پیام های انتخابات 15 تیر

  دکترسیدعلی علوی -alavi@khorasannews.com   اینک که این یادداشت را می نویسم انتخابات همچنان در حال برگزاری است و نشانه ها از افزایش مشارکت نسبت به انتخابات 8 تیر حکایت دارد. در عین حال زمانی که یادداشت منتشر می شود به احتمال زیاد، میزان مشارکت و فرد پیروز در انتخابات مشخص شده است؛ اما فارغ از نامزد پیروز (چه آقای پزشکیان باشد و چه آقای جلیلی) چند نکته به نظر می رسد که به اختصار به آن خواهم پرداخت.   1.بازگشت جریان های سیاسی به صندوق رای یکی از ویژگی های انتخابات ریاست جمهوری چهاردهم را می توان بازگشت اکثر قریب به اتفاق جریان سیاسی به مسیر صندوق رای دانست از سیدمحمد خاتمی و بهزاد نبوی تا فخرالسادات محتشمی‌پور و عفت مرعشی از صادق زیبا کلام تا دکتر همایون کاتوزیان این خود نویدبخش سرآغازی جدید می تواند باشد تا تثبیت شود برای هرگونه تغییری تنها مسیر صندوق رای مسیر مطلوب است. این آشتی دوباره با صندوق رای را باید به فال نیک گرفت که به خودی خود به هر میزان که نمی خواهم به آن وارد شوم سرمایه آفرین و فرصت زاست.   2.بازهم مردم سالاری دینی گرچه ساختار حکمرانی در جمهوری اسلامی بارها تمکین خود به رای اکثریت را نشان داده است اما مرور آن خالی از لطف نیست آن گاه که در رقابت بین آقایان خاتمی و ناطق، آقای خاتمی با 20 میلیون رای رئیس‌جمهور شد و چه آن گاه که آقای روحانی پس از حوادث تلخ انتخابات دهم در انتخابات یازدهم ریاست جمهوری با اختلاف حدود 200 هزار رای رئیس جمهور هفتم شد. اینک نیز براساس برآوردها نتیجه انتخابات ریاست جمهوری چهاردهم نیز چنین خواهد بود این که مشابه انتخابات 8تیر نتایج آرای دو نامزد به هم نزدیک باشد و پیروز رقابت برای ریاست جمهوری نهم با اختلافی کم برنده انتخابات شود بسیار محتمل است؛ احتمالی که حالات مختلف آن را جمهوری اسلامی تجربه کرده است. آنچه مهم است البته در این مقطع تمکین از قانون است.   3.رئیس جمهوری با اکثریت شکننده براساس آنچه آمد در این انتخابات رقابت بین نامزدها چنان نزدیک است که فرد برنده به احتمال زیاد با اختلافی کم برنده انتخابات خواهد شد می تواند مشابه ریاست جمهوری یازدهم آقای روحانی با اختلافی اندک چندصد هزارتایی باشد می تواند حداکثر با اختلاف 3-4 میلیونی باشد اما در هر حال رئیس جمهور دولت چهاردهم با اکثریتی شکننده پیروز انتخابات است شرایطی که طبیعتا اقتضائات خود همچون توجه به همگرایی و عدم تحریک بدنه رقیب و مراقبت از دوقطبی ها را می طلبد.   4.بازنده قدرتمند در این انتخابات همچنان که فرد پیروز از اکثریت شکننده برخوردار است در مقابل بازنده انتخابات 15 تیر بازنده قدرتمندی است جریانی که به 5 نکته باید توجه داشته باشد. نخست پذیرش قواعد بازی سیاست که براساس این قاعده فرق برنده و بازنده تنها یک رای می تواند باشد، دوم این که در صورت اعتراض، قانون مسیرهای خود را دارد و باید مراقبت کرد که تجربه تلخ انتخابات 88 تکرار نشود، سوم تمکین از قانون پس از فرایند اعتراض و اعلام نتیجه، چهارم کنترل احساسات در بدنه هوادارای و طرفداران میلیونی و نکشاندن موضوعات به کف خیابان ها و پنجم این که یک بازنده قدرتمند در صورت رعایت قواعد بازی سیاست می تواند برنده دور بعد باشد.   5.رئیس جمهور همه جمهور چه آقای پزشکیان به عنوان نماینده جریان اصلاحات رئیس جمهور شود و چه آقای جلیلی به عنوان نماینده جریان اصولگرایی رئیس جمهور شود، به نظر می رسد از صبح شنبه چند نکته را باید مد نظر قرار دهند؛ نخست این که رقابت های انتخاباتی تمام شده است و فرد برگزیده نه صرفا نماینده25 یا 30درصد سبد رای پیروز انتخابات و نه صرفا نماینده50 یا55 درصد افراد شرکت کننده در انتخابات بلکه نماینده آن 50تا40 درصدی است که به هر دلیل در انتخابات شرکت نکرده اند. در واقع رئیس جمهور نهم که امروز مشخص می شود اولا باید خود را نماینده همه آحاد جامعه ایران اعم از طرفداران و مخالفان و بی تفاوت ها و معترضان بداند و برای همه آن ها ریاست جمهوری کند و خود را خادم همه جمهور بداند.   6.کشور در دو راهی تصمیم های سخت نکته دیگر آن که فارغ از این که چه کسی ریاست جمهوری نهم است و فارغ از همه وعده هایی که در ایام انتخابات داده شده است کشور در دو راهی تصمیم های سختی است، دو راهی موکول کردن چالش ها به آینده و تحمیل هزینه های بیشتر به آیندگان و طبیعتا فشردن فنر آسیب ها یا برنامه ریزی برای اخذ تصمیم های سخت برای گذر از یک گردنه تاریخی. طبیعتا چنین دو راهی جز با اخذ تصمیم های حساب شده و همراهی مردم امکان پذیر نیست و در عین حال از این واقعیت نمی شود چشم پوشید که مسئله اصلی و روزمره مردم مسئله بهبود معیشت و اقتصاد کشور است.   7.گذر مردم از دسته بندی های رایج اصولگرایی و اصلاح طلبی نتایج انتخابات 8 تیر با مشارکت 40 درصدی و پیشتازی آقای پزشکیان به عنوان نماینده جریان اصلاح طلب با اختلاف یک میلیون رای نسبت به آقای جلیلی به عنوان نماینده جریان اصولگرا برخلاف برآوردهای اولیه که حرف از پیروزی نماینده جریان اصولگرا در مشارکت های حدود 40 درصد می زد مسئله قابل تاملی است که طبیعتا توسط مراکز پژوهشی و جامعه شناسان سیاسی و اجتماعی باید مورد مطالعه قرار بگیرد اما آنچه می توان گفت این است که جامعه ایران از ادبیات سیاسی دهه های 70 و 80 خود گذر کرده است که جامعه امروز ایران را فارغ از حالت مطلوب، باید در واقعیت امروزش ارزیابی مجددی کرد.   8.مشارکت تامل برانگیز گرچه امید داریم که مشارکت در انتخابات 15 تیر، مرز 50 درصد را بگذراند اما از این واقعیت نمی توان چشم پوشید که حتی در این صورت این مشارکت 50 درصدی با میانگین نرخ مشارکت انتخابات ریاست جمهوری( 65 درصد) اختلافی 15 درصدی و با حداکثر نرخ مشارکت انتخابات ریاست جمهوری(85 درصد) فاصله 35 درصدی دارد اما شناسایی دلایل این کاهش مشارکت 15 تا35 درصدی نیاز به بررسی دقیق دارد. موضوعی که طبیعتا باید یکی از اولویت های اجزای حکمرانی جمهوری اسلامی باشد از این واقعیت نمی توان چشم پوشید که مردم به معنای آحاد مردم مهم ترین قدرت جمهوری اسلامی در 45 سال گذشته بوده عنصری که میزان مشارکت در انتخابات چند دوره اخیر نشان داد باید به آن توجه ویژه ای شود.