حسین قاسمی‌نژاد=کارشناس ارشد راه و ترابری

مشکل عمده‌ای که متاسفانه امروزه کم و بیش در اکثر نقاط کشور شاهد آن هستیم مقوله ناخوشایند تصادفات است که در سال‌های اخیر ضایعات جانی و مالی سنگینی بر جامعه تحمیل کرده است. بدترین پیامد هر تصادف، تلفات نیروی انسانی و خسارت مالی وارده بر شهروندان است. می‌توان گفت هر یک از ما بارها شاهد صحنه‌های دلخراش حوادث ترافیکی بوده‌ایم که در اثر آن، افرادی به‌طور مستقیم یا غیرمستقیم زیان مالی دیده‌اند. در این قبیل حوادث یکی از مشکلات اساسی که همچنان به قوت خود باقی است، مدیریت ایمنی ترافیک و مدیریت پس از بروز تصادف(صحنه تصادف) است. گذشته از اینکه طرفین حادثه مرتکب تخلف شده‌اند و زیان دیده‌اند، این امکان هم وجود دارد که شخص یا اشخاص دیگر هم بی‌آنکه کوچک‌ترین نقشی در وقوع حادثه موردنظر داشته باشند، متحمل خساراتی شوند. این خسارات ناخواسته نتیجه وجود ضایعاتی است که پس از حادثه تا مدت‌ها بر سطح سواره‌روها، اعم از خیابان، راه‌های اصلی و... باقی می‌ماند. به‌طوری‌که پس از بروز حوادث رانندگی که منجر به خساراتی مانند شکسته‌شدن شیشه خودرو، همچنین قطعات خودرو و... می‌شود، رانندگان بدون اینکه ضایعات را از روی سطح آسفالت محل برخورد خودروها جمع‌آوری کنند و آن را در گوشه‌ای از خیابان یا جاده قرار دهند، محل وقوع حادثه را ترک می‌کنند و حتی حاضر به صرف چند دقیقه وقت برای جمع‌کردن ضایعات و پاکسازی محل نیستند. ضایعات باقی مانده روی آسفالت سطح معابر و جاده‌ها، خطری برای خودروهایی است که از آن مسیر تردد می‌کنند و چه بسا به‌خاطر وجود ضایعات به‌جای مانده روی آسفالت معابر، خودروهای عبوری دچار خسارت شده‌اند و با توجه به وجود ضایعات، تردد سایر وسایل نقلیه عبوری با ضریب ایمنی پایین صورت گیرد.
از این‌رو این حرکت رانندگان عدم رعایت حقوق
شهروندی و نوعی کوتاهی در حق سایر رانندگان است. در ماده 93 آیین‌نامه راهنمایی و رانندگی قید شده رانندگانی که با حیوانات، اشیا، تاسیسات و مانند آنها تصادف و ایجاد خسارت می‌کنند، باید به‌منظور جلوگیری از بسته‌شدن راه و پیشگیری از بروز حوادث احتمالی دیگر، در صورت امکان حیوان مرده یا مصدوم، همچنین اشیای باقیمانده در محل تصادف را از سطح سواره‌رو بیرون برده و موظف‌اند صاحبان و مالکان آنها یا ماموران راهنمایی و رانندگی یا پلیس راه را از وقوع تصادف آگاه کنند. در این ماده عبارت «در صورت امکان» آورده شده و این سوال را به ذهن القا می‌کند که اگر این امکان به هر دلیلی برای راننده وجود نداشته باشد ضایعات همچنان درسطح معبر باقی می‌ماند و می‌تواند خسارت بعدی در پی داشته باشد. با توجه به موارد ذکر شده این موضوع همچنان در هاله‌ای از ابهام قرار دارد، اما بنا بر اظهارات رئیس وقت پلیس راهنمایی و رانندگی ناجا، در مرحله اول پس از وقوع تصادف افراد درگیر در تصادفات ملزم به جمع‌آوری ضایعات هستند و پس از آن در درون شهرها، شهرداری‌ها و در خارج از شهرها، وزارت راه مسئول جمع‌آوری این ضایعات است. در صورتی که ضایعات به‌جا مانده از تصادفات منجر به بروز تصادف دیگر شود، دستگاه‌ متولی به‌عنوان مقصر معرفی می‌شود، اما علی‌رغم اهمیت موضوع تا به امروز هیچ‌گونه اطلاع‌رسانی و آموزشی از سوی دستگاه‌های مسئول که برای بررسی صحنه تصادف در محل وقوع حادثه حاضر می‌شود انجام نشده و در محل صحنه تصادف نیز به‌طور جدی از سوی پلیس از رانندگان درخواست نشده قبل از ترک صحنه تصادف، قطعات آسیب‌دیده و ضایعات را از روی آسفالت خیابان یا جاده جمع‌آوری و آن را در گوشه‌ای قرار دهند. با توجه به موارد ذکر شده و در جهت رعایت حقوق شهروندی و افزایش ایمنی عبور و مرور ضروری است اطلاع‌رسانی و آموزش‌های لازم صورت پذیرفته و وظایف هر یک از دستگاه‌ها در خصوص موضوع جمع‌آوری آثار و ضایعات ناشی از تصادفات رانندگی اجرایی شود.