روزنامه خراسان
1402/07/30
سیاست ارزی علیه صادرات!
«سالانه 100 تن زعفران از کشور قاچاق میشود و این دلیلش سیاست‌های بازگشت ارز حاصل از صادرات دولت است»؛ این گزاره نسبتاً آشنا را «شریعتی مقدم»عضو هیئت‌رئیسه اتاق بازرگانی مشهد و صادرکننده زعفران مطرح کرد. وی همچنین مدعی شده است سیاست بازگشت ارز حاصل از صادرات و نرخ‌گذاری‌های انجام‌شده توسط دولت برای تعرفه گمرکی زعفران، صادرکنندگان زعفران را به ورشکستگی کشانده است. طبق آمار سال گذشته حدود 225 تن زعفران از کشور صادر شد که حدود 175 تن آن در گمرکات خراسان رضوی ثبت‌شده است بنابراین 100 تن قاچاق یعنی حدود نیمی از زعفران صادراتی کشور! اما چرا؟ هرچند به‌طورکلی قاچاق کالا چه به لحاظ ورود به کشور و چه ازنظر خروج از کشور امری غیرقابل‌انکار است و محدود به زعفران نیست مانند قاچاق دام زنده به کشورهای منطقه یا قاچاق پسته و آرد و محصولاتی که در داخل کشور با یارانه مواد اولیه و انرژی تولید می‌شوند. روشنک عضو هیئت‌رئیسه اتاق بازرگانی مشهد و رئیس سابق اتحادیه صادرکنندگان استان که به‌نوعی پیش کسوت این حوزه به شمار می‌آید، دو دلیل اصلی را عامل قاچاق و گلایه‌های شدید صادرکنندگان می داند. وی می‌گوید: این را که صادرکننده در این شرایط باید ارز حاصل از صادرات را به کشور بازگرداند، کسی منکر نیست اما چگونه و با چه نرخی؟ چرا کشور به ارز نیاز دارد؟ دلیلش تحریم‌ها هستند. وقتی تحریم اعلام میشود یعنی صادرکننده هم نمی‌تواند ارز را وارد کشور کند یا هزینه‌های زیادی را باید متحمل شود. در چنین شرایطی دولت باید از صادرکننده حمایت کند تا بتواند ارز موردنیاز کشور را تأمین کند یا با تشدید سیاست‌های یک‌جانبه و سخت‌گیرانه باعث شود صادرکنندگان واقعی کنار بکشند؟ تنبیه صادرکننده به جای تشویق روشنک می‌گوید: دولت برای صادرات یک نرخ ارز تعیین می‌کند و برای واردات یک نرخ ارز و قیمت ارز وارداتی 10 هزار تومان حداقل از ارز صادرات ارزان‌تر است (پیشتر در گزارش‌های متعدد اعلام کردیم که سیاست‌های ارزی دولت در حوزه تجارت خارجه مشوق واردات است تا صادرات زیرا واردکننده از این سیاست‌ها سود بیشتری می‌برد). تاجر یک محصول را با تعرفه هزار دلاری به کشوری مانند چین صادر می‌کند، این که این مبلغ و تعرفه تعیین‌شده کارشناسی شده است یا خیر بماند که اکثراً صحیح و دقیق نیست. اما صادرکننده مثلاً 10تن زعفران با نرخ هزار دلار بابت هر کیلو صادر کرده است و حالا باید طبق سیاست دولت، این ارز را به کشور بازگرداند. 10میلیون دلاری که صادرکننده باید به کشور بازگرداند آن‌هم در شرایط تحریم که نرخ بهره و تعرفه واسطه بر آن تحمیل میشود یعنی صادرکننده به‌جای 10 میلیون دلار 10.2 میلیون دلار باید هزینه کند تا حسابش را با بانک مرکزی تسویه کند. اگر بخواهد به واردکننده بفروشد خب ناچار است 10 درصد حداقل ارزان‌تر بفروشد که متضرر میشود. صادرکننده برای تسویه ارزی باید ارز را از بازار آزاد خریداری کند و در اختیار بانک یا صرافی‌های داخل کشور قرار دهد تا به‌حساب بانک مرکزی واریز و تسویه ارزی انجام شود اما با چه نرخی؟ یعنی صادرکننده 10 میلیون دلار با نرخ دلار 37 هزارتومانی صادر کرده و حالا باید 10 میلیون ارز با نرخ دلار 48 هزار تومان تهیه کند و به دولت تحویل دهد. این صادرکننده استان می‌گوید: این رویه کجای منطق اقتصادی ایستاده است؟ به سود کدام صادرات و حامی کدام صادرکننده است؟ خوب دولت خیال خودش را راحت و اعلام کند به دلیل تفاوت نرخ ارز واردات یا نیمایی با بازار آزاد صادرکننده مابه‌التفاوت این دو نرخ را به‌حساب دولت واریز کند چون این کار دولت دقیقا همین معنی را می‌دهد و تنها سختی انجامش را بر دوش صادرکننده گذاشته است. چرا قاچاق؟ عضو هیئت‌رئیسه اتاق بازرگانی مشهد می‌گوید: وقتی دولت چنین سیاست سخت‌گیرانه‌ای را اعمال می‌کند خروجی‌اش میشود قاچاق زعفران یا کلی کالای دیگر. چون تاجر می‌بیند تجارت قانونی برایش هزینه فراوانی دارد لذا یا کلاً تجارت را کنار می‌گذارد یا به روش های مختلف سعی می‌کند جلوی ضرر را بگیرد مثلاً زعفران را به کشور افغانستان و ازآن جا به کشورهای دیگر ارسال می‌کند چون تعرفه زعفران برای مثال در کشور هند 35 درصد است اما برای افغانستان صفر است. وقتی آمازون مرجع تعیین نرخ میشود احتشام رئیس شورای ملی زعفران نیز مدعی است که نرخ اعلام‌شده برای تعرفه‌های زعفران باعث متضرر شدن صادرکنندگان شده است. این صادرکننده می‌گوید: مثلاً تعرفه گمرکی زعفران صادراتی را دولت 1200 دلار اعلام کرده است اما این محصول در کشور مبدأ مانند آلمان بیشتر از این قیمت به فروش نمی‌رسد. معلوم نیست دولت این قیمت‌ها را از کجا آورده است. البته احتشام سربسته اعلام کرد برخی دولتی‌ها استنادشان سایت‌های علی بابا و آمازون است در حالی که فروش زعفران در این سایت ها بسیار ناچیز و محدود است. البته این مسئله با گزارش سفارتخانه ایران در اسپانیا برطرف شد. بااین‌حال صادرکننده زعفران به شدت متضرر تجارت زعفران است. جعفری ناظر گمرکات استان نیز در خصوص تعرفه گمرکی زعفران می‌گوید: نرخ تعرفه زعفران توسط گمرک تعیین نمی‌شود و یک کارگروه در وزارت جهاد کشاورزی نرخ‌ها را به گمرک اعلام می‌کند. لذا این که صادرکننده از نرخ تعیین‌شده رضایت دارد یا خیر مسئولش گمرک نیست. تعرفه‌ها از 1500 دلار به 952 دلار کاهش یافت ناظر گمرکات استان البته این را هم اضافه می‌کند که نرخ تعرفه زعفران به تازگی به دلیل گلایه صادرکنندگان اصلاح‌شده است. وی نرخ تعرفه زعفران صادراتی استان را این‌گونه اعلام می‌کند: هم اکنون نرخ گمرکی هر کیلو زعفران ممتاز صادراتی که کیفیت آن را سازمان استاندارد تعیین می‌کند 952 دلار است یعنی صادرکننده بابت صادرات هر کیلو زعفران ممتاز باید 952 دلار ارز به بانک مرکزی بازگرداند. این که قیمت این محصول در کشور مقصد 1000یا 1200 دلار یا حتی کمتر از 900 دلار باشد، مسئولیتش با گمرک نیست. جعفری می‌گوید: البته نرخ تعرفه گمرکی یک کیلو زعفران ممتاز صادراتی چند ماه پیش حدود 1500 دلار بود که با پیگیری‌های انجام‌شده این نرخ اصلاح شده و به 952 دلار کاهش پیداکرده است. علاوه بر این زعفران صادراتی در 5 رده کیفیتی از ممتاز تا درجه 4 نرخ‌گذاری شده که پایین‌ترین آن 728 دلار است که بازهم این نرخ بر اساس کیفیتی که سازمان استاندارد تعیین کرده، مشخص میشود و گمرک دخالتی در این رویه ندارد. ناظر گمرکات استان درباره سیاست بازگشت ارز و تفاوت قیمت‌ها می‌گوید: سیاست ارزی و بازگشت ارز از سوی بانک مرکزی ابلاغ و اعمال میشود و گمرک دخالتی در آن ندارد. این که صادرکنندگان از نرخ‌ها گلایه دارند یا این را که چرا باید برای تسویه ارزی، دلار از بازار آزاد خریداری کنند، ما نمی‌توانیم پاسخ بدهیم اما برخی صادرکنندگان خودشان با ارز صادراتی خود واردات انجام می هند تا بتوانند تسویه ارزی انجام دهند اما همه این شرایط را ندارند و نمی‌توان به‌صورت دقیق دراین‌باره اظهارنظر کرد. متولی تولید زعفران از نرخ‌گذاری بی‌اطلاع ساربان معاون تولیدات گیاهی جهاد کشاورزی خراسان رضوی به‌عنوان متولی تولید 85 درصد زعفران کشور می‌گوید: «قیمت زعفران صادراتی را ما تعیین نکردیم». این مقام جهاد کشاورزی مدعی است وزارت جهاد در تعیین نرخ زعفران صادراتی از این معاونت استعلام نکرده است. هرچند این را هم اضافه کرد که با اعتراض زعفران کاران قیمت‌ها تعدیل‌شده است اما ساربان این را هم گفت که این معاونت تنها قیمت تمام‌شده تولید زعفران را برآورد می‌کند و اطلاعی از این که زعفران در کشورهای دیگر با چه قیمتی خریداری میشود، ندارد. 3 ابهام بدون جواب؟ در پایان چند مسئله هنوز در ابهام است: اول این که اگر صادرکننده در صادرات زعفران متضرر محض است و زعفران با تعرفه هزار دلار را 950 یا حتی هزار دلار صادر می‌کند چرا باید به صادرات زعفران ادامه دهد؟ این سؤال را هیچ‌کدام از مسئولان به‌روشنی پاسخ ندادند. یعنی مشخص نیست تجارت زعفرانی که 90 درصد تولیدش در اختیار ایران است، به سود چه کسانی تمام میشود؟ دوم این که با توجه به این که دولت بخش عمده کالاها را از دریافت ارز تعرفه‌ای خارج کرده است، چرا باید بین ارز صادرات و واردات تفاوت نرخ وجود داشته باشد و این دو نرخ چرا یکسان‌سازی نمی‌شود؟ و سوم این که نحوه تعرفه گذاری گمرکی برای کالاهای صادراتی به چه منوال انجام میشود که به‌طور نمونه در کالای استراتژیک صادرات محور زعفران، تعرفه از 1500 به 952 دلار کاهش می‌یابد؟
سایر اخبار این روزنامه
زخم کاریِ نبود «مالک» بر تن قصه «بازگشت»
تلاش صهیونیست‌ها برای محو قبله اول مسلمین
رفتارهای ممنوعه با کودکان مبتلا به لکنت زبان
رقص مرگ در جشن شیطانی!
حفظ گزینه‌های بدتر و بدترین برای صهیونیست‌ها
میزان ومیانگین مشارکت در ادوار انتخابات مجلس
نانوی ایرانی در فاز جهش تجاری
لفاظی‌های عربی پشت مرزهای رفح
خنده پرحاشیه افخمی، جریمه 5هزار دلاری ترامپ و غرامت برای پورعلی گنجی
تورم کاهنده مسکن در تابستان پس از سونامی زمستانی
سیاست ارزی علیه صادرات!
کرباسچی: اصلاح‌طلبان با تحریم انتخابات حذف می‌شوند
جولان ویروس های تنفسی!
