میراث گاندی پس از77سال

هند چه پیشرفت های مهمی در حوزه سیاسی داشته است؟ساختار سیاسی این کشور چگونه است؟مهم ترین  چالش های سیاسی مودی چیست؟خبرنگار اعزامی خراسان به دهلی نو به این سوالات پاسخ داده است هادی محمدی -  یکی از معروف ترین نمادهای هند در دنیای امروز مهاتما گاندی است. او یک انقلاب بزرگ بدون خشونت را در شبه قاره  هند پایه گذاری کرد و توانست استعمار بریتانیا را شکست دهد و آن ها را از هند و کشورهای اطرافش که بعدها جدا شدند، اخراج کند. ایرانی ها نیز هند را علاوه بر محصولات فرهنگی و غذایی اش به گاندی می شناسند. حداقل یکی از خیابان های معروف تهران را که به این نام است، به خاطر دارند. اما هند فقط گاندی نیست و در 77 سال اخیر پیشرفت های مهمی در حوزه سیاسی داشته است. کشوری که امروز در جمعیت پس از سال ها از مقام دوم به مقام اول جهان ارتقا یافته و حالا قطعا می تواند بگوید بزرگ ترین دموکراسی جهان است. در روزهایی که ایران داغ ترین روزهای سیاسی خود را می گذراند و شش نامزد انتخابات ریاست جمهوری زودرس ما در حال رقابت بودند، سفر ما هم به هند آغاز شد، سفری یک هفته ای که در قالب یک تور بین المللی با حضور 21 خبرنگار از 10 کشور جهان شامل ایران، بلاروس، مغولستان، ازبکستان، تاجیکستان، قزاقستان، گرجستان، قرقیزستان، ترکمنستان و ارمنستان برگزار می شد با این ویژگی که تنها کشور دارای 4 سهمیه در میان این گروه جمهوری اسلامی ایران بود که نشان از توجه هندی ها به ایران و نقش محوری تمدن ایران در این منطقه اوراسیا دارد. نتیجه این سفر گزارش هایی است که در روزهای آینده نیز می خوانید.   سفر به بزرگ ترین دموکراسی جهان اگرچه انتخابات ما در داغ ترین سطح خود و در هفته آخر رقابت های دور اول جریان داشت اما ما در روزهایی وارد دهلی نو پایتخت هند شدیم که چند روزی از پایان انتخابات پارلمانی چند هفته ای در هند می گذشت و مودی همچون همه این 10سال توانست پیروز شود و حزبش (بهاریتا جاناتا) که بزرگ ترین حزب سیاسی دنیاست، حالا باید مقدمات تشکیل کابینه جدید را بچیند با این تفاوت که نیاز به ائتلاف کوچکی دارد تا اکثریت را به دست گیرد. بر همین مبنا بود که هنوز در خیابان ها پوسترهای تبلیغاتی دیده می شد و به ویژه عکس مودی را بارها می شد در مسیر دید. مودی برای سومین دوره متوالی بر کرسی نخست‌وزیری ابقا شد، اتفاق کم نظیری که از زمان استقلال هند تاکنون، دومین بار است. پیش از این فقط جواهر لعل نهرو در سال‌های پس از ۱۹۶۲ میلادی موفق شده بود که سه بار دولت را پشت سر هم رهبری کند. بیش از ۹۶۸ میلیون نفر از جمعیت 1.5 میلیارد نفری هند واجد شرایط رأی دادن بودند که معادل ۷۰ درصد کل جمعیت این کشور است. ۶۴۲ میلیون رأی‌دهنده در این انتخابات شرکت کردند که ۳۱۲ میلیون نفر از آن ها زن بودند که این بالاترین میزان مشارکت رأی‌دهندگان زن در انتخابات هند است. قانون اساسی هند در سال ۱۹۴۹ به تصویب رسید و از ۲۶ ژانویه ۱۹۵۰ به اجرا درآمد که از آن هنگام تاکنون بدون تغییر اساسی با موفقیت اجرا شده‌است. در نظام سیاسی هند، نخست‌وزیر بالاترین مقام اجرایی کشور است و رئیس‌جمهور مقامی تشریفاتی است که معمولاً از میان چهره‌های دارای محبوبیت گسترده در سراسر کشور انتخاب می‌شود. حزبی که اکثریت آرا را در انتخابات به دست آورد، نخست‌وزیر را تعیین می‌کند و با احزاب ائتلافی هیئت دولت را تشکیل می‌دهد. رئیس‌جمهور از جمع بندی آرای نمایندگان مجالس مرکزی و ایالتی از میان کاندیداهای احزاب تعیین می‌شود. قوه مقننه هند دربرگیرنده دو مجلس با نام‌های لوک‌سابا (مجلس عوام) و راجیاسابا (مجلس سنا) است. بیش از ۷۰۰ حزب سیاسی در هند وجود دارد که به سه گروه ملی، منطقه‌ای (ایالتی) و محلی تقسیم می‌شوند. هند یک جمهوری فدرال است که از زمان استقلال، دولتی مردم‌سالار داشته‌است.   مهم ترین درس از موزه نخست وزیری هندی ها شعار مهمی را در راه توسعه خود قرار داده اند با این عنوان  «building a nation ، no just road» به این مفهوم که دنبال فقط ساختن ظاهر کشور نیستند بلکه باید ملت و مردم هم به عنوان اصلی ترین سرمایه های هر کشوری ساخته شوند. این مطلب را در موزه نخست وزیری دهلی نو می توان به خوبی دید. یکی از کارهای مهم و ماندگار مودی که شاید جای الگو پذیری برای ما را هم داشته باشد همین موزه نخست وزیری است. در این مرکز دو ساختمان قدیمی و مدرن وجود دارد. ساختمان قدیمی محل نخست وزیر جواهر لعل نهرو همراه ضد استعماری گاندی است که ساختمانی تاریخی محسوب می شود و یک بنای مدرن کروی شکل که در آن همه نخست وزیران هند از سال 1947 تاکنون دارای بخش مجزا بوده و معرفی شده اند. حتی کسانی که با حزب حاکم فعلی زاویه و مخالفت داشته یا با شخص مودی رقابت کرده اند. همچنین در این موزه تاریخ توسعه هند از روز اول استقلال تاکنون در قالب ویدئو و تصاویری به نمایش گذاشته شده اند، نقاط عطفی همچون ساخت بمب اتمی، ارسال ماهواره به فضا، اولین مدال های المپیک، جنگ با پاکستان، پیشرفت های پزشکی و نرم افزاری و ... از جمله این تصاویر و ویدئو ها بود اما همان که گفتم یعنی بزرگان سیاست خود به ویژه کسانی را که از مردم رای گرفته و زمانی مسئولیت های عالی را در کشورمان برعهده داشته اند، فراموش نکرده و از تاریخ حذف نکنیم، مهم ترین درس این بازدید بود.   روایت آقای وزیر از دولت شهید رئیسی یکی از دیدارهای خوب و مهم ما در دهلی نو دیدار با وزیر خارجه مجرب و کهنه کار هند آقای سوبرامانیام جایشانکار بود. در هند وزرای خارجه به راحتی تغییر نمی کنند تا پیام ثبات در سیاست خارجی به دنیا فرستاده شود. آقای جایشانکار روابط خوبی هم با مسئولین ایرانی داشت و چندین بار در مجامع بین المللی مشترک با ایران از سازمان ملل و جنبش عدم تعهد گرفته تا سازمان شانگهای و بریکس با مقامات ایرانی دیدار و گفت و گو کرد. وی 25 دی سال قبل نیز سفری به تهران داشت و با وزیر خارجه و رئیس جمهور شهید کشورمان دیدار کرد. جایشانکار در دیدار با خبرنگاران حاضر در این تور رسانه ای هم بار دیگر به موضوع شهادت رئیس جمهور ایران و وزیرخارجه کشورمان اشاره و آن را یک تراژدی توصیف کرد. او از روابط شخصی خود با امیرعبداللهیان گفت و این که چقدر متاسف شده است. وزیرخارجه هند از پیشرفت های این کشور تعریف کرد و این که همه می توانند این تغییر سریع را بفهمند و ببینند و برای این حرفش مثالی از جاده سازی زد و این که روزی 30کیلومتر جاده در هند ساخته می شود. جایشانکار به موضوعات ایران هم در پاسخ به سوالات خبرنگاران ایرانی اشاره کرد. از پیشرفت همکاری ها با دولت شهید رئیسی در زمینه کریدورها گفت و از جمله امضای قرارداد چابهار و این که ایرانی ها می توانند به راحتی ویزای الکترونیک هند را بگیرند و مشکل خاصی وجود ندارد. او در پاسخ به سوال خراسان درباره چگونه حل کردن مشکل تحریم به استفاده از ارز های ملی اشاره کرد و گفت که این موضوع اساسی در تجارت ایران و هند است که به مقامات ایرانی هم به صراحت گفته است. حرف وزیرخارجه هند را باور کردیم اما در جلسه دیگری با معاون وزیر دفاع هند حرف دیگری شنیدیم. به او گفتم چرا با وجود این که مدعی هستید در ساخت تسلیحات نظامی به روز شده اید و به 100کشور صادرات دارید ، ایران جزو مقاصد صادراتی یا واردات تسلیحاتی شما نیست، او هم به صورتی دیپلماتیک پاسخ داد ما با همه کشورها روابط دوستانه داریم و از جمله ایران دوست ماست اما به خاطر تحریم ها نمی توانیم با ایران روابط نظامی داشته باشیم. اگرچه حرف او در ظاهر درست بود اما وقتی گفتم تحریم های تسلیحاتی ایران طی قطعنامه 2231 از اکتبر دو سال قبل به پایان رسیده، دیگر جوابی نداشت. این موضوع البته ربط زیادی به روابط مستحکم هند با آمریکا و حتی همکاری های نظامی این کشور با اسرائیل دارد و از این زاویه می توان آن ها را درک کرد.   مشکلات هند در دوران مودی هند اما  همچنان مشکلات سیاسی بزرگی پیش روی خود دارد، در مرزها با پاکستان، در سیاست با چین و روسیه، در داخل با مسلمانان و اقلیت های قومی و مذهبی؛ اما دولت مودی سعی کرده با کاستن از شعارهای ناسیونالیستی گذشته و نگاه به آینده راه درست را پیدا کند تا این پرجمعیت ترین کشور جهان را به ساحل آرامش برساند. آن ها می گویند در هند جا و امکانات برای همه اقوام و مذاهب وجود دارد، شاید برای همین است که تابلوهای شهری خود را به 5 زبان می نویسند تا همه بخوانند و خود را در این کشور هموطن بنامند. در کشوری که حتی برای آرامش حیوانات از جمله طاووس های خیابانی قانون و تابلو وجود دارد و میمون ها می توانند با امنیت کامل زندگی کنند و گاوها مقدس هستند و این را در خیابان های دهلی نو می توانید ببینید، حتما انسان ها نیز می توانند آینده داشته باشند و از این ظرفیت جمعیتی به خوبی برای توسعه کشورشان استفاده کنند و حتی درس هایی برای کشورهای دیگر داشته باشند. هند در دوران مودی روابط خوبی با کشورمان داشته و همچنان خواهان این روابط خوب است. در میان سخنان مقامات وزارت خارجه این کشور از وزیرخارجه تا سخنگو تا همراهان ما در این سفر، می شد اشتیاق به ایران را دید. چه در حوزه فرهنگی که خود را چندان دور نمی دیدند و چه در سیاست که برایشان اصلاح طلب و اصولگرا فرقی نداشت و حتی آماده هر نوع نتیجه ای در انتخابات بودند. معتقد بودند ما با شرق و غرب رابطه خوبی داریم و ایران با هر دولتی برای ما یک دوست و همکار خوب خواهد بود هرچند تاکید داشتند اگر دولت آینده تحریم ها را رفع کند، حتما تحول شگرفی در روابط ایجاد می شود. با ما در بخش های دیگر این گزارش با موضوعات اقتصادی و فرهنگی همراه باشید.