کنفرانس مونیخ و چالش‌های ایران

یوسف مولایی استاد دانشگاه  
 
 
 


اولين مساله مهم اين است که ايران يک کشور داراي حاکميت است و در کنفرانس امنيتي مونيخ معمولا حاکميت‌ها براي تبادل نظر در مسائل امنيتي حضور دارند. وقتي ايران و روسيه دعوت نمي‌شوند، پيام خيلي خوبي نيست و غيرعادي است. بدتر از آن مي‌توانسته دعوت نکند ولي کساني ديگر را به جاي حاکميت دعوت کردند. درواقع به‌طور نمادين برگزارکنندگان اين کنفرانس مي‌خواهند اين پيام را بدهند که ما اين ديدگاه را داريم. وقتي ايران آنجا حضور دارد، دغدغه‌هاي امنيتي خودش را مطرح مي‌کند و به دغدغه‌هاي امنيتي ديگران که ممکن است غلوآميز، غيرواقعي و ايران هراسي باشد را پاسخ مي‌دهد ولي به جاي اين، تريبون را به مخالفين ايران داده‌اند که آنها از ديدگاه خودشان مواضع‌شان را اعلام کنند و ايران را به عنوان کشوري که به امنيت جهاني آسيب رسان است، معرفي کنند. از طرفي به گفته آقاي عراقچي دارند حسابي روي بحث پهپادها مانور مي‌دهند و اين مي‌تواند بستر فشارهاي بعدي باشد. صحبت پهپادها در جلسه افتتاحيه توسط رئيس‌جمهور اوکراين مطرح شد و غير از اسرائيل، کشورهاي ديگر هم مساله پهپادها را مطرح کردند و اصلا يکي از موضوعات محوري و مرکزي اين کنفرانس، موضوع اوکراين يعني امنيت اروپا يعني امنيت جهاني مطرح است اما در برابر اين ديدگاه و اتهاماتي که به ايران مي‌زنند، حق دفاع از خودش را هم نداده‌اند و از کساني دعوت کرده‌اند که در مسير تقويت اين اظهارات هستند که با ايران با ارسال پهپاد و تجهيزات ديگر به روسيه در مقابل کشورهايي قرار گرفته که آنها جنگ اوکراين را مغاير با ثبات و امنيت جهاني مي‌دانند و با روسيه از اين جهت به عنوان يک برهم زننده نظم و امنيت جهاني برخورد مي‌کنند. ايران هم الان در کنار روسيه ديده مي‌شود و آن آسيب‌هايي که مي‌خواهند به روسيه وارد کنند، به ايران هم وارد مي‌شود. توانمندي‌هاي روسيه از ايران متفاوت است ولي به هر حال موضوع پهپادها و به نوعي کمک رساني ايران از ديد غربي‌ها براي ايران نگران کننده است و به نظر مي‌رسد ايران به هر ترتيبي بايد زمينه را براي حضور آماده مي‌کرد. از طرفي به گفته آقاي اوليانوف ميزان تعهد ايالات متحده و تروئيکاي اروپا به برجام يک علامت سوال بزرگ است و به نظر مي‌رسد آنها يک برنامه پنهان دارند. از اين رو اعتمادي که قبلا به فدراسيون روسيه و چين داشتند، ندارند و اگر اينطور باشد، دارند مسير غيرسازمان ملل و شوراي امنيت را دنبال مي‌کنند و احتمالا به مکانيسم ماشه فکر مي‌کنند که به رأي و حضور روسيه و چين نيازي ندارند و از طرفي مي‌خواهند ايران را تحت فشار قرار دهند. همان‌طور که هميشه گفته‌اند اگر برجام احيا نشود، پلان‌ها و گزينه‌هاي ديگري روي ميز دارند و وقتي از همه گزينه‌ها سخن مي‌گويند در حدي محدود يا کوچک يا بزرگ مي‌تواند موضوع نظامي را هم دربر بگيرد. وقتي اتحاديه اروپا و آمريکا بين خودشان هماهنگ هستند، به مسائل ايران نزديک و برنامه‌هايشان همسو مي‌شود. به نظر مي‌رسد ايران بايد هرچه سريع‌تر يکي از گره‌ها که پرونده هسته‌اي است را باز کند و در مورد پهپادها با شفافيت با اروپايي‌ها وارد بحث شود و اطلاعات دقيقي ارائه تا اعتمادسازي کند . قطعا خروجي کنفرانس مونيخ سند اين کنفرانس به صورت قطعنامه، اعلاميه يا بيانيه خواهد بود، مساله اوکراين برجسته خواهد بود و اتهام کمک رساني ايران به روسيه مطرح خواهد شد.