گروه صنعت و تجارت: در حالی که حدود دو هزار دستگاه انواع خودرو همچنان در انبارهای سازمان بنادر و مراجع تحویل گیرنده کالا بلاتکلیف مانده و خاک می‌خورند، مسئولان گمرک بر این نکته تاکید دارد که تکلیف این خودروها باید از سوی دولت و قوه قضائیه مشخص شود زیرا گمرک در حوزه تجارت خارجی سیاست‌گذار نیست و فقط مجری است. بعد از آنکه مصوبه مجلس درباره واردات خودرو در قانون بودجه ۱۴۰۱ حذف شد، در خردادماه، قانون ساماندهی واردات خودرو که در آبان‌ماه سال گذشته در راستای ساماندهی بازار در مجلس تصویب شده بود، به دولت ابلاغ شد. قرار بر این بود که در فاصله یک ماه،‌ آئین‌نامه واردات خودرو نهایی و ابلاغ شود که هنوز خبری از آن نیست.
با این وجود اخبار از ورود خودرو تا شهریورماه یعنی کمتر از یک ماه دیگر حاکی است و آن‌طور که منوچهر منطقی- معاون حمل‌ونقل وزارت صنعت، معدن و تجارت(صمت)- تاکید داشته،‌ طبق برنامه‌ریزی صورت گرفته، تا شهریور ۱۴۰۱ واردات خودرو انجام می‌شود. اکنون واردات خودرو که از سال ۱۳۹۷ به دلیل وضعیت ارزی ممنوع شد، لغو شده است و دولت حدود ۱۹ هزار میلیارد تومان درآمد از محل واردات خودرو در سال جدید در بودجه امسال پیش‌بینی کرده است، اما همچنان واردات در ابهام قرار دارد و سازوکار آن مشخص نیست. در حاشیه این جریان، بحث خودروهای وارداتی دپو شده در گمرک مطرح است که از سالها قبل از ممنوعیت واردات به گمرک رسیده و در نتیجه تصمیم یکباره برای ممنوعیت، بلاتکلیف باقی ماند. بیش از ۱۲ هزار خودروی دپو شده در گمرک که در نهایت با چند مصوبه و تمدید زمان، از دی ماه ۱۳۹۷ تا شهریور ۱۳۹۹ تعداد زیادی از آن ترخیص شد ولی بخشی دیگر به دلایل مختلف، ترخیص نشد و مدت‌هاست در انبارها مانده است و بارها تصاویری از وضعیت نامناسب آنها در فضای مجازی منتشر و مورد توجه کاربران قرار گرفته بود.
۴ سال از ممنوعیت واردات خودرو می‌گذرد و از ۱۲ هزار خودرویی که به دلایل قانونی اجازه ترخیص نداشتند، ۲ هزار خودرو همچنان در بنادر مانده‌اند که ترخیص آنها نیاز به تدبیر دولت و قوه قضاییه دارد. در سال ۹۷ به دنبال خروج آمریکا از برجام و تشدید تحریم‌ها، شورای هماهنگی اقتصادی سران سه قوه به منظور صرفه‌جویی در منابع ارزی، واردات برخی از کالاها از جمله خودرو را ممنوع اعلام کرد. در آن سال حدود ۱۲ هزار دستگاه خودروی وارداتی به دلیل ممنوعیت اعمال شده، امکان ترخیص نیافتند و در اماکن بندری و گمرکی دپو شدند. با توجه به حجم بالای خودروها دولت قبل تصمیم گرفت اجازه انجام تشریفات از جمله تاییدیه استاندارد و اظهار به گمرک و پرداخت حقوق ورودی را برای خودروهای دارای ثبت سفارش و در نهایت ترخیص را صادر کند که در همین رابطه نیز حدود ۱۰ هزار دستگاه خودرو ترخیص شدند اما همچنان حدود ۲ هزار دستگاه خودروی دیگر در اماکن بندری و گمرکی دپو شده‌اند. بر این اساس، با توجه به اینکه اخیراً دولت لغو ممنوعیت واردات را تصویب کرده و مقرر شده تا سقف ۲۰ هزار یورو خودروی خارجی وارد کشور شود، لازم است که وضعیت خودروهای دپو شده نیز تعیین تکلیف شود.

شرایط ترخیص خودروهای دپو شده در اماکن بندری
در این راستا، روح الله لطیفی سخنگوی گمرک ایران در گفتگو با مهر، اظهار کرد: از حدود ۲ هزار و ۲۰۰ خودرویی که در اماکن بندری و گمرکی مانده‌اند که سه دسته هستند؛ دسته اول حدود ۹۰۰ دستگاه فاقد ثبت سفارش هستند؛ دسته دوم حدود هزار خودرو هستند که ثبت سفارش داشتند اما پرونده قضائی دارند که این شاکی یا از طرف حاکمیت یا به صورت خصوصی بوده است، بنابراین دسته دوم خودروهای دارای پرونده قضائی هستند. دسته سوم نیز شامل حدود ۲۰۰ دستگاه خودرو هستند که ۱۴۰ دستگاه آن مربوط به منطقه آزاد اروند می‌شود که یا بالای ۲۵۰۰ سی سی است و یا ساخت آمریکا و یا به سفارش آمریکا هستند، در همین گروه چند خودرو هم مربوط به قبل از سال ۹۳ می‌شوند که همین ویژگی‌ها را دارند. وی افزود: اگر سیاست گذاران ثبت سفارش را برای ۹۰۰ خودرویی که ثبت سفارش ندارند اما قبل از بحران ارزی سال ۹۷ ارزشان تأمین شده بود مجاز کنند، می‌توانند وارد چرخه تشریفات ترخیص شوند، باید اشاره شود که اگر کالایی ثبت سفارش، منشأ ارز و قبض انبار معتبر نداشته باشد در گمرک نمی‌تواند اظهار شود، اما این خودروها عموماً قبض انبار و منشأ ارزشان تأیید شده و فقط ثبت سفارش ندارند.

مورد عجیب سرقت از خودروهای در گمرک مانده
چندی پیش و در جریان امحای فنی سه دستگاه خودروی آمریکایی که در اختیار سازمان اموال تملیکی قرار داشت، مدیرعامل این سازمان در بخشی از اظهاراتش در مورد چرایی عدم بازصادرات این خودروها به موضوع قابل تاملی اشاره کرد و گفت که برخی قطعات‌ آنها در این سال‌ها به سرقت رفته و یا در هنگام جابجایی آسیب دیده است. واردات خودرو از سال ۱۳۹۷ ممنوع است ولی همچنان چند هزار خودرو که قبل ممنوعیت وارد شده، در گمرک و بنادر بلاتکلیف باقی مانده است، در این بین ممکن است خودروهایی برای مصارف خاص وارد کشور شود. این در حالی است که جریان سرقت از خودروهای وارداتی در مبادی ورودی، از برخی وارکنندگان نیز مورد بررسی قرار گرفت و عنوان شد که پیش آمده، خودرویی وارد گمرک شده بود و در فاصله ترخیص، برخی قطعات جانبی آن به سرقت رفته است. خدرویسی، مدیرکل دفتر بازرسی گمرک ایران درباره سرقت و آسیب کالای وارداتی از گمرک در گفتگو با ایسنا گفت: که اگر کالایی در محوطه اماکن گمرکی باشد و بدون تشریفات گمرکی، خارجی شود که قطعا شامل مقررات قاچاق است و در مورد سرقت و خسارت کالا نیز قانون شرایط را مشخص کرده است.