نقشه روشن برای پایان خاموشی / صنعت برق در مسیر روشنایی
دولت سیزدهم برای حل چالش خاموشی در کشور در تابستان سال گذشته ۱۴۰ اقدام راهبردی برنامه‌ریزی شده را در دستور کار قرار داد که ۲۵ برنامه مربوط به بخش تولید، ۳۱ برنامه مربوط به مدیریت بخش مصرف، ۷۱ برنامه مربوط به رفع محدودیت‌ها در نقاط مشکل‌ساز و ۱۳ برنامه مربوط به همکاری‌ها، آگاه‌سازی و دیگر اقدام‌های ستادی بوده است. موضوعی که مدیرکل دفتر برنامه‌ریزی کلان شرکت برق حرارتی نیز در گفت‌وگو با «شهروند» به آن اشاره دارد.
حرکت برنامه‌محور دولت سیزدهمهادی مدقق در تشریح این برنامه‌ها به ارائه آمار و ارقامی پرداخت. بنا به‌گفته این مقام مسئول، برنامه‌ریزی چهارساله وزارت نیرو از آغاز دولت سیزدهم افزایش ظرفیت تولید ۳۵ هزار مگاوات برق در کشور بوده است. هادی مدقق در تشریح این آمار و ارقام می‌گوید: «در این برنامه‌ریزی مدنظر قرار گرفته است که 15هزار مگاوات در بخش حرارتی، 10هزار مگاوات در صنایع بزرگ و 10هزار مگاوات در بخش نیروگاه‌های پاک و تجدیدپذیر افزایش یابد.»
او معتقد است این سیاست به علاوه سیاست‌های مدیریت مصرف در سال اول باعث گذر موفق این دولت از پیک تابستانی بدون خاموشی شده است. مدقق در این‌باره افزود: «دولت تاکنون در عرصه تولید برق به خوبی در مسیر برنامه تعیین شده گام برداشته است.»
آمارها نیز بر گفته‌های این مقام مسئول صحه می‌گذارد. اضافه شدن ۷۰۵۴ مگاوات به توان تولیدی کشور که در حوزه نیروگاه‌های حرارتی شامل احداث 5300 مگاوات نیروگاه سیکل ترکیبی و گازی، ارتقای توان تولیدی واحد‌های موجود نیروگاهی با استفاده از ظرفیت شرکت‌های دانش‌بنیان داخلی به میزان ۱۴۰۰ مگاوات و احداث ۲۶۸ مگاوات نیروگاه تولید پراکنده و خودتأمین کوچک از نتایج برخی از این اقدامات در حوزه افزایش ظرفیت نیروگاهی است.
با این تفاسیر از آغاز فعالیت دولت سیزدهم تاکنون نیز 7هزار مگاوات به توان تولیدی نیروگاه‌های حرارتی کشور اضافه شده که بیش از چهار برابر متوسط افزایش سالانه احداث نیروگاه‌های حرارتی در دولت‌های یازدهم و دوازدهم است و مابقی نیز مربوط به دیگر منابع تولید برق در کشور بوده است.
گام جدی دولت در مدیریت مصرفهادی مدقق، برنامه‌ریزی همزمان دولت سیزدهم در دو بخش رشد تولید و مدیریت مصرف را از نکات مثبت طرح راهبردی دولت سیزدهم در حوزه صنعت برق برشمرد و افزود: «با توجه به اینکه در سال‌های گذشته در صنعت برق سرمایه‌گذاری مناسب صورت نگرفته است، امروز بدون مدیریت مصرف، حل ناترازی، امکان‌پذیر نیست. استانداردسازی وسایل سرمایشی، مدیریت پیک زمانی برق و رعایت مسائلی همچون اصول ساختمان‌سازی از نکاتی است که در برنامه‌راهبردی در مدیریت مصرف دولت سیزدهم مدنظر قرار گرفته است.»
موضوعی که کارشناس انرژی و صنعت برق، نیز به آن اذعان دارد. از منظر این کارشناس با توجه به ناترازی در تولید و مصرف برق که جامانده و ارث دولت‌های گذشته برای دولت سیزدهم است، راهکاری جز مدیریت مصرف برای حل چالش خاموشی در کشور وجود ندارد. براساس برخی گزارش‌ها در هشت سال دولت گذشته تنها 16هزار و 193مگاوات ظرفیت نیروگاهی به کشور افزوده شده است. کارشناسان انرژی معتقد هستند که یکی از مهم‌ترین مسائل در صنعت برق، همین موضوع کاهش رشد تولید است. به اذعان آنان رشد تولید در صنعت برق در دهه‌های گذشته از میزان مصرف در یک وضعیت عقب‌ماندگی قرار گرفته است. مسئله‌ای که حسین افضلی نیز به آن اشاره دارد: «با توجه به عقب‌ماندگی تولید از مصرف، دولت ناچار است که طرح‌های مدیریت مصرف را دنبال کند.»
بی‌میلی بخش خصوصیاما چرا این عقب‌ماندگی در این صنعت پدید آمد؟ پرسشی است که حسین افضلی، کارشناس انرژی، در ادامه گفت‌وگو به آن پاسخ می‌دهد. او معتقد است علاوه بر بی‌توجهی دولت‌های گذشته به سرمایه‌گذاری در این بخش، نزرخ دستوری در صنعت برق نیز انگیزه بخش‌خصوصی را به‌منظور سرمایه‌گذاری در صنعت برق کاهش داده است. او در این‌باره می‌گوید: «یکی از گرفتاری‌های صنعت برق، قیمت‌های غیرواقعی آن است. این موضوع به همراه دیگر موضوع‌ها باعث شده است که مصرف، معادل تولید نباشد. در این شرایط، دولت مجبور است که سیاست مدیریت مصرف را نیز همزمان با رشد تولید، اجرایی کند.» از منظر حسین افضلی سیاست‌های دولت سیزدهم با توجه به شرایط فعلی مثبت بوده است و می‌تواند خاموشی را در سال‌جاری به حداقل ممکن برساند. موضوع قیمت‌گذاری دستوری که این کارشناس به آن اشاره دارد، مسئله‌ای است که مجلس یازدهم نیز به‌دنبال رفع آن است. بنابه گزارش‌ها یکی از اهداف طرح توسعه و مانع‌زدایی از صنعت برق کشور که بیش از یک سال است در دستور کار کمیسیون انرژی مجلس شورای اسلامی قرار گرفته، همین مسئله بوده است.
موضوعی که نماینده همدان، نیز به آن اشاره دارد. او معتقد است که این طرح می‌تواند میل سرمایه‌گذاری در صنعت برق را افزایش دهد. هادی بیگی‌نژاد در این‌باره می‌گوید: «از مهم‌ترین مسائلی که طرح مانع‌زدایی از صنعت برق در حال پیگیری است.»
بنابه گزارش‌ها اجرای طرح‌های بهینه‌سازی مصرف، تحویل نفت خام و میعانات گازی صادراتی، ساماندهی صنعت استخراج رمزارز، احداث حداقل ۱۰هزار مگاوات نیروگاه تا سال ۱۴۰۴، پرداخت یارانه به مصارف خانگی در قالب پله‌های افزایش، تداوم بهره‌مندی بخش خصوصی از تسهیلات صندوق توسعه ملی، رفع موانع در ترخیص تجهیزات صنعت برق از گمرکات و… از موضوعاتی است که در این طرح به آن اشاره شده است.
بازگشت آرامش به صنعت برقاز منظر کارشناسان، این سیاست‌های اتخاذشده از سوی دولت سیزدهم و مجلس یازدهم آرامش را به صنعت برق کشور بازگردانده است. صنعت برق کشور در مدت حضور دولت سیزدهم، با بهره‌گیری از تمامی ظرفیت‌ها، برنامه‌ریزی دقیقی را طراحی و اجرا کرده است؛ به‌نحوی‌که مردم در دو سال گذشته با مشکل خاموشی‌ها (قطع برق) در کمترین حد خود روبه‌رو بوده‌اند.
