رایزنی ایران و روسیه برای حل بحرانهای منطقهای
گروه سیاسی: سید ابراهیم رئیسی، رئیسجمهور کشورمان در پنجشنبه (16 آذر) میهمان ولادیمیر پوتین، همتای روسی خود در مسکو بود تا برگی جدید از اراده مشترک دو طرف برای تقویت همکاریها رقم بخورد. بر اساس گزارشها، سید ابراهیم رئیسی در دیدار با «ولادیمیر پوتین» رئیس جمهور روسیه، با اشاره به همکاریهای خوب ایران و روسیه در بخشهای انرژی، کشاورزی و شرکتهای دانشبنیان، بر فراهم بودن زمینه برای برداشتن گامهایی موثرتر در توسعه همکاریها در راستای منافع دو کشور و دو ملت تاکید کرد. رئیس جمهور افزود: شهادت بیش از 6 هزار کودک به دست رژیم جنایتکار صهیونیستی باعث رنج و تأسف است، اما تاسف بارتر این است که این جنایات مورد حمایت آمریکا و کشورهای غربی قرار میگیرد و یا با سکوت و بیتفاوتی سازمانهای بینالمللی و تشکلهای مدعی حقوق بشری مواجه شده و ناکارآمدی آنها را به رخ میکشد.
به گزارش «تجارت، «ولادیمیر پوتین» رئیس جمهور روسیه نیز ضمن ابراز خرسندی از سفر رئیس جمهوری اسلامی ایران به مسکو تصریح کرد: روابط دو کشور در بهترین سطح در جریان است و معتقدیم با حمایتهای رهبری معظم انقلاب اسلامی ایران، این روابط وسیعتر و پویاتر خواهد شد. حسین امیرعبداللهیان، وزیر امور خارجه کشورمان نیز در روایت دیدار و رایزنی 5 ساعته پوتین و رئیسی در مسکو تاکید کرد، بخش مهمی از مذاکرات بر موضوع فلسطین تمرکز داشت. طرفین بر ضرورت توقف فوری جنگ و نسلکشی در غزه و کرانه، توقف کوچ اجباری ساکنان غزه و گشایش بیدرنگ مرز رفح برای ارسال کمکهای گسترده انسانی به سراسر غزه تاکید داشتند. روسیه به ابتکار عمل میاندیشد. در سطحی دیگر، طی مدت زمان حضور رئیسی در مسکو، نشست هیئتهای عالیرتبه اقتصادی و سیاسی ایران و روسیه نیز با حضور روسای جمهور دو کشور برگزار شد. با این اوصاف، «تجارت» به منظور بررسی دقیقتر پیامدها و تاثیرات دیدار میان پوتین و رئیسی با سید جلال ساداتیان کارشناس مسائل بینالملل گفتوگو داشته است.
نزدیک شدن ایران و روسیه به موضع واحد در باب مساله فلسطین بسیار بعید است
سید جلال ساداتیان در ارتباط با محوریت موضوع جنگ غزه در گفتوگوی 5 ساعته روسای جمهور دو کشور ایران و روسیه اظهار داشت: در ابتدا باید توجه داشت تا کنون اخبار دقیقی پیرامون آنچه در ارتباط با موضوع فلسطین میان طرفین مطرح شده، بازنشر نشده است. تنها کلیاتی با این مضمون که موضوع جنگ غزه در تمرکز گفتوگوهای طرفین بوده مطرح شده است. با این وجود چند مساله مهم است. نخست موضوع آتشبس. در ارتباط با این موضوع افکار عمومی جهانی فشار بزرکی را بر اسرائیلی تحمیل کرد. به گونهای که حتی مواضع اروپاییها و آمریکا، حداقل در کلام تغییر کرده است. حالا باید توجه داشت که ایران و روسیه در این زمینهها چه کرده و چه میتوانند بکنند بسیار اهمیت دارد. اینکه دو کشور چه اقداماتی را برای تسلیم اسرئیل و توقف جنگ انجام دهند بسیار اهمیت دارد.
وی افزود: «نکته دوم در ارتباط با مساله راهحل کلی برای حل مساله فلسطین است. ایران میگوید همه فلسطینیها اعم از مسلمانان و غیر مسلمانان در یک همهپرسی شرکت کنند و در مورد آینده سیاسی سرزمینهای اشغالی تصمیم بگیرند. این موضوع به هیچ عنوان مورد تایید آمریکا، اروپا و حتی روسیه و چین نیز نیست. آنها به طور صریح طرح تشکیل دو دولت را بر اساس مرزها 1967 مورد تایید قرار میدهند. اما اسرائیلیها به ویژه در دوران نتانیاهو هیچگونه اعتنایی به طرح دو دولتی نداشته و روز به روز بر گسترش شهرکها افزوده است. بنابراین در این زمینه موضوع دو طرف واحد نیست. ایران به هیچ عنوان طرح دو دولتی را قبول ندارد که این در مقابل موضوع روسیه در حمایت از طرح دو کشوری است. اینکه رئیسی و پوتین در این زمینه چه تصمیماتی را اتخاذ کردهاند، اهمیتی ویژه دارد. اینکه چه بخشی از این اختلافنظر حل و فصل شده و تا چه اندازه به موضع مشترکی نزدیک شدهاند، اهمیت دارد.»
پتانسیلهای مثبتی برای تقویت مناسبات تجاری میان ایران و روسیه وجود داد
این کارشناس مسائل بینالملل در بخشی دیگر از اظهارات خود در ارتباط با تاثیر دیدار رئیسی بر گسترش مناسبات و همکاریهای دوجانبه به ویژه در زمینه اقتصادی تاکید کرد: «چند سال قبل در زمینه روابط دو جانبه، یک روند یا رویهای آغاز شده که ایران مواد غذایی و برخی کالاهای ساخته شده پتروشیمی را به مسکو بفروشد. همچنین، صادارت نفت به روسیه و فروش آن از طریق این کشور در دستور کار بود اما با حمله روسیه به اوکراین و تحریمهای این کشور، موضوع فروش نفت تا حدودی از مدار خارج شد. در زمینه صادرات خودرو، مصالح ساختمانی و مواد غذایی نیز نتیجهایی حاصل نشد. در حقیقت، این ترکیه است که در این زمینهها بازار روسیه را در دست دارد.
آنچه که به عنوان افزایش 20 درصدی مبادلات اقتصادی نیز باید توجه داشت بیشتر میتواند به دلیل افزایش قیمتها باشد و نه افزایش حجم کمی و کیفی تجارت میان دو کشور. با این وجود، پتانسیلهایی مثبت در روابط دو کشور برای گسترش روابط تجاری وجود دارد. ایران دارای کالاها و اقلامی ویژه برای صادرات به روسیه است. تمرکز دولت باید این باشد که حداقل باید موازنه در تراز بازرگانی و تجارت میان دو کشور وجود داشته باشد. یعنی شرایط به گونهای نباشد که همواره تراز تجاری تهران و مسکو به ضرر ایران باشد. باید حداقل به تراز قابل قبولی برسیم. نکته منفی در این مدت داستان پهپادهایی است که فشارهای بینالمللی را علیه ایران وارد کرد. اینکه در گفتگوی چند ساعته میان پوتین و رئیسی تا چه اندازه به این موضوع پرداخته شده است، محل بحث و پرسش است.
روسها نقش مثبتی را در مذاکرات دیپلماتیک ایران با غرب ایفا نکرده و در آینده این نقش شاید تقویت شود
ساداتیان در ادامه اظهارات خود در ارتباط با تاثیر نشست اخیر رئیسی و پوتین بر آینده هماهنگیهای سیاسی و دیپلماتیک دو کشور به ویژه در زمینه پرونده هستهای تاکید کرد: «زمانی که مذاکرات برجامی در وین در جریان بود مورد تایید قرار گرفت که روسها نقش منفی را ایفا کردهاند. محمد جواد ظریف نیز همین موضوع را در مذاکرات ابتدایی برجام نیز مورد تایید قرار داد. در واقع، روسها چندان خواهان به سامان و ثبات رسیدن برجام نبوده و نیستند. باید توجه داشته باشیم طرف اصلی مذاکرات در حوزه برنامه هستهای آمریکا بوده که تا کنون متاسفانه مذاکرات مستقیم میان ایران و آمریکا صورت نگرفته است. حتی دو سال پیش نیز میانجیگری اروپا با مسئولیت مستقیم آقای جوزپ بورل از سوی ما مورد اعتنا قرار نگرفت.»
وی افزود: «بعد از عدم به نتیجه رسیدن احیای برجام با میانجیگری اروپا، توافق هستهای در یک سراشیبی بزرگ قرار گرفت. این به سامان نرسیدن به جایی رسیده که اخیرا قائم مقام وزارت خارجه آمریکا میگوید، هیچ دورنمایی را برای احیای برجام نمیبینند. متاسفانه آنچه اتفاق افتاد، شریک دانستن ایران در حمله روسیه به اوکراین بود. در نتیجه میتوان اظهار داشت که روسهای نقشی منفی و پر هزینه را در حوزه دیپلماسی برای کشورمان تحمیل کردهاند. آیا روسها در آینده میتوانند در موضوع پرونده هستهای به ایران کمک کند بسیار مورد تردید است. »