیقا از درگذشت دکتر عبدالقدیر خان غمگین شدم. او به خاطر نقش حساسش در تبدیل پاکستان به یک کشور هسته‌ای مورد محبت همه مردم کشور است. او با این کارش امنیتی به ما در برابر خصومت‌های همسایه هسته‌ای‌مان داد. او برای مردم پاکستان یک «نماد ملی» است. عبدالقدیر خان غیر از مسائل هسته‌ای، در بسیاری از پروژه‌های حساس و حیاتی پاکستان نقش مهم و شایانی ایفا کرد. از جمله کارهایی که او سهم عمده‌ای در آنها داشت، می‌توان به مورفولوژی مولکولی، فیزیک آلیاژهای مارتنزیتی، فیزیک ماده چگال و فیزیک مواد اشاره کرد. او بنا به وصیتش در مسجد فیصل دفن خواهد شد. عبدالقدیر خان اول آوریل ۱۹۳۶ در بوپال هند، در یک خانواده پشتون‌‌تبار اردوزبان متولد شد و پس از جدایی پاکستان از هند، خانواده او در سال ۱۹۴۷ به پاکستان مهاجرت کرده و در سال ۱۹۵۲ در کراچی اقامت گزیدند. یکی از بزرگ‌ترین برنامه‌های عبدالقدیر خان به عنوان فیزیکدان هسته‌ای، برنامه غنی‌سازی اورانیوم برای پروژه ساخت بمب اتم پاکستان بود. او سال ۱۹۷۶ آزمایشگاه تحقیقاتی کاهوتا (KRL) را تأسیس کرد و تا زمان بازنشستگی (۲۰۰۱) به عنوان مدیرکل و محقق ارشد در آن مرکز مشغول کارهای علمی و تحقیقاتی بود. وی ژانویه ۲۰۰۴ در جلسه‌ای که مقامات پاکستانی برگزار کرده بودند، به نقش مهم خود در انتقال و تکثیر فناوری سلاح‌های هسته‌ای به کشورهای دیگر نیز اعتراف کرد. او پس از یک ماه به صورت رسمی به تمام فعالیت‌های فراقانونی خود اعتراف کرد و به حبس خانگی محکوم شد. با این حال ۶ فوریه ۲۰۰۹ دادگاه عالی اسلام‌آباد حکم حبس خانگی او را لغو و اجازه داد همچون دیگر شهروندان پاکستانی آزادانه در داخل کشور زندگی کند. موضوع فعالیت‌های هسته‌ای عبدالقدیر خان هنگامی علنی شد که سازمان اطلاعات مرکزی آمریکا (سیا) در سال ۲۰۰۴ در گزارشی درباره فعالیت‌های او که به کنگره این کشور ارائه کرد، مدعی شد طرح‌ها و مواد تسلیحاتی که شبکه تحت نظارت او در اختیار کشورهای دیگر گذاشت، پیشرفته‌تر از آن است که تاکنون تصور می‌شد. پرویز مشرف، رئیس‌جمهور وقت پاکستان هرگونه دخالت دولت خود در فعالیت‌های عبدالقدیر خان را رد کرده بود و مقامات رسمی پاکستان در آن زمان اعلام کردند شبکه مورد نظر آمریکا کاملا منحل شده است.