ما باید برجام را تمام شده بدانیم عضویت در شانگهای، ضربه‌گیر تحریم‌ها؟

کیمیا نجفی
ابراهیم نکو، کارشناس مسائل اقتصادی می‌گوید: من گمان می‌کنم به دلیل اثرات منفی و گسترده‌ای که تحریم‌ها در گذشته داشته است دیگر با فوریت شاهد اثرات مخرب آن بر اقتصاد نخواهیم بود.
در سایه برخی از اتفاقات مسائل مربوط به برجام به حاشیه رفته است و با این حال اخیرا خبری درخصوص حمایت از سرگیری مذاکرات برجام شنیده می‌شود. مشاور سیاسی سوسیال دموکرات‌ها در پارلمان اروپا در توییتی از حمایت قاطع این پارلمان از ازسرگیری مذاکرات وین جهت احیای برجام خبر داد.
بر اساس گزارشی از ایسنا، الدار مامدوف، مشاور سیاسی سوسیال دموکرات‌ها در کمیته پارلمان اروپا روز پنج‌شنبه در توییتی نوشت: تلاش‌ها برای استفاده از اعتراضات ایران برای تعلیق مذاکرات برجامی امروز در پارلمان اروپا به طرز چشم‌گیری ناکام ماند.


وی در ادامه عنوان کرد که متمم تعلیق مذاکرات برجامی با ۴۶۹ رای مخالف و ۸۸ رای موافق شکست خورده است.
الدار مامدوف در انتهای توییت خود نوشت: حمایت بزرگی از جوزپ بورل برای ادامه دادن تلاش‌ها جهت حصول توافق وجود دارد.
میخائیل اولیانوف، نماینده روسیه در سازمان‌های بین‌المللی واقع در وین روز چهارشنبه در گفت‌وگو با شبکه الجزیره عنوان کرد: انتظار داریم که مذاکرات هسته‌ای ایران از اواسط نوامبر آینده ازسرگرفته شود.
ایران نیز بارها اعلام کرده است که به یک توافق خوب و عادلانه تمایل دارد و این آمریکایی‌ها هستند که باید تصمیم بگیرند به تعهدات خود عمل کنند.
اگر آمریکایی‌ها به تعهدات خود عمل کنند، تحریم‌ها را بردارند و تضمین‌های لازم را به ایران بدهند تا با نقض برجام، به تعهدات خود پشت پا نزنند، دستیابی به توافق خوب امکان پذیر است.
طبق اظهارات مقامات ایرانی ؛ این توافق جدیدی نیست و همان برجام است،اگر آمریکایی‌ها و اروپایی‌ها به تعهد خود عمل کنند فکر می‌کنم زمینه برای توافق خوب وجود دارد.
برجام به نتیجه می‌رسد؟
این مسائل درحالی مطرح می‌شود که تقریبا امید برای به نتیجه رسیدن مذاکرات به صفر نزدیک شده است و حالا برخلاف ماه‌های گذشته کمتر کسی پیدا می‌شود که از احیا و شرایط پس از آن سخن بگوید. اکنون برخی از تحلیلگران می‌گویند برجام احیا شدنی نبوده و نیست. محمدحسن قدیری‌ابیانه، تحلیلگر انقلابی حامی دولت در گفت‌وگویی تاکید کرده است که اصلا بر فرض ما درود بر آمریکا هم بگوییم و مردم را موظف کنیم پرچم آمریکا را ببوسند و دنبال کارشان بروند باز هم آمریکا سازش نمی‌کند و آمریکا را از تک ابرقدرتی کنار نمی‌زند. ما چقدر کوتاه بیاییم تا آمریکا راضی شود؟ من همواره تاکید کرده‌ام که مذاکره با غربی‌ها به نتیجه نخواهد رسید؛ هر چقدرهم که ما از منافعمان عقب‌نشینی کنیم باز آنها دست از دشمنی برنخواهند داشت. این موضع من در گذشته و حال حاضر است.
عضویت در شانگهای راه تجات ایران؟
با توجه به اما و اگرهایی که درخصوص ماجرای برجام وجود دارد این پرسش مطرح می‌شود در صورتی که تحریم‌ها باقی بمانند آیا مسائلی همچون ارتباط با همسایگان و یا عضویت ایران در شانگهای می‌تواند ضربه‌گیر پیامدهای احتمالی عدم احیای برجام شود یا خیر؟ یعقوب رضازاده عضو هیات‌رییسه کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس شورای اسلامی در این باره گفته بود: «این اتفاق و شرکت رئیس‌جمهور در اجلاس شانگ‌های و عضویت رسمی ایران در این سازمان می‌تواند پیام بسیار مثبتی برای ملت ایران و تمام مردم دنیا داشته باشد تا بتوانیم با حضور در این سازمان صادرات، واردات و تجارت و اقتصاد خودمان را تقویت کنیم. تاثیر عضویت در این سازمان می‌تواند بر وابستگی و عدم وابستگی به دلار برای ما تاثیرگذار باشد و ارزش پول‌های کشور‌های عضو سازمان شانگ‌های را نیز افزایش دهد. این اتفاق باعث ایجاد کریدور‌های غیر برجامی برای ما خواهد شد و فکوس و توجه وزارت امور خارجه از ارتباط با کشور‌های غربی و تلاش برای رفع تحریم‌ها برداشته می‌شود. چراکه همکاری با کشور‌های مشرق زمین که خودشان یک بعد مهم و قوی اقتصادی هستند برای کشور‌های غربی سخت است.»
ابراهیم نکو، کارشناس مسائل اقتصادی نیز در پاسخ به این پرسش به «ابتکار» می‌گوید: عضویت ایران در شانگهای و ارتباط با همسایگان امیدی برای بهبود شرایط خواهد بود. ما باید بدانیم برجام و تحریم‌ها سابقه‌ای طولانی در کشور دارد و اثرات خود را به صورت تمام و کمال بر اقتصاد ایران گذاشته است و می‌توان گفت تحریم‌ها نهایت اثرات مهلک خود را به اقتصاد ایران وارد کرده است.
این کارشناس اقتصادی اظهار کرد: حال که گفته می‌شود برجام تقریبا منتفی شده است شاید این پرسش مطرح شود که آیا تحریم‌ها می‌تواند اثرات مخرب‌تری را به همراه داشته باشد یا خیر؟ من گمان می‌کنم به دلیل اثرات منفی و گسترده‌ای که تحریم‌ها در گذشته داشته است دیگر با فوریت شاهد اثرات مخرب آن بر اقتصاد نخواهیم بود.
برای بهبود باید رویکردمان را تغییر دهیم
وی در بخش دیگری از صحبت‌هایش با تاکید بر این مسئله که باید رویکردمان را نسبت به سیاست‌ها تغییر دهیم ادامه داد: ما باید رویکردمان را نسبت به برجام تغییر دهیم و مبنا را بر این بگذاریم که برجام تمام شده است. ما باید به گزینه‌های دیگری هم توجه کنیم، گزینه‌هایی که می‌تواند به عنوان ضربه‌گیر عمل کند، به مرور زمان اوضاع اقتصادی کشور را بهبود ‌ببخشد و آثار منفی تحریم‌ها را به حداقل برساند. بنابراین توجه به همسایگان و عضویت در شانگهای می‌تواند یکی از این گزینه‌ها باشد و امیدی برای هموار شدن مسیر اقتصادی کشور را به وجود بیاورد. در این شرایط ما به سمت بهبودی سوق پیدا می‌کنیم.
دبیر دوره نهم کمیسیون اقتصادی مجلس در پایان صحبت‌هایش گفت: البته باید بگویم که اگر دولت بخواهد به تیم اقتصادی خود اکتفا کند احتمال موفقیت در صورت ادامه تحریم‌ها با فوریت میسر نخواهد بود. ما باید با رویکرد توجه به همسایگان و کشورهای دوست و دعوت از نظر اقتصاددانان به فرمولی برسیم تا اقتصاد کشور را در برابر خسارت‌های ناشی از تحریم‌ها واکسینه کنیم.