شناسایی ریسک های سیستماتیک در بازار سرمایه
گروه اقتصاد کلان: بازار سرمایه کشور طی یک سال گذشته وارد یک شرایط پیچیده و خاص شده که بی سابقه بوده است. تنشها و تکانه های متعدد سیاسی که هر ماه به انواع گوناگون بر مقدار و شدت آن افزوده شد. از درگیریهای نظامی بین ایران و اسرائیل، سقوط هلیکوپتر رئیس جمهور ،ترور اسماعیل هنیه در تهران و شهادت دبیرکل حزبالله لبنان توسط اسرائیل و حالا درگیری و تنشهای سیاسی دوباره بین ایران و اسرائیل باعث شد یک فضای عدم قطعیت و عدم اطمینان در بازار سهام شکل بگیرد. به گزارش «تجارت»، بازار سهامی که خود علاوه بر این مشکلات سیاسی، مشکلات بسیار دیگری از جمله ناترازی انرژی روبرو بوده به گونه ای که در تابستان با مشکل قطعی برق و در زمستان با قطعی گاز مواجه بوده است. دستورالعملهای خلق الساعه سال گذشته و فاصله ارز نیمایی و بازار آزاد و افزایش هزینههای فراوان در کنار قیمت گذاری دستوری باعث شده است عملکرد صنایع بورسی به طور قابل محسوسی افت کند. افت عملکردی که با کاهش حاشیه سود شرکت عملیاتی شرکتها در گزارش های آنها در کدال مشخص و نمایان شد. تداوم این گونه حوادث و اتفاقات و مساعد نبودن شرایط و زیرساخت ها باعث ایجاد عدم قطعیت و عدم اطمینان و نوسانات شدید در بازارهای مالی مانند بازار سهام می شود. در دنیا هم شاهد بودهایم که همواره بحران های سیاسی به عنوان یکی از عوامل اصلی بی ثباتی در اقتصاد جهانی تاثیر قابل توجهی بر بازارهای مالی میگذارند، زیرا این بحران های سیاسی آینده را نامشخص میکند و سرمایه گذاری را با سطح بالایی از عدم قطعیت مواجه میکند. این عدم قطعیت باعث میشود که افراد فعال در بازارهای مالی ریسک گریز شده و تمایل به حفظ اصل سرمایه خود داشته باشند. همچنین این دست از اتفاقات باعث کاهش اعتماد به موسسات و نهادهای مالی و اقتصاد کشورها میشود که این خود عاملی برای فرار سرمایه از بازار بورس است. سرمایه ای که با فرار از بازار سهام احتمالا وارد داراییهای امن مانند طلا و ارز میشود و تقاضا را برای آنها در بازار بالا میبرد و باعث افزایش نرخ ها و در نهایت رشد تورم و بیارزش شدن پول ملی می شود.
ارزیابی کارشناسان چیست؟
برخی کارشناسان معتقدند که احتمال شکست سطوح حمایتی بورس با افزایش تنشها وجود دارد. به همین دلیل همچنان تقاضا برای صندوقهای طلا صعودی افزایشی خواهد بود. بازار سهام در هفته گذشته تحت تاثیر ریسک های سیاسی روند نزولی داشته است. اما به دلیل محدودیت دامنه نوسان تا حدودی اثر هیجان روانی بازار کنترل شده است. اما در هفته آینده وضعیت بازار بسیار تعیین کننده خواهد بود. شاخص کل در نزدیکی مقاومت کوتاه مدت خود وارد یک روند اصلاحی شده است. شاخص هموزن نیز در نزدیکی حمایت کوتاه مدت خود قرار دارد. اما به دلیل افزایش ریسک های سیاسی شکست رو به پایین حمایت بسیار جدی است. به همین دلیل روند کوتاه مدت آن احتمالا نزولی خواهد بود. در آخرین روز معاملاتی نیز نمادهای شاخصساز عرضه بیشتری به نسبت نمادهای کوچک و متوسط داشتهاند. به همین دلیل احتمال اینکه شاخص افت کند بیشتر است. محمود مرادی، کارشناس بازار سرمایه معتقد است که در مقطع کنونی صندوقهای درآمد ثابت ریسکی ندارد و مانند بانک سرمایه مردم در آنجا امن است. چراکه دارایی آنها بیشتر اوراق دولتی یا شرکت و شهرداریها است. صندوقهای طلا نیز بیشتر شمش، سکه و پول نقد است که در انبار بانکها یا بورس کالاست که کاملا امن خواهد بود. این کارشناس بازار مالی با اشاره به اینکه در روزهای اخیر قیمت جهانی اونس با وجود حمله ایران به اسرائیل تغییر چندانی نداشته است، گفت: این مسأله نشان میدهد که رشد قیمت اونس در آستانه حمله اسرائیل به لبنان پیشخور کرده است. او افزود:هرچند رشد بورس چین خبر از افزایش تقاضا کامودیتی ها دارد. این مسأله میتواند رشد قیمت کامودیتی ها را به همراه داشته باشد. اما در مقابل اتفاقاتی که اخیرا در منطقه افتاده افت بازار سهام رخ داده است. در مقطع کنونی صندوقهای درآمد ثابت ریسکی ندارد و مانند بانک سرمایه مردم در آنجا امن است. چراکه دارایی آنها بیشتر اوراق دولتی یا شرکت و شهرداریها است. صندوقهای طلا نیز بیشتر شمش، سکه و پول نقد است که در انبار بانکها یا بورس کالاست که کاملا امن خواهد بود. مرادی با تاکید بر اینکه فعلا روند بازار مثبت نیست با وجود اینکه نمادهای ارزنده در بازار سهام است، تصریح کرد: در چند وقت اخیر افزایش عرضه سهام در بازار باعث شده که ارزش نمادها کاهش پیدا می کند. در مقطع کنونی استراتژی معاملهگرها نخست باید حفظ ارزش پول باشد. به همین دلیل در شرایط کنونی باید سرمایهگذاران در چینش پرتفو توجه کنند. این افراد باید دارایی خود را به یک نسبت مشخص تعیین کنند. به عبارت دیگر بخشی از پرتفوی خود را طلا، املاک و سهام قرار دهند. به همین دلیل باید به زمان ورود پول به بورس توجه کنند.
همچنین او تصریح کرد: بازار سهام ریسک دارد و محدود شدن دامنه نوسان نباید خیلی طولانی محدود شود همانطور که سایر بازارها معاملات آن محدودیتی ندارد. این موضوع نقدینگی بازار معاملات را افزایش میدهد. در هفته اخیر ارزش معاملات خرد روزانه حدود میلیارد تومان به ثبت رسانده که نسبت به میانگین هفتگی، ۳۲ درصد و نسبت به میانگین ماهانه ۴۷ کاهش داشته است. در یک هفته گذشته برآیند معاملات در بازار سهام، خروج نقدینگی حقیقی به ارزش ۴۴۰۰ میلیارد تومان را نشان میدهد. در یک هفته گذشته بر شدت خروج هم نسبت به میانگین ماهانه افزوده شده است. در روز پایانی هفته ارزش صفهای فروش با افزایش ۹۶۵ میلیارد تومانی نسبت به میانگین هفتگی، در محدوده ۳۱۳۰ میلیارد تومان قرار گرفت. برآیند معاملات صندوقهای درآمد ثابت نیز در یک هفته گذشته حاکی از ۳۱۰۰ میلیارد تومان ورود نقدینگی حقیقی به این صندوقها است. در شرایط تورمی مهمترین سیاست اقتصادی کشور، افزایش نرخ بهره است. به همین دلیل در شش ماه گذشته نرخ اخزا از حدود ۲۸ درصد به ۳۵ درصد رسید. هرچند تا دامنه ۲۸ درصد کاهش پیدا کرده بود اما دوباره در هفته گذشته به مرز ۳۲ درصد رسید. در حال حاضر موضوع کسری بودجه نیز به عنوان یک چالش جدی در اقتصاد کشور مطرح است و میتواند در نرخ اوراق موثر باشد. حسن کاظمزاده، تحلیلگر بازار سرمایه گفت: علیرغم کاهش هیجان مثبت بعد از حمله موشکی ایران، صندوقهای طلا کماکان مقصد پولهای بزرگ هستند که از ترس افزایش تنشهای سیاسی است. از این رو سرمایه های مردم به دارایی امن پناه میبرند. او افزود: با افزایش شدت درگیری در لبنان احتمال حمله زمینی اسرائیل به این کشور و پاسخ به ایران نیز پیدا کرده است. هر چند دلار رفتار دیگری را نشان میدهد. البته این را هم یادآوری کنیم همیشه واکنش دلار واکنش واقعی و درستتری بوده است. به طور کلی بازار در حال حاضر از ترس تحولات سیاسی و البته با توجه به دامنه فعلی، تماشاچی بودن را انتخاب کرده است. عاملی که بخواهد بازار را به جلو هل بدهد پیدا نمیشود. بسیاری بر این عقیدهاند این محافظهکارانترین و محتاطانهترین کاری است که میشود کرد و حداقل کاریست که انجام داد. اولویت با ضرر نکردن و خنثی کردن فشارهای سیاسی بر بازار است. در این راه قطعا نقدشوندگی قربانی میشود ولی کسی ضرر نخواهد کرد یا حداقل خیلی ضرر نخواهد کرد. راه دیگر اینکه کمی محافظه کاری را کنار گذاشته و افزایش حجم معاملات بازار را به نقاط منطقی برای خرید میرساند و گردش خوبی را ایجاد میکند