هشدار درباره گسترش جنگ در منطقه و تشدید فشارهای هسته‌ای
[عبدالباسط انصاری-راضیه زرگری] دکتر کمال خرازی، رئیس شورای راهبردی روابط خارجی، در گفت‌وگو با روزنامه انگلیسی فایننشال تایمز مواضع قاطعی در زمینه جنگ منطقه‌ای، حمله احتمالی اسرائیل به لبنان و تشدید فشارهای هسته‌ای از سوی غرب اتخاذ کرد. خرازی در این گفت‌وگو با هشدار به آمریکا و متحدان‌اش از هماهنگی محور مقاومت درصورت حمله لبنان سخن گفته و همچنین تداوم سیاست‌های کلان نظام در عرصه بین‌الملل را فارغ از اینکه چه‌کسی رئیس‌جمهور باشد یادآور شد. نگاهی به بخش‌هایی از این مصاحبه و نکات آن خواهیم داشت:
جنگ منطقه‌ای و حمایت تمام قد ایران و مقاومت از حزبالله
دکتر کمال خرازی در مصاحبه‌ای که روز گذشته با روزنامه فایننشال تایمز داشت در مورد احتمال وقوع جنگ در کل منطقه با حمله اسرائیل به لبنان عنوان کرد: «جمهوری اسلامی ایران علاقهای به یک جنگ منطقه‌ای ندارد.» وی همچنین در پاسخ به سؤالی درباره حمایت ایران از حزبالله درصورت حمله اسرائیل به لبنان گفت: «مردم لبنان، کشورهای عربی و اعضای محور مقاومت از لبنان در برابر اسرائیل حمایت خواهند کرد. احتمال گسترش جنگ به کل منطقه که همه کشورها ازجمله ایران درگیر آن شوند، وجود خواهد داشت و در چنان شرایطی، چاره‌ای جز حمایت تمام و کمال از حزبالله نداریم. اما گسترش جنگ به نفع هیچ‌کس نیست، نه ایران و نه آمریکا.»
ثبات اصول سیاست خارجی ایران و باز بودن درهای تعامل و مذاکره
خرازی همچنین در پاسخی هوشمندانه درباره وضعیت سیاست خارجی کشور با روی کارآمدن هر کدام از دو کاندیدا عنوان کرد: «بسته به آنکه چه‌کسی برنده شود، تفاوت‌هایی در رویکردها وجود خواهد داشت، اما راهبرد کلی سیاست خارجی توسط رهبری تعیین شده و تغییری نمی‌کند.» خرازی افزود: «انتخابات فرصتی برای گشایش‌های جدید بین ایران و غرب ایجاد می‌کند. اما کشورهای غربی باید از سیاست‌های کنونی عقب‌نشینی کرده و از جایگاه برابر و احترام متقابل با ایران وارد مذاکره شوند. اگر آنها تصمیم به همکاری بگیرند، ما آماده همکاری هستیم. ایران در دولت جدید مایل به انجام مذاکرات غیرمستقیم با واشنگتن در مورد برنامه هسته‌ای است درصورتی‌که این امر منجر به پیوستن مجدد آمریکا به برجام شود.»
احتمال تغییر دکترین هسته‌ای ایران، هشدار درباره مکانیسم ماشه
رئیس شورای راهبردی روابط خارجی ایران همچنین با اشاره به فتوای تحریم ساخت و به کار‌گیری سلاح هسته‌ای از سوی رهبر انقلاب به فایننشال تایمز گفت: «ما موافق ساخت سلاح هسته‌ای نیستیم. اما اگر موجودیت ایران با یک تهدید مواجه شود، طبعاً باید دکترین خود را تغییر دهیم.» خرازی همچنین با اشاره به زمزمه‌ها درباره احتمال فعال‌شدن مکانیسم ماشه برجام و بازگشت قطعنامه‌های شورای امنیت گفت: «اگر غرب مکانیزم ماشه را برای اعمال مجدد تحریم‌های سازمان ملل فعال کند، با واکنش شدید ایران در زمینه تغییر راهبرد هسته‌ای روبه‌رو خواهد شد.»
تداوم همکاری‌های نظامی ایران و روسیه و رد اتهام دخالت در جنگ اوکراین
وزیر اسبق امور خارجه با اشاره به اینکه فروش پهپادهای ایرانی به روسیه پیش از جنگ اوکراین بوده و اتهامات غرب درباره دخالت در جنگ اوکراین با فروش موشک بالستیک به این کشور صحت ندارد عنوان کرد: «ایران پیش از آغاز این درگیری، به روسیه هواپیماهای بدون سرنشین فروخته است. چنین اتهاماتی[فروش موشک بالستیک] وجود داشته است، اما صحت ندارد. هیچ مانعی بر سر راه معاملات تسلیحاتی ایران و روسیه وجود ندارد...تهران در حال مذاکره برای خرید جنگنده‌های روسی است و قرار است در آینده نزدیک یک توافق راهبردی جامع با آنها امضا کنیم.»
بازتاب سخنان خرازی در رسانه‌های خارجی
پس از بیان مواضع ایران درباره مسائل منطقه‌ای و هسته‌ای از سوی خرازی در گفت‌وگو با فایننشال تایمز تعدادی از رسانه‌های خارجی به انعکاس سخنان وی پرداختند. پایگاه شبکه راشاتودی روسیه در مطلبی با تیتر: «ایران متعهد است از حزبالله در برابر حملات اسرائیل محافظت کند»، پایگاه مطالعاتی «روسیه-جهان اسلام» با تیتر: «ایران متعهد به حمایت کامل از حزبالله درصورت تهاجم اسرائیل است»، الجزیره با تیتر: «ایران علاقهای به جنگ منطقه‌ای ندارد»، اورشلیم پست با تیتر: «ایران به هر طریق از حزبالله حمایت خواهد کرد»، آذربایجان 24با تیتر: « ایران متعهد به حماتی از حزبالله در برابر حملات اسرائیل است»، پایگاه شبکه امتیوی لبنان با تیتر: «ایران درصورت حمله اسرائیل به هر طریقی از حزبالله حمایت می‌کند» و خبرگزاری تاس روسیه نیز با تیتر: «دستیار رهبر ایران بر امکان تغییر دکترین هسته‌ای تهران تأکید کرد» به انعکاس سخنان دکتر خرازی پرداختند. الجزیره در رابطه با سخنان خرازی نوشت: «خرازی معتقد است آمریکا باید اسرائیل را مهار کند. هر چند اگر اسرائیل یک حمله همه جانبه علیه حزبالله انجام دهد، ایران با تمام امکانات از حزبالله حمایت خواهد کرد.خرازی افزود که کشورش علاقهای به یک جنگ منطقه‌ای ندارد و از آمریکا خواست برای جلوگیری از تشدید بیشتر، بر اسرائیل فشار بیاورد». روزنامه اسرائیلی اورشلیم پست نیز با اشاره به سخنان خرازی در مصاحبه با فایننشال تایمز اینگونه آورده است: «ایران علاقهای به جنگ منطقه‌ای ندارد. علاوه بر این، خرازی از آمریکا خواسته است که اسرائیل را تحت فشار قرار دهد و از تشدید تنش جلوگیری کند، زیرا ایران درصورت تشدید تنش «به هر طریق» از حزبالله حمایت خواهد کرد.» خبرگزاری تاس سخنان خرازی درباره احتمال تغییر دکترین هسته‌ای ایران و ثابت بودن اصول سیاست خارجی نظام را مورد توجه قرار داد و نوشت: «خرازی می‌گوید که اگر ایران با یک تهدید وجودی مواجه شود، طبیعتاً ما [باید] دکترین خود را تغییر دهیم. او همین ایده را در مصاحبه‌ای با الجزیره در ماه می‌بیان کرد. خرازی افزود: استراتژی سیاست خارجی کشور توسط فرمانده کل قوا تعیین می‌شود و پس از انتخابات نیز به همین صورت خواهد ماند.»
جمع‌بندی
نگارنده در مقاطع مختلف و پس از هر موضع‌گیری دکتر خرازی در سال‌های اخیر، مواضع وی را از جایگاه حاکمیتی او تحلیل کرده است. هشدار خرازی در رابطه با جنگ منطقه‌ای نیز در همین چارچوب است. خرازی به‌عنوان رئیس یک شورای بالادستی حاکمیتی درصدد تأکید بر عدم‌تغییر اصول سیاست خارجی نظام به‌خصوص در منطقه برآمده که یکی از این اصول حمایت از مقاومت در برابر اسرائیل است. تأکید بر چنین موضعی با عنوان «حمایت تمام و کمال از حزبالله» نشان می‌دهد سیاست منطقه‌ای نظام جمهوری اسلامی در هر شرایطی روبه‌روی رژیم صهیونیستی و در جهت تقویت مقاومت منطقه‌ای است. علاوه بر این تکرار موضع، احتمال تغییر دکترین هسته‌ای ایران درصورت احساس خطر امنیتی جدی را می‌توان مکمل این رویکرد و با توجه به تحولات منطقه‌ای برشمرد. نکته مهم دیگر در مصاحبه خرازی، اشاره به آمادگی نظام برای تنظیم سیاست خارجی، مطابق با جناح پیروز انتخابات در عین ثابت ماندن اصول است. این مسئله پیامی برای دوستان و دشمنان دارد که امکان تعامل نوع روابط، مذاکرات و... را با توجه به آن درنظر بگیرند.
