خداحافظی با چک‌های بی‌محل

گروه اقتصادی / با اجرایی شدن قانون جدید چک به تدریج تعداد چک‌های برگشتی و بی محل در حال کاهش است. در حالی که در سال‌های نه‌چندان دور چک‌های برگشتی به یکی از معضلات اقتصاد ایران تبدیل شده بود، تغییرات قانونی چک باعث شد تا اعتبار را به این اوراق بهادار مهم و تأثیرگذار در مبادلات اقتصادی بازگرداند. براساس گفته‌های مهران محرمیان معاون فناوری‌های نوین بانک مرکزی، در سال‌های قبل تا ۱۵ درصد از چک‌ها برگشت می‌خورد، اما اخیراً این رقم به ۱۰ درصد کاهش یافته و در حال حاضر برای چک‌های جدید صیادی به ۶.۵ درصد رسیده و برای چک‌های قدیمی حدود ۱۰ درصد چک‌ها برگشت می‌خورد. قانون جدید چک که از سال ۹۷ تصویب شد، باعث تسهیل در امور چک شده و براساس مصوبه نمایندگان مجلس و این قانون، قرار شده است مانده کسری چک برگشتی از سایر حساب‌های فرد صادرکننده چک به میزان کسری مبلغ مورد نیاز در حساب صادرکننده چک مسدود شود. از هفتم خرداد امسال این طرح عملیاتی شد که قبل از آن طرح به صورت آزمایشی انجام می‌شد، در روزهای اول روزانه ۵۰۰ فقره چک با مسدودی به دلیل کسری اعتبار مواجه می‌‌شد که این رقم به روزانه هزار چک و هم اکنون از ۱۰ هزار چک دارای کسری با مسدودی منابع در سایر حساب‌های فرد عبور کرده و پیش‌بینی می‌‌شود، تعداد مسدودی‌ها برای چک برگشتی به ۵۰ هزار حساب هم برسد.علاوه براین، آن طور که رئیس هیأت امنای ستاد دیه کشور خبر داده، از زمان اجرای قانون جدید چک محکومیت‌های ناشی از چک 50 درصد کاهش یافته است. 
90.5 درصد چک‌ها وصول شد
تازه ترین گزارش بانک مرکزی از چک‌های مبادله شده در خردادماه امسال، حاکی از تغییرات قابل توجهی در این بخش است. بررسی داده‌های بانک‌ مرکزی حاکی از این است که از ۶ میلیون و ۸۰۰ هزار فقره چک صادرشده در خردادماه حدود ۹۰.۵ درصد وصول شده است. براساس این گزارش که مربوط به وضعیت چک‌های مبادله‌شده در خردادماه است در کل ۶ میلیون و ۸۰۰ هزار فقره چک به ارزش حدود سه هزار و ۴۲۴ هزار میلیارد ریال مبادله شد که نسبت به ماه قبل از نظر تعداد ۷.۷ درصد و از نظر مبلغ ۲۴.۹ درصد افزایش داشته  است. استان تهران با حدود ۲ میلیون و ۲۰۰ هزار فقره چک به ارزش یک هزار و ۷۷۱ هزار میلیارد ریال بیشترین سهم چک‌های مبادله شده را دارد و استان‌های اصفهان و خراسان رضوی در مرتبه بعد قرار دارند.
 افزایش چک‌های وصولی دریک سال اخیر


برپایه اطلاعات ارائه شده ازسوی بانک مرکزی، در خردادماه سال جاری در کل کشور بیش از 6.1 میلیون فقره چک به ارزشی بالغ بر 3050 هزار میلیارد ریال وصول شده که نسبت به ماه قبل از نظر تعداد و مبلغ به ترتیب 8.1 درصد و 27 درصد افزایش نشان می‌‌دهد. دراین ماه ازکل تعداد و مبلغ چک‌های مبادله‌شده به ترتیب 90.5 درصد و 89.1 درصد وصول شده است. درصد تعداد و مبلغ چک‌های وصول شده در اردیبهشت‌ماه امسال به ترتیب 90.2 درصد و 87.6 درصد و در خردادماه سال گذشته به ترتیب برابر 90.3 درصد و 87.4 درصد بوده است. در خرداد امسال در استان تهران حدود 2 میلیون فقره چک به ارزشی بیش از 1610 هزار میلیارد ریال وصول شد که از نظر تعداد 91.3 درصد و از نظر ارزش 90.9 درصد از کل چک‌های مبادله ای وصول شده است.  
رکوردداران وصول چک
طبق گزارش بانک مرکزی، در ماه مورد بررسی در میان سایر استان‌های کشور بیشترین نسبت تعداد چک‌های وصولی به کل چک‌های مبادله‌ای در استان به ترتیب به استان‌های گیلان به 93.3 درصد، خوزستان با 91.9 درصد و البرز با 91.6 درصد اختصاص داشته است. همچنین استان‌های خراسان شمالی با 86.7 درصد، کهگیلویه و بویراحمد با 87.5 درصد و لرستان با 87.6 درصد پایین‌ترین نسبت تعداد چک‌های وصولی به کل چک‌های مبادله شده را به خود اختصاص داده‌اند. در خرداد امسال، بررسی در میان سایر استان‌های کشور نشان می‌‌دهد، بیشترین نسبت ارزش چک‌های وصولی به کل ارزش چک‌های مبادله‌ای در استان به ترتیب به استان‌های البرز با 91.1 درصد، گیلان با 90.2 درصد و هرمزگان با 90 درصد بوده است و استان‌های اردبیل با 82.7 درصد، کردستان و لرستان هر کدام با 83.1 درصد و سیستان و بلوچستان با 83.7 درصد کمترین نسبت ارزش چک‌های وصولی به کل ارزش چک‌های مبادله شده در استان را به خود اختصاص داده اند. 
چک‌های برگشتی
در خرداد امسال، در کل کشور بیش از 640 هزار فقره چک به ارزشی حدود 374 هزار میلیارد ریال برگشت داده شده است که نسبت به ماه قبل از نظر تعداد و مبلغ به ترتیب 4.6 درصد و 9.5 درصد افزایش نشان می‌‌دهد. در این ماه از کل تعداد و مبلغ چک‌های مبادله‌شده به ترتیب 9.5 درصد و 10.9 درصد برگشت داده شده است. درصد تعداد و مبلغ چک‌های برگشت داده شده در اردیبهشت ماه سال جاری به ترتیب معادل 9.8 درصد و 12.4 درصد و در خردادماه سال گذشته به ترتیب برابر 9.7 درصد و 12.6 درصد بوده است. بدین ترتیب درخرداد امسال در مقایسه با یک سال اخیر یعنی خرداد 1400، نسبت چک‌های برگشتی به وصول شده از نظر تعداد 2 دهم درصد و نسبت چک‌های برگشتی به وصولی از نظر ارزش 1.7 درصد کمتر شده است. 
استان‌های رکورددار چک برگشتی
در خردادماه در استان تهران معادل 188 هزار فقره چک به ارزشی حدود 161 هزار میلیارد ریال برگشت خورده که از نظر تعداد 8.7 درصد و از نظر ارزش 9.1 درصد از کل چک‌های مبادله‌ای برگشت داده شده است. در این ماه در بین استان‌های کشور بیشترین نسبت تعداد چک‌های برگشتی به کل چک‌های مبادله‌ای در استان، به ترتیب به استان‌های خراسان شمالی با 13.3 درصد، کهگیلویه و بویراحمد با 12.5 درصد و لرستان با 12.4 درصد اختصاص داشته است و استان‌های گیلان با 6.7 درصد، خوزستان با 8.1 درصد و البرز با 8.4 درصد پایین‌ترین نسبت تعداد چک‌های برگشتی به کل تعداد چک‌های مبادله شده را به خود اختصاص داده‌اند. در ماه مورد بررسی در میان سایر استان‌های کشور بیشترین نسبت ارزش چک‌های برگشتی به کل ارزش چک‌های مبادله شده به ترتیب به استان‌های اردبیل با 17.2 درصد، کردستان و لرستان هر یک با 16.9 درصد و سیستان و بلوچستان با 16.3 درصد اختصاص یافته است. همچنین استان‌های البرز با 8.9 درصد، گیلان با 9.8 درصد و هرمزگان با 10 درصد کمترین نسبت ارزش چک‌های برگشتی به کل ارزش چک‌های مبادله شده در استان را به خود اختصاص داده‌اند.