برجام یا تولد توافقنامه‌ای دیگر

آرمان امروز: تحرکات برجامي با توجه به اظهارت طرفين مذاکره کنند هر روز وارد فاز جديدي مي‌شود که مي‌تواند آينده پر ابهام اين مذاکره جان‌کاه را به سرانجام برساند. پيش از شروع ناآرامي‌هاي در ايران اختلاف نظر عمده‌اي که باعث به کما رفت برجام شد، طرف‌هاي ايراني و آمريکايي بودند ولي حال باتوجه به تحولات رخ داده به‌نظر مي‌رسد اگر آمريکا در اين فاصله به مذاکرات تن دهد، اين تروئيکايي اروپايي هستند که از نشستن پاي ميز مذاکره امتناع مي‌کنند. «آلمان»،«انگلستان» و «فرانسه» رفته رفته نه‌تنها اظهارت بر عليه ايران را تندتر مي‌کند بلکه در حال قطع ارتباط با ايران نيز هستند. اين موضوع مي‌تواند ابهامات برجامي را وارد فاز جديد کند. «ميخائيل اوليانوف» روز گذشته در توييتي نوشت: آقاي بورل گفته که برجام جايگزيني ندارد اما سوال اين‌جا است که آيا فرانسه، آلمان و انگليس با بورل هم‌نظرند؟
شکاف بين اتحاديه اروپا
 ميخائيل اوليانوف، نماينده روسيه در سازمان‌هاي بين‌المللي مستقر در وين و مذاکره‌کننده ارشد روسي حاضر در مذاکرات احياي برجام در حساب کاربري خود در توئيتر نوشت: «آقاي بورل گفته که برجام جايگزيني ندارد. مخالفت با آن دشوار است. اما سوال اينجاست که آيا فرانسه، آلمان و انگليس به عنوان مشارکت‌کنندگان در مذاکرات وين، با آقاي بورل هم‌نظرند؟ هنوز مشخص نيست. همه آنها همچنان سکوت کرده‌اند».
پيش از اين جوزپ بورل، مسئول سياست خارجه اتحاديه اروپا که به تازگي در حاشيه کنفرانس بغداد2 در امان، پايتخت کشور اردن با حسين امير عبداللهيان، وزير امورخارجه جمهوري اسلامي ديدار داشت، در اظهار نظري در اين زمينه گفته بود: «وقتي صحبت از عدم اشاعه هسته‌اي مي‌شود، هيچ جايگزيني براي برنامه جامع اقدام مشترک (برجام) وجود ندارد و کساني که غير از اين فکر مي‌کنند به سادگي خودشان را گول مي زنند».


او در ادامه افزود: «به همين دليل است که من به عنوان هماهنگ کننده، به کار در جهت احياي برجام بر اساس نتايج مذاکرات وين ادامه مي دهم. در اين مورد با اميرعبداللهيان، وزير خارجه ايران صحبت کردم. من همچنين تاکيد کردم که احياي برجام در خلاء استراتژيک اتفاق نمي افتد. اين بخش، بخش کليدي، از يک تصوير گسترده تر است».
برجام اولين و آخرين راه مذاکره
«علي بيگدلي»، تحليلگر مسائل بين‌الملل در پاسخ به اين سوال که با توجه به واکنش‌هاي سه کشور اروپايي و روابط مبهم اين سه کشور با ايران، آيا مي‌توان اين پرسش را مطرح کرد که بايد به دنبال جايگزيني براي آنچه برجام مي‌خوانيم باشيم؟ به خبرنگار «آرمان امروز» مي‌گويد: «قبل از هرچيز بايد به اين موضوع اشاره کنيم که برجام هنوز زنده است. اين توافق نامه‌اي که حالا در کما به سر مي‌برد و برخي معتقدند که ديگر نبايد در مورد آن حرفي بزنيم همچنان تنها پنجره‌اي است که غرب و شرق مي‌توانند بر سر آن گفت‌وگو کنند. پس بايد گفت که برجام نه‌تنها هنوز زنده است بلکه مي‌توان از آن به‌عنوان توافقي ياد کرد که کشورهاي حاضر در آن بتوانند به نتيجه‌اي برسند تا اختلافات کم رنگ و حتي برطرف شود. از سويي ايران در هفته‌هاي اخير نشان داده است که به دليل تنگناي اقتصاديي که در آن قرار گرفته است و از سمت شهروندان هم تحت فشار قرار گرفته است، براي بازگشت به برجام جدي است. از اظهارت مسئولان دولتي ايران چنين بر مي‌آيد که مي‌خواهند در مدت کوتاهي آنچه اکنون احياي برجام خوانده مي‌شود را به سرانجام برسانند. در سويي ديگر و در آمريکا هم به‌نظر مي‌آيد که دولت «جو بايدن» هم به دنبال ايجاد راهکاري براي بازگشت به برجام است. باتوجه به تحولاتي که در خاورميانه برضرر منافع آمريکا در حال رخ دادن است و همچنين تحرکاتي که بين «چين» و «تايوان» وجود دارد، ايالت متحده ترجيح مي‌دهد نه‌تنها سياست‌هاي خود را در خاورميانه تغيير دهد بلکه بتواند با احياي برجام روابط خود را با ايران به حالت تعادل برساند.»
اين تحليلگر مسايل بين‌الملل با پرداختن به اختلافات به وجود آمده بين ايران و سه کشور اروپايي ادامه مي‌دهد: «بعد از شروع ناآرامي در ايران کشورها فرانسه، آلمان و انگلستان واضع تندي در قبال ايران گرفتند که در صدر آنها دولت آلمان بود که در روابط خود با جمهوري اسلامي ايران تغييراتي هم به وجود آورد. «امانوئل مکرون» هم در ديدار با برخي مخالفان جمهوري اسلامي ايران موضع‌اش را نشان داد. برخي از اين سياست‌هاي ايران هراسي به‌دليل فشاري است که ايراني‌تبارها در اين کشورها به وجود مي‌آورند و دولت‌هايشان را مجبور مي‌کنند که طبق نظر آنها با ايران رفتار کنند. اين ايراني‌تبارها که سال‌ها در اين کشورها زندگي مي‌کنند حالا به اقليتي قابل ملاحظه براي شرکت در انتخابات تبديل شده‌اند. آمريکا که خود يکي از طرف‌هاي درگير و مخالف سياست‌هاي ايران محسوب مي‌شد تا کنون در اين کارزار اروپايي‌هاي شرکت نکرده است. حتي مي‌بينيم که رفته رفته ادبيات خود در رابطه به معترضان و اعتراضات در ايران را نه‌تنها تغيير داده است بلکه مي‌توانيم بگوييم که از واکنش‌هايي که يکي دوماه قبل از خود نشان مي‌داد عقب‌نشيني کرده
است.» بيگدلي در همين مورد و با تاکيد بر اينکه پنجره‌هاي احياي برجام کاملا گشوده شده است، اضافه مي‌کند: «نياز داريم که باز هم به اين موضوع اشاره کنيم که هيچ راهي به غير بازگشت به برجام در فضاي به وجود آمده نمي‌تواند متولد شود و حتي اگر بخواهيم نام ديگري را براي توافقات در نظر بگيريم باز هم در همين مسير بايد به مقصد توافقات حرکت کنيم که به‌نظر مي‌‌آيد طرفين مذاکره براي کاهش هزينه‌ها مسير غير از برجامي را دنبال نکنند.
 برجام را بايد اولين و آخرين راه برطرف کردن اختلاقات ايران با طرف‌هاي غربي دانست. باتوجه به تحرکاتي که در رسانه‌ها مشاهده مي‌کنيم و فروکش‌کردن اعتراضات در ايران اگر کمي منتظر بمانيم مي‌بينيم که سه کشور اروپايي هم در کنار امريکا براي رسيده به توافقي در قالب برجام، دور يک ميز خواهند نشست و اين توافق نامه از حالت خواب مصنوعي هم خارج خواهد شد.»