کف و سقف اهداف سفر بايدن به منطقه

امير موسوي*
غرب در اين اواخر تلاش‌هاي زيادي انجام داد تا معادلات در منطقه خاورميانه را به نفع متحدين خود رقم زند و در اين راستا نقشه‌هايي طراحي کرد تا متحدين ايران را در منطقه تضعيف کنيد. اين نقشه‌ها به صورت عملي عليه يمن، سوريه، عراق و حزب الله طراحي شد، اما تقريبا در هيچ کدام از اين حوزه‌ها به آن موفقيتي که ترسيم کرده بود، دست پيدا نکرد.
در اين مسير 4 کشور عربي ديگر روابط سياسي خود را با اسرائيل برقرار کردند تا توازن به نفع اسرائيل شکل گيرد اما برقراري روابط سياسي سودان، امارات، بحرين و مراکش با اسرائيل به تنهايي براي آن‌ها کارساز نبود و توازن به نفع متحدين آمريکا در منطقه چرخش پيدا نکرد. بايد توجه داشته که ديگر انرژي روسيه به سمت غرب سرازير نمي‌شود و در آينده نزديک غرب با يک بحران انرژي دوچندان دست و پنجه نرم خواهد کرد. به همين علت بايدن تمام ظرفيت خود را هزينه خواهد کرد تا منابع انرژي براي خود و ساير کشورهاي اروپايي تامين کند و شايد کم‌تر به فکر اين باشد تا نقشه اي عليه ايران عملياتي کند.
اروپا و غرب مشخصا از ماه سپتامبر به صورت جدي‌تر گرفتار تامين انرژي خود خواهند شد و بايدن از امروز به فکر حل مشکل آن روزهاي اروپا و آمريکاست. بايدن در گام اول مي‌خواهد توزيع نفت را کنترل کند، زيرا با سرازير کردن منابع استراتژيک خود به بازار نتوانسته قيمت نفت را کاهش دهد.


در اين‌حال بايدن براي انجام سفر به عربستان نيازمند توجيهاتي است؛ زيرا تا پيش از اين اختلاف جدي با عربستان داشته و بن سلمان را ناقص بزرگ حقوق بشر معرفي کرده است. بر همين اساس بايدن با دو رويکرد عنوان کرد که قصد سفر به خاورميانه را دارد تا جايگاه خود را  در آمريکا از دست ندهد و در انتخابات ميان دوره اي متحمل شکست نشود. در همين راستا بايدن مسائلي نظير حمايت از اسرائيل، ترميم روابط اسرائيل و کشورهاي عربي و تشکيل ناتوي عبري عربي عليه ايران را مطرح کرده است تا به نحوي ايران را خطر بزرگ‌تر معرفي کند و براي مقابله با اين تهديد بخواهد با عربستان وارد مشارکت شود. بايدن به شکلي هوشمندانه يک بازي در خاورميانه به راه انداخته است تا منافع خود و آن چيزي را که جايگاه دموکرات‌ها را تثبيت مي‌کند، به‌دست‌آورد.
بايدن، اسرائيل و مسائل مربوط به اسرائيل را طرح کرده است تا فشارها را از روي خود برداشته و با خيال راحت به خاورميانه سفر کند. به همين علت مي‌توان پيش‌بيني کرد که مسائلي نظير ناتوي عربي عليه ايران نيز پس از مدتي به حاشيه برود و عملياتي نشود؛ زيرا اساسا هدف اصلي بايدن در منطقه چنين موردي نيست.
از سوي ديگر اين‌که عنوان مي‌شود بايدن قرار است روابط بين عربستان و اسرائيل را بهبود بخشد نيز مورد تازه‌اي نيست، زيرا دولت‌هاي عربستان و اسرائيل از سال‌ها پيش با يکديگر همکاري داشته‌اند و پروژه‌هاي مشترکي‌ را در دستور کار قرار داده‌اند. شايد تنها تغيير ميداني که پس از سفر بايدن به منطقه عليه ايران شکل گيرد، سامانه يکپارچه پدافندي باشد که احتمالا در امارات، اردن، بحرين، امارات و ترکيه مستقر مي‌شود و مديريت آن به اسرائيل واگذار مي‌شود.
اين سامانه براي کنترل ايران راه اندازي مي‌شود تا اسرائيل با خطر کمتري از سوي ايران مواجه شود و مشخصا اين امر سبب مي‌شود تا ايران در يک تنها قرار گيرد. ايران در اين زمينه مشخصا حساسيت نشان داده و از طريق ديپلماسي يا راه‌هاي ديگر به اين سمت حرکت خواهد کرد تا اين سامانه يکپارچه در منطقه شکل نگيرد؛ زيرا مي‌تواند ضربه بزرگي عليه امنيت ملي ايران باشد‌. مشخصا اين تنها موردي است که شايد پس از سفر بايدن به منطقه مي‌تواند براي ايران خطرناک باشد.
*رايزن ايران در الجزاير