مزیت های عرضه خودرو در بورس کالا
گروه اقتصاد کلان: به تازگی عبدالناصر همتی، وزیر اقتصاد درباره موضوع عرضه خودرو در بورس کالا بیان کرده که در این خصوص اختلاف نظرهایی میان نهادهای مختلف وجود دارد، اما شورای عالی بورس بر این باور است عرضه خودرو در بورسکالا میتواند به شفافیت و بهبود عملکرد بازار کمک کند. کارشناسان بازار سرمایه و بورس کالا ضمن استقبال از پیشنهاد وزیر اقتصاد معتقدند که عرضه خودرو در بورس کالا می تواند به شفافیت هر چه بیشتر این بازار کمک کند و قیمت ها را در بلند مدت به تعادل برساند. برای تعیین قیمت خودرو در بورس کالا قیمت پایه اعلام میشود که اساس تعیین این مبلغ، قیمت کارخانه است، در مکانیزم عرضه و تقاضا دو اولویت زمان و قیمت مهم است که قیمت از زمان مهمتر است هر کس قیمت بالاتر را به عنوان خریدار تقاضا کند میتواند صاحب خودرو شود البته تعداد عرضه محدود است و تا یک ساعت مشخصی امکان ثبت درخواست خرید وجود دارد. بر اساس تعداد تقاضایی که شکل میگیرد، میتوان قیمت را پیش بینی کرد. آن طور که فعالان بورس کالا می گویند در صورت عملی شدن این اتفاق؛ برای تعدادی از خودروها تقاضای بیشتری شکل میگیرد که به دنبال آن قیمت بالا میرود. البته تعدادی دیگر از خودروها تقاضای کمی دارند و نزدیک به همان قیمت پایه معامله میشوند. البته این امکان وجود ندارد که قیمت خودروها از بازار آزاد بالاتر برود.
نگاه کارشناسی
یک کارشناس بازار سرمایه در رابطه با موضوع احتمال عرضه خودرو در بورس کالا می گوید: برای اینکه یک بازار واقعی شکل بگیرد باید خودرو در مقیاس و حجم مناسبی در بورس کالا عرضه شود و عرضه قطره چکانی در بورس کالا سیاست مناسبی نیست. حمید مرتضیکوشکی، کارشناس بازار سرمایه با اشاره به موضوع احتمال عرضه خودرو در بورس کالا گفت: موضوع مربوط به بورس کالا، به ویژه در زمینه خودرو، مسئلهای است که حاشیههای بسیار زیادی را هم در صنعت خودرو و هم بازار سرمایه ایجاد کرده است. وی گفت: خیلی از ما معتقدیم که چرا باید شیوه قیمتگذاری خودرو به نوعی باشد که منافع آن برای عمده جامعه و مردم نباشد. این کارشناس بورسی مطرح کرد: اینکه امروز ما مدعی این باشیم که مدل قیمتگذاری فعلی میتواند به رفاه مردم کمک کند، در حالی که اگر از یک خیابان عبور کنیم و از مردم بپرسیم که خودروی خود را با چه نرخی خریداری میکنند، خیلی کم پیش میآید که به مبانی قیمتهای کارخانه رجوع کنند. کوشکی افزود: این مسئله نشان میدهد که عمده سودی که در این میان از تفاوت میان قیمت کارخانه و بازار خلق میشود، در نهایت به سود منافع مردم منتهی نمیشود و حتی در برخی مواقع سود واسطهها از سود شرکتهای خودروساز بیشتر است و بخش تاسف بار مسئله در این است که شرکتهای خودروساز تا امروز نزدیک به ۲۰۰ همت زیان انباشته دارند. وی اظهار کرد: با این حال، اینکه تصور شود آزاد سازی قیمت خودرو منجر به بهبود وضعیت صنعت میشود، به این صورت هم نیست که برخی تصور میکنند. چراکه در کنار آزادسازی باید سیستم مدیریتی و بهرهوری تولید نیز اصلاح شود. چراکه امروز ما شاهد برخی اعتراضها به ارقام و صورتهای مالی هستیم که در شرایطی که وضعیت مناسب نیست چرا باید هزینهها تا این حد بالا باشد. این کارشناس بورس در رابطه با اینکه عرضه خودرو در بورس کالا باعث افزایش قیمتها میشود؟ گفت: در طرف دیگر، واقعیت بازار مشخص است و بازار کار خود را انجام میدهد، اینکه ما بگوییم با عرضه خودرو در بورس کالا، سیگنالهایی برای افزایش قیمت در بازار آزاد خودرو داده میشود، درست نیست. کوشکی ادامه داد: اتفاقا عرضه خودرو در بورس کالا به بازار آزاد این پیغام را مخابره میکند که در موضوع قیمتها باید منطقیتر رفتار کند. در این زمینه ما میتوانیم موضوع را از روی دیگر سکه بررسی کنیم. به عبارتی اینکه یک سیستم معاملاتی شفاف در بورس کالا و به صورت توافقی شکل بگیرد که در آن قیمت خودرو به شکلی رسمی و توافقی حتی بیشتر از ۲۰ درصد کمتر از قیمت بازار آزاد معامله شود، یعنی بازار آزاد باید محتاطتر و منطقیتر رفتار کند. وی در رابطه با نوع و مدل مطلوب عرضه خودرو در بورس کالا خاطر نشان کرد: مهمترین نکته در این رابطه به نوع و نحوه عرضه خودرو در بورس کالا باز میگردد. یک مثل در اقتصاد وجود دارد که میگوید «آدم صفر بگیرد اما یک نگیرد»؛ یعنی اگر قرار است کاری را انجام دهیم باید آن را درست و مطلوب انجام دهیم و متاسفانه خیلی از تصمیمات در حوزه اقتصاد به صورت ناقص اتخاذ میشود و در نهایت منتقدان میگویند ما گفتیم این کار را انجام ندهید و حالا هم نتیجه نداده است. این کارشناس بازار سرمایه افزود: بنابراین اگر قرار است در بورس کالا خودرو عرضه شود باید عرضه در اندازه و مقیاس مطلوبی صورت بگیرد، نه اینکه بین ۵ تا ۱۰ درصد از میزان عرضه را در بورس کالا انجام دهیم. به عبارتی میزان عرضه باید در حجمی باشد که اسم آن را بازار بگذاریم. چراکه در غیر این صورت، عرضه خودرو در بورس کالا خاصیت و ماهیت یک بازار را ندارد و در نهایت گرایش قیمت خودروها به قیمت بازار آزاد منتهی میشود. کوشکی گفت: نکته دیگر این است که در برخی مواقع ما شاهد ابطال در معاملات هستیم و نهاد ناظر نیز وظیفهاش نظارت و معاملات است. اما این نباید به این معنا باشد که زمانی که کشش بازار به سمتی بود که قیمتها را افزایش دهد، نهاد ناظر مدام در حال سرکوب و ابطال معاملات باشد، باید اجازه داد بازار مسیر خود را طی کند تا به یک تعادل برسد. چراکه در این شرایط، موضوع افزایش قیمت خودرو و نزدیک شدن آن به نرخ بازار آزاد، تا حدودی عطشهای کاذب سرمایه گذاری را از بین میبرد تا تقاضاهای کاذبی که امروز شکل گرفته و خودرویی که در همه کشورها یک کالای مصرفی است را به یک کالای سرمایهای تبدیل کرده است، اصلاح شود.